Romeinen > les 1 > instructie groep 5

• Geschiedenis
• Basisschool
• Groep 5

Welkom in de les

- Open op je iPad de lessonup app 

- Log in met de code.

Dit ga je leren vandaag

• Je leert over het leven van de Romeinen, ten tijde van het Romeinse Rijk. 
  
• Hoe is Rome ontstaan? 
  
• Wat was het Romeinse Rijk?
• Wat deed het Romeinse leger? 

Tijdlijn

De tijd van de Grieken en Romeinen

Lees onderstaand verhaal aan de leerlingen voor.

Meester Jaap wordt een digibord

‘Nu komt er een filmpje over de Romeinen,’ zegt meester Jaap.

De hele klas staart naar het digibord, maar er verschijnt niets op het scherm.

Boos tikt de meester op de toetsen van zijn laptop.

‘De Romeinen zijn niet thuis,’ zegt Dominique droog.

‘Dat heb ík weer,’ moppert meester Jaap.

Hij heeft net verteld dat ruim tweeduizend jaar geleden een groot leger van Romeinse soldaten naar de

Lage Landen kwam om deze gebieden te bezetten.

Leander biedt snel zijn hulp aan. ‘Zal ik even, mees?’

‘Nee,’ antwoordt de meester koppig, ‘ik moet toch gewoon een filmpje van internet kunnen plukken?’

Meester Jaap is niet zo handig met computers en internet. Hij tikt opnieuw op het toetsenbord en er

verschijnt ineens een dure auto op het digibord. Eronder staat: “Ga voor betrouwbare auto’s naar

autohandel Romein”.

‘Gave karretjes hadden de Romeinen!’ zegt Bobbie.

De hele klas lacht.

Meester Jaap ramt boos op zijn toetsenbord. Opeens flitst er een advertentie van Modehuis Romein op het

scherm waarop een stoere man in zwembroek en een dame in bikini staan.

‘Wauw!’ roept Jasin.

En Lisanne gilt: ‘Ik wil wel zo’n lekkere Romein.’

‘Monden dicht!’ brult meester Jaap door de klas heen.

Het is meteen stil. De meester zucht en zegt: ‘Sorry dat ik zo knorrig ben, maar ik verlang terug naar een

bord met krijtjes.’

Myrthe steekt haar vinger op. ‘Maar mees, zo’n digibord is toch hartstikke handig?’

‘Niks handig,’ bromt de meester, ‘ik word wel gewoon mijn eigen digibord.’

Hij haalt een jurk uit de verkleedkist en trekt die over zijn kleren aan. De onderkant komt net tot zijn

knieën.

‘Dat is een oude jurk van mijn moeder,’ zegt Dominique verbaasd.

‘Daarom past onze dikke mees er ook in,’ roept Bobbie.

‘Mijn moeder is maar een beetje dik, hoor!’ snauwt Dominique hem toe.

Dat is Bobbie helemaal met haar eens.

Inmiddels heeft meester Jaap een plastic harnas omgedaan en een helm opgezet. Hij graait snel nog een

zwaardje uit de kist en stapt daarmee trots door de klas. Met zware stem roept hij stoer: ‘Avé, ik ben Iapvs

Barba, soldaat in het Romeinse leger!’

‘Wíe ben je?’ vraagt Jasin verbaasd.

‘Iapvs Barba, dat betekent gewoon “Jaap baard” in het Latijn. Wij hebben half Europa veroverd! Jullie hier,

in dit kikkerlandje, lopen nog hartstikke achter. Wij bezorgen jullie nieuwe dingen, zoals spiegels, kippen,

druiven en stenen om huizen mee te bouwen. Maar jullie zijn een stel viezeriken, want jullie poepen nog in

een kuiltje. In plaats daarvan leggen wij riolen aan, maar jullie verzetten je, omdat jullie bang zijn voor

nieuwe dingen. Jullie zijn echte bangeschijterds.’

‘Net als Iapvs Barba,’ roept Myrthe lachend, ‘want die vindt digiborden niks.’

Meester Jaap ploft neer op zijn stoel. ‘Je hebt gelijk,’ zegt hij treurig. ‘Leander, zoek dat filmpje alsjeblieft

op.’

Maar dan springt Iapvs Barba ineens overeind, zwaait met zijn zwaard en brult: ‘Nee, ik laat het er niet bij

zitten! Wij gaan naar Leiden naar een geweldig museum waar ze alles over de Romeinen weten. En ík leid

jullie daar rond.’

‘Doe je die jurk dan ook aan?’ vraagt Lisanne grinnikend.

‘Nee, want daar hebben ze échte soldatenpakken.’

De hele klas juicht, ze hebben er allemaal zin in.

Lees onderstaand verhaal aan de leerlingen voor.

Meester Jaap wordt een digibord

‘Nu komt er een filmpje over de Romeinen,’ zegt meester Jaap.

De hele klas staart naar het digibord, maar er verschijnt niets op het scherm.

Boos tikt de meester op de toetsen van zijn laptop.

‘De Romeinen zijn niet thuis,’ zegt Dominique droog.

‘Dat heb ík weer,’ moppert meester Jaap.

Hij heeft net verteld dat ruim tweeduizend jaar geleden een groot leger van Romeinse soldaten naar de

Lage Landen kwam om deze gebieden te bezetten.

Leander biedt snel zijn hulp aan. ‘Zal ik even, mees?’

‘Nee,’ antwoordt de meester koppig, ‘ik moet toch gewoon een filmpje van internet kunnen plukken?’

Meester Jaap is niet zo handig met computers en internet. Hij tikt opnieuw op het toetsenbord en er

verschijnt ineens een dure auto op het digibord. Eronder staat: “Ga voor betrouwbare auto’s naar

autohandel Romein”.

‘Gave karretjes hadden de Romeinen!’ zegt Bobbie.

De hele klas lacht.

Meester Jaap ramt boos op zijn toetsenbord. Opeens flitst er een advertentie van Modehuis Romein op het

scherm waarop een stoere man in zwembroek en een dame in bikini staan.

‘Wauw!’ roept Jasin.

En Lisanne gilt: ‘Ik wil wel zo’n lekkere Romein.’

‘Monden dicht!’ brult meester Jaap door de klas heen.

Het is meteen stil. De meester zucht en zegt: ‘Sorry dat ik zo knorrig ben, maar ik verlang terug naar een

bord met krijtjes.’

Myrthe steekt haar vinger op. ‘Maar mees, zo’n digibord is toch hartstikke handig?’

‘Niks handig,’ bromt de meester, ‘ik word wel gewoon mijn eigen digibord.’

Hij haalt een jurk uit de verkleedkist en trekt die over zijn kleren aan. De onderkant komt net tot zijn

knieën.

‘Dat is een oude jurk van mijn moeder,’ zegt Dominique verbaasd.

‘Daarom past onze dikke mees er ook in,’ roept Bobbie.

‘Mijn moeder is maar een beetje dik, hoor!’ snauwt Dominique hem toe.

Dat is Bobbie helemaal met haar eens.

Inmiddels heeft meester Jaap een plastic harnas omgedaan en een helm opgezet. Hij graait snel nog een

zwaardje uit de kist en stapt daarmee trots door de klas. Met zware stem roept hij stoer: ‘Avé, ik ben Iapvs

Barba, soldaat in het Romeinse leger!’

‘Wíe ben je?’ vraagt Jasin verbaasd.

‘Iapvs Barba, dat betekent gewoon “Jaap baard” in het Latijn. Wij hebben half Europa veroverd! Jullie hier,

in dit kikkerlandje, lopen nog hartstikke achter. Wij bezorgen jullie nieuwe dingen, zoals spiegels, kippen,

druiven en stenen om huizen mee te bouwen. Maar jullie zijn een stel viezeriken, want jullie poepen nog in

een kuiltje. In plaats daarvan leggen wij riolen aan, maar jullie verzetten je, omdat jullie bang zijn voor

nieuwe dingen. Jullie zijn echte bangeschijterds.’

‘Net als Iapvs Barba,’ roept Myrthe lachend, ‘want die vindt digiborden niks.’

Meester Jaap ploft neer op zijn stoel. ‘Je hebt gelijk,’ zegt hij treurig. ‘Leander, zoek dat filmpje alsjeblieft

op.’

Maar dan springt Iapvs Barba ineens overeind, zwaait met zijn zwaard en brult: ‘Nee, ik laat het er niet bij

zitten! Wij gaan naar Leiden naar een geweldig museum waar ze alles over de Romeinen weten. En ík leid

jullie daar rond.’

‘Doe je die jurk dan ook aan?’ vraagt Lisanne grinnikend.

‘Nee, want daar hebben ze échte soldatenpakken.’

De hele klas juicht, ze hebben er allemaal zin in.

Over de stichting van Romeinse Rijk bestaat een mythe. Dat verhaal gaat als volgt:

Op de rivier de Tiber dreef een mandje met daarin de tweelingbroertjes Romulus en Remus. Een wolvin

vond de broertjes aan de oever van de rivier en nam ze mee naar haar hol. Ze zorgde goed voor ze. Toen de

twee jongens groot waren stichtten ze een stad. Dit was het begin van de stad Rome. Romulus en Remus

kregen ruzie over wie er de baas mocht zijn van de stad. Romulus was zo woedend dat hij zijn broer

vermoordde. Zo werd Romulus de eerste heerser over Rome en de stad werd naar hem vernoemd.

Dit verhaal is geen waargebeurd verhaal. Wat we wel weten is dat er zo’n drieduizend jaar geleden mensen

leefden op de heuvels waar nu de stad Rome is, in Italië. Het was een goede plek om te wonen want de

grond was er vruchtbaar en er was genoeg voedsel. Al snel bouwden mensen op verschillende plekken

dorpjes. Uiteindelijk vormden die samen de stad Rome in de loop van de 8ste eeuw v.Chr. Het werd een

machtige stad en de Romeinen veroverden steeds meer land. Hun rijk heette het Romeinse Rijk. De

Romeinen spraken Latijn.

Hoewel het verhaal van Romulus en Remus niet waargebeurd is, zijn de jongetjes en de wolvin nog steeds

een symbool voor de stad. 

Over de stichting van Romeinse Rijk bestaat een mythe. Dat verhaal gaat als volgt:

Op de rivier de Tiber dreef een mandje met daarin de tweelingbroertjes Romulus en Remus. Een wolvin

vond de broertjes aan de oever van de rivier en nam ze mee naar haar hol. Ze zorgde goed voor ze. Toen de

twee jongens groot waren stichtten ze een stad. Dit was het begin van de stad Rome. Romulus en Remus

kregen ruzie over wie er de baas mocht zijn van de stad. Romulus was zo woedend dat hij zijn broer

vermoordde. Zo werd Romulus de eerste heerser over Rome en de stad werd naar hem vernoemd.

Dit verhaal is geen waargebeurd verhaal. Wat we wel weten is dat er zo’n drieduizend jaar geleden mensen

leefden op de heuvels waar nu de stad Rome is, in Italië. Het was een goede plek om te wonen want de

grond was er vruchtbaar en er was genoeg voedsel. Al snel bouwden mensen op verschillende plekken

dorpjes. Uiteindelijk vormden die samen de stad Rome in de loop van de 8ste eeuw v.Chr. Het werd een

machtige stad en de Romeinen veroverden steeds meer land. Hun rijk heette het Romeinse Rijk. De

Romeinen spraken Latijn.

Hoewel het verhaal van Romulus en Remus niet waargebeurd is, zijn de jongetjes en de wolvin nog steeds

een symbool voor de stad. 

Na de stichting van Rome breidden de Romeinen hun rijk steeds verder uit. Langzaamaan veroverden ze

omringende gebieden. In 218 v.Chr. hadden ze heel Italië onder hun hoede. Van daaruit veroverden ze het

hele gebied rondom de Middellandse Zee. De Middellandse Zee noemden ze daarom ook wel Mare

Nostrum, dat betekent ‘onze zee’. Je ziet het gebied dat de Romeinen veroverd hadden op de kaart. 

In 50 v.Chr. kwamen de Romeinen in Nederland. Ze veroverden het gebied tot aan de oude Rijn, daar lag de

grens van het Romeinse Rijk. Ten noorden van de grens woonden de Germanen. De Germanen verdedigden

hun gebied succesvol en daarom bleef de Rijn de grens van het Romeinse Rijk in Nederland. 

Door de Romeinen kwamen de mensen in ons land in contact met allemaal nieuwe uitvindingen en

producten. Enkele voorbeelden hiervan zijn:

- wegen

- watervoorzieningen

- eten zoals: druiven, perziken en kippen

- de religie van de Romeinen

Na de stichting van Rome breidden de Romeinen hun rijk steeds verder uit.

Langzaamaan veroverden ze omringende gebieden.

In 218 v.Chr. hadden ze heel Italië onder hun hoede.

Van daaruit veroverden ze het hele gebied rondom de Middellandse Zee.

De Middellandse Zee noemden ze daarom ook wel Mare Nostrum, dat betekent ‘onze zee’.

Je ziet het gebied dat de Romeinen veroverd hadden op de kaart.

In 50 v.Chr. kwamen de Romeinen in Nederland. Ze veroverden het gebied tot aan de oude Rijn, daar lag de

grens van het Romeinse Rijk. Ten noorden van de grens woonden de Germanen. De Germanen verdedigden

hun gebied succesvol en daarom bleef de Rijn de grens van het Romeinse Rijk in Nederland.

Door de Romeinen kwamen de mensen in ons land in contact met allemaal nieuwe uitvindingen en

producten. Enkele voorbeelden hiervan zijn:

- wegen

- watervoorzieningen

- eten zoals: druiven, perziken en kippen

- de religie van de Romeinen

Filmpje

Het Romeinse rijk

Welke landen die we nu kennen behoorden tot het Romeinse Rijk?

- Welke landen die we nu kennen hoorden allemaal (voor een deel) bij het Romeinse Rijk?

Antwoorden: Italië, Griekenland, Spanje, Portugal, Frankrijk, België, Engeland, Nederland,

Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland, Slovenië, Kroatië, Bosnië en Herzegovina, Servië, Montenegro,

Albanië, Joegoslavië, Bulgarije, Marokko, Algerije, Tunesië, Libië, Egypte, Saoedi Arabië, Israël,

Libanon, Jordanië, Syrië en Turkije.

Stond onze school in het Romeinse Rijk?

1. ja
2. nee

Antwoord: indien de school zich ten zuiden van de Limes (oude Rijn) bevindt, dan staat de school in

gebied dat tot het Romeinse Rijk behoorde. Indien de school zich ten noorden van de Limes

bevindt, dan staat de school in gebied dat niet door de Romeinen was veroverd.

Het eerste leger van Rome bestond uit ongeoefende mannen. Het waren burgers die werden opgeroepen

als het nodig was en dan brachten ze hun eigen wapens mee. Naarmate de soldaten meer vochten en meer

land veroverden werd het leger professioneler. Het leger nam soldaten in dienst. Er waren twee soorten

soldaten: voetsoldaten en soldaten te paard. De voetsoldaten worden ook wel infanteristen genoemd en

de soldaten te paard heten cavaleristen.

Het eerste leger van Rome bestond uit ongeoefende mannen. Het waren burgers die werden opgeroepen

als het nodig was en dan brachten ze hun eigen wapens mee. Naarmate de soldaten meer vochten en meer

land veroverden werd het leger professioneler. Het leger nam soldaten in dienst. Er waren twee soorten

soldaten: voetsoldaten en soldaten te paard. De voetsoldaten worden ook wel infanteristen genoemd en

de soldaten te paard heten cavaleristen.

De Romeinse soldaten hadden speciale kleding. Hij droeg een maliënkolder of een harnas met daaronder

een wollen tuniek. Om zijn pols droeg hij een leren band met daarop metalen insignes waaraan je kon zien

wat de functie van de soldaat was. De soldaten liepen op sandalen.

De Romeinse soldaten hadden speciale kleding. Hij droeg een maliënkolder of een harnas met daaronder

een wollen tuniek. Om zijn pols droeg hij een leren band met daarop metalen insignes waaraan je kon zien

wat de functie van de soldaat was. De soldaten liepen op sandalen.

Het leger van de Romeinen was goed georganiseerd:

- De soldaten hadden goede wapens: een kort zwaard of een dolk om mee te steken en een speer om te

gooien. Ze hadden ook bescherming: een harnas en een groot schild.

- De soldaten kregen soldij (salaris).

- Als de soldaten niet hoefden te vechten dan oefenden ze, daarom waren ze goed getraind voor

gevechten.

- De soldaten werden aangestuurd door generaals. Deze hadden een hogere rang in het leger.

- De Romeinen bouwden forten om de grenzen te beschermen. De forten hadden meestal dezelfde opzet.

Als de soldaten van het ene naar het andere fort verhuisden wisten ze er meteen de weg.

- Wanneer de Romeinen nieuw land veroverden lijfden ze soldaten in uit de legers die ze verslagen hadden.

Deze hulptroepen waren heel handig omdat ze het gebied goed kenden.

- De Romeinen hadden een truc om ongedeerd heel dicht bij de vijand te komen. Ze gingen in een groep

heel dicht bij elkaar staan in een vierkant. Ze beschermden zich met hun schilden. Deze formatie heet de

testudo, ook wel de schildpadformatie.

Het leger van de Romeinen was goed georganiseerd:

- De soldaten hadden goede wapens: een kort zwaard of een dolk om mee te steken en een speer om te

gooien. Ze hadden ook bescherming: een harnas en een groot schild.

- De soldaten kregen soldij (salaris).

- Als de soldaten niet hoefden te vechten dan oefenden ze, daarom waren ze goed getraind voor

gevechten.

- De soldaten werden aangestuurd door generaals. Deze hadden een hogere rang in het leger.

- De Romeinen bouwden forten om de grenzen te beschermen. De forten hadden meestal dezelfde opzet.

Als de soldaten van het ene naar het andere fort verhuisden wisten ze er meteen de weg.

- Wanneer de Romeinen nieuw land veroverden lijfden ze soldaten in uit de legers die ze verslagen hadden.

Deze hulptroepen waren heel handig omdat ze het gebied goed kenden.

- De Romeinen hadden een truc om ongedeerd heel dicht bij de vijand te komen. Ze gingen in een groep

heel dicht bij elkaar staan in een vierkant. Ze beschermden zich met hun schilden. Deze formatie heet de

testudo, ook wel de schildpadformatie.

Waarom heette de truc van het leger de schildpadformatie?

- Waarom heet deze vorm de schildpadformatie denk je?

Antwoord: met alle schilden van de soldaten bij elkaar vormen ze één groot schild, net zoals een

schildpad dat heeft.

Twee filmpjes

Evaluatie van de les

Wat wil je onthouden van deze les?

Bedankt voor je inzet in de les.

Als de bel gaat: 

• Schuif je stoel aan
  
• Ruim je spullen op en neem ze mee
  
• Verlaat het lokaal rustig