Openingszin en uitsmijter

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Openingszin en uitsmijter

• In deze les leer je meer over de inleiding en het slot van een overtuigende tekst (betoog).
• In deze les leer je hoe je je inleiding begint en hoe je je slot eindigt.

Inleiding

In de inleiding van een betoog

- wordt het onderwerp geïntroduceerd;

- kondig je jouw standpunt aan (gebruik hierbij duidelijke signaalwoorden).

Maar er is nog een functie van een inleiding. Welke?

Functies inleiding van betoog: onderwerp introduceren, standpunt bekendmaken en ... ?

Inleiding

Functies inleiding van betoog:

- onderwerp introduceren;

- standpunt bekendmaken;

- zorgen dat de lezer verder wil lezen.

Om dat laatste punt te bereiken, moet je zorgen voor een goede openingszin.

Openingszin

Op de volgende dia zie je vier openingszinnen van een betoog. Het standpunt is:

'Westerse landen moeten meer kerncentrales bouwen.'

Welke openingszinnen vind je het best? Welke het slechtst? Waarom?

Welke openingszinnen vind je het best? Welke het slechtst? Waarom?

Openingszin

Maak gebruik van GAVBAV:

- Geschiedenis     - Belang voor de lezer

- Anekdote              - Actualiteit (3)

- Voorbeeld (1)       - Vraag of stelling

De laatste 'V' hoort in een betoog. Daarnaast kun je er nog één aan je inleiding toevoegen als openingszin.

Slot

In het slot van een betoog:

- herhaal je jouw standpunt (gebruik een passend signaalwoord);

- vat je de argumenten kort samen.

Om de lezer een goed gevoel over de tekst te geven, sluit je af met een mooie uitsmijter.

Uitsmijter

Op de volgende dia zie je vier slotzinnen van een betoog. Het standpunt is:
'Westerse landen moeten meer kerncentrales bouwen.'

Welke slotzinnen vind je het best? Welke het slechtst? Waarom?

Welke slotzinnen vind je het best? Welke het slechtst? Waarom?

Uitsmijter

Maak gebruik van  ACTAS:

- Afweging (1)                         - Aanbeveling

- Conclusie                              - Samenvatting

- Toekomstverwachting (2)

De 'C' en 'S' horen in het slot van een betoog. Als uitsmijter kun je er nog één aan je slot toevoegen. Soms is het passend om aan te sluiten bij een punt van de GAVBAV uit je inleiding.

Let op!

• In de inleiding van je betoog staan geen argumenten.
• In het slot van je betoog komt geen nieuwe informatie aan de orde.
• Bij gebruik van het signaalwoord 'kortom' moet de zinsvolgorde aangepast worden: niet "kortom vind ik", maar "kortom, ik vind".
  

Titel

Naast een goede opening en afsluiting, is de titel van je betoog ook erg belangrijk!

Welke functies heeft een titel? Geef één functie per antwoord.

Welke functies heeft een titel? Geef één functie per antwoord.

Vier titels bij het betoog met standpunt 'Westerse landen moeten meer kerncentrales bouwen.' Welke titel vind je het best? Welke het slechtst? Waarom?

1. Westerse landen moeten meer kerncentrales bouwen.

4. Betoog over kerncentrales.

2. Kolencentrales vervuilen de lucht.

3. Kerncentrales: de oplossing voor het klimaatprobleem.  

Titel

Een goede titel:

- trekt de aandacht van de lezer;

- maakt de lezer nieuwsgierig naar de tekst;

- geeft weer waar de tekst ongeveer over gaat.

Werken aan je betoog

Je hebt argumenten bedacht die in je middenstuk komen te staan. Ga nu werken aan je inleiding, slot en titel. Ga op zoek naar een goede openingszin en uitsmijter. Omdat ze zo belangrijk zijn, mag je deze zinnen helemaal uitschrijven in je bouwplan. Ook de titel mag je in je bouwplan noteren.