74: WF Hermans + Gerard Reve

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Het Fin de siècle

Het modernisme

Na WO-II

Symbolisme

Neoromantiek

Expressionisme

Constructivisme

De Nieuwe zakelijkheid

Existentialisme

Impressionisme

Expressionisme

Vrij vers

Traditionele poëzie

Wel rijm, metrum en regelmatige strofebouw

Geen of minder rijm, metrum, regelmatige strofebouw

Normale zinnen

Veel bnw

Onvolledige, niet grammaticale zinnen

Emotie / gevoel wordt direct geuit d.m.v. ongewone woordcombinaties 

"Sombere, 'zwarte' romans waarin het leven uitzichtloos is en de mens ronddwaalt in een chaotische werkelijkheid."

Deze omschrijving hoort bij:

1. Roman noir
2. Absurdistische literatuur
3. Existentialisme
4. Cobra

Nederland werd voorheen gezien als wereldmacht. Dit beeld begon te verdwijnen in 1949. Leg uit.

§74: Willem Frederik Hermans

1921-1995

Een van de grote drie/vier

Een van de grootste naoorlogse schrijvers

Mediafiguur

ME categorie: Gigant

Info

• komt uit een Amsterdams onderwijsgezin
• Studeerde fysische geografie
• Zus en neef pleegden zelfmoord bij inval Duitsers (1940)
  
  
• Pessimistisch wereldbeeld: de mens richt voornamelijk ellende aan, begrijpt wereld, medemens en zichzelf niet
  - schreef vaak essays over aspecten in de Nederlandse maatschappij (engagement).
  
  
• Hierin had hij hetzelfde idee als in zijn proza: een volstrekt wantrouwen tegen alles wat meent de waarheid in pacht hebben (geloof / politiek etc.)
  
  
• Weigerde de PC.Hooftprijs (1971) vanwege een tikfout

Thematiek van Hermans

"Zijn inktzwarte wereld- en mensbeeld is grotendeels gevormd tijdens de Tweede Wereldoorlog, waarover hij enkele ontluisterende romans schrijft." (Literatuurmuseum.nl)

• De mens is een wezen dat geen echte greep op de realiteit heeft, 

• chaos overwint 

Rechtszaak (1951)

• Publicatie eerste hoofdstuk in het tijdschrift Podium
  
  
• Het Openbaar Ministerie gelast een inbeslagname van deze uitgave vanwege mogelijk opzettelijke belediging in passages waarin de hoofdpersoon van de roman, Lodewijk Stegeman, aan het woord is: “Ik spuw op de heelboel, op jullie, op de Koningin, op alles (....) De Katholieken! Dat is het meest schunnige, belazerde, onderkruiperige, besodemieterde deel van ons volk! Maar die naaien er op los! Die planten zich voort! Als konijnen, ratten, vlooien, luizen.”
  
  
• Vrijgesproken

Hoofdpersonen in het proza van Hermans

Bezien wereld met cynisme en wantrouwen én zijn vaak zelf
ook niet te vertrouwen.

zoals Osewoudt in De donkere kamer van Damokles en de ik-figuur in Het behouden huis

Het behouden huis (1952)

• Novelle
• ik-persoon in een Partizanenleger
• Neemt intrek in een leeg huis (spendeert zijn tijd vnl. in bed/bad) 
• Duitsers veroveren het stadje; nemen intrek
• Vermoordt de oorspronkelijke bewoners
• Hij blijkt niet aan de chaos van de oorlog te kunnen ontsnappen
• Keert terug naar partizanenleger
  

De donkere kamer van Damokles (1958)

• WO II
  
• Heeft Osewoudt Dorbeck verzonnen?
• Verzetsheld of verrader?
• Titelverklaring
• Er zijn alleen vragen, geen antwoorden
• Oorlogsverhaal, psychologisch verhaal, filosofisch verhaal
  
  
  
• Klassieker! En een interessant boek voor je mondeling (Bestaat Dorbeck, of niet?)

Andere werken van Hermans

Info voor je ME

https://www.jeugdbibliotheek.nl/12-18-jaar/lezen-voor-de-lijst/15-18-jaar/niveau-4/nooit-meer-slapen.html

Info voor je ME

https://www.jeugdbibliotheek.nl/12-18-jaar/lezen-voor-de-lijst/15-18-jaar/niveau-5/de-tranen-der-acacias.html

Aan de slag!

• Nog 6 lessen literatuurgeschiedenis (daarna voorbereiding debat SE)
• Over 7 weken is het toetsweek (SE literatuurgeschiedenis)
• Nog 15 weken tot de mondelinge examens NETL

Wanneer werd Indonesië onafhankelijk?

1. 1940
2. 1946
3. 1949
4. 1974

"Sombere, 'zwarte' romans waarin het leven uitzichtloos is en de eenzame mens hulpeloos ronddwaalt in een chaotische wereld."

1. Existentialisme
2. Roman noir
3. Engagement
4. Absurdistische literatuur

1. Gerard Reve
2. Harry Mulisch
3. Jan Wolkers
4. WF Hermans

Het Fin de siècle

Het modernisme

Na WO-II

Symbolisme

Neoromantiek

Expressionisme

Constructivisme

De Nieuwe zakelijkheid

Abstract expressionisme

Existentialisme

Impressionisme

Expressionisme

Vrij vers

Traditionele poëzie

Wel rijm, metrum en regelmatige strofebouw

Geen of minder rijm, metrum, regelmatige strofebouw

Normale zinnen

Veel bnw

Onvolledige, niet grammaticale zinnen

Emotie / gevoel wordt direct geuit d.m.v. ongewone woordcombinaties 

§75: Gerard Reve (1923-2006)

- Deel van De grote drie/vier

- Een van de grootste naoorlogse schrijvers

- Mediafiguur

- Taboedoorbrekend

- Rellen

ME categorie: Gigant

Gerard Reve wordt geboren op 14 december 1923 in Amsterdam, maakt zijn middelbare school (gymnasium) niet af.

 Hij is een sombere jongen die verschillende depressies heeft en een zelfmoordpoging doet. Zijn psychiater stimuleert hem om te gaan schrijven.

Biografische gegevens

• Pseudoniem: Simon van het Reve
• Communitische opvoeding
• 1948 trouwt met de Joodse dichteres Hanny Michaelis
• 1952: Vertrek naar Engeland
• 1959: Scheiding
  
• 1962: publicaties over drankzucht, homoseksualiteit
  
• 1966: Toetreden katholieke kerk
• 1968: P.C. Hooftprijs
• 1970: vertrek naar Frankrijk
  
• 1997: Alzheimer
  
• 2001: Grote Prijs der Nederlandse letteren voor zijn oeuvre
  

Het ezelsproces (1967)

“Als God zich opnieuw in Levende Stof gevangen geeft, zal hij als ezel terugkeren, hoogstens in staat om een paar lettergrepen te formuleren, miskend en verguisd en geranseld, maar ik zal hem begrijpen en meteen met hem naar bed gaan, maar ik doe zwachtels om zijn hoefjes, zodat ik niet te veel schrammetjes krijg, als hij spartelt bij het klaarkomen.”

- Nader tot U (1966)

Er zijn verschillende rellen rondom Reve: hij uit zich meerdere keren racistisch, wordt aangeklaagd wegens godslastering en zegt dat schrijvers Mulisch en Wolkers naar een communistisch concentratiekamp moeten. 

Reve verschuilt zich steeds achter ironie.

De avonden (1947)

De vierde man (1981)

Aan de slag!

Maken van wb-opdrachten / lezen voor je leeslijst / op zoek naar boeken voor je leeslijst etc.