Diabetes

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Diabetes

Lesinhoud

• Lesdoelen
• Voorkennis activeren
• Theorie: Diabetes
• Opdracht
• Vooruitblik

Lesdoelen

• De student kan vertellen het verschil is tussen Diabetes type 1 en type 2
• De student kan vertellen wat het verschil is tussen een hypoglykemie en een hyperglykemie
• De student kan vertellen welke diagnostiek wordt uitgevoerd bij Diabetes
• De student kan vertellen welke behandeling nodig is bij diabetes type 1 en type 2

Wat weet je over Diabetes Mellitus?

Diabetes Mellitus

Diabetes mellitus (ook wel suikerziekte genoemd) is een ziekte waarbij de hoeveelheid glucose in het bloed (de bloedsuikerspiegel) langdurig verhoogd is. 

De bloedglucosewaarden  zijn langdurig verhoogd doordat de alvleesklier niet genoeg insuline produceert of doordat de lichaamscellen ongevoelig voor insuline zijn geworden.

Alvleesklier

• Pancreas
• De alvleesklier bestaat uit zowel endocrien als exocrien klierweefsel
• Hormonale cellen van de alvleesklier liggen in groepen, die de eilandjes van Langerhans worden genoemd. 

Alvleesklier

Elk eilandje heeft verschillen­de celtypen die een rol spelen in de suikerstofwisseling. De twee belangrijkste zijn:

• alfacellen, die het hormoon glucagon produceren;
  
• bètacellen, die insuline afgeven.

Alfa- en betacellen

Alfacellen:

Alfacellen produceren het hormoon glucagon. Dit hormoon wordt afgegeven bij een te lage suikerspiegel in het bloed. 

Bètacellen

Bètacellen produceren het hormoon insuline. . Insuline zet de lever en de skeletspieren aan om glucose om te zetten in glycogeen en dit op te slaan. 

Afwijkende suikerwaarden

Hypoglykemie en hyperglykemie?

Afwijkende suikerwaarden

Een te lage bloedsuikerspiegel noemen we een hypoglykemie en een te hoge glucoseconcentratie in het bloed een hyperglykemie.

Opdracht

Welke klachten heb je bij een hypoglykemie en welke klachten heb je bij een hyperglykemie?

Hypo	Hyper
Zweten	Veel plassen
Trillen	Veel dorst hebben en houden
Hartkloppingen	Vermoeidheid en lusteloosheid
Duizelig zijn	Plotselinge humeurigheid
Plotselinge humeurigheid	Wazig zien
Ongeconcentreerd zijn	Geen eetlust of juist hongerig
Hoofdpijn	Misselijk zijn of overgeven
Moe zijn	Futloos voelen
Hongerig zijn

Soorten diabetes meliitus

De twee meest voorkomende typen diabetes zijn:

• Diabetes Mellitus type 1
• Diabetes mellitus type 2

Diabetes mellitus type 1

Bij diabetes type 1 is het lichaam (vrijwel volledig) gestopt met de aanmaak van insuline.

Daarom wordt diabetes type 1 ook wel ‘insuline-afhankelijke diabetes mellitus’ genoemd.

Oorzaken en risicofactoren

Diabetes mellitus type 1 is een auto-immuunziekte.

Bij diabetes type 1 valt het lichaam de bètacellen aan.

Symptomen

• veel plassen;
  
• dorst en veel drinken;
  
• misselijkheid en braken;
  
• vermoeidheid;
  
• gewichtsverlies;
  
• slecht of wazig zien;
  
• jeuk;
  
• slecht genezende wondjes;
  
• een verhoogde gevoeligheid voor infecties;
  
• stemmingswisselingen met een verhoogde prikkelbaarheid;
  
• het (tijdelijk) uitblijven van de menstruatie;
  

erectiestoornissen.

Complicaties

Diabetische keto- acidose

Langetermijncomplicatis

• een aantasting van  één of beide ogen
• Een beschadiging van één of beide nieren
• een beschadiging van de zenuwuiteinden

Diagnostiek

• Anamnese
• Lichamelijk onderzoek
• Urine controleren
• Bloedonderzoek

Follow- up

• Bloedonderzoek
• Oogspiegelen
• Voetonderzoek

Behandeling

Toedienen van insuline

Diabetes mellitus type 2

Bij dit type zijn lichaamscellen minder gevoelig voor insuline.

Het lichaam maakt nog wel insuline aan en daarom wordt het ‘niet-insuline-afhankelijke diabetes mellitus’ genoemd.

Oorzaken

• een genetische aanleg:
• een hogere leeftijd;
  
• etniciteit;
• overgewicht:
• een ongezonde levensstijl;
• het gebruik van prednison;
  
• Pancreatitis;
• zwangerschapsdiabetes.

Symptomen

• veel plassen;
  
• dorst en veel drinken;
  
• vermoeidheid;
  
• slecht of wazig zien;
  
• slecht genezende wondjes;
  
• een verhoogde gevoeligheid voor infecties;
• etalagebenen

Complicaties

• oogschade;
  
• nierschade;
  
• zenuwschade aan de uiteinden van zenuwen;
• een vertroebeling van de ooglens;
  
• vaatverkalking (atherosclerose).

Behandeling

• Leefstijl- en voedingsadviezen
• Orale bloedglucose verlagende medicijnen
• Insuline

Lesdoelen

• De student kan vertellen het verschil is tussen Diabetes type 1 en type 2
• De student kan vertellen wat het verschil is tussen een hypoglykemie en een hyperglykemie
• De student kan vertellen welke diagnostiek wordt uitgevoerd bij Diabetes
• De student kan vertellen welke behandeling nodig is bij diabetes type 1 en type 2