1.4 Celorganellen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Thema 1: Inleiding in de biologie

Basisstof 4: Celorganellen

4 havo

Wat gaan we doen?

• Herhaling
• Leerdoelen doornemen
• Uitleg basisstof 4: Celorganellen
• Aan het werk
• Verwerking

Leerdoelen

Aan het eind van deze les kan ik...

• Een cel beschrijven als een zelfstandig functionerende biologische eenheid

Benoem de onderdelen
(zie binas)

Celorganellen

Grote organellen in de cel:

• Celkern, vacuolen en plastiden
• Celkern bestaat uit kernplasma en kernmembraan met kernporiën
• In de celkern liggen chromosomen in een kernlichaampje wat ribosomen maakt.

Endoplasmatisch reticulum en golgisysteem

In het cytoplasma ligt het endoplasmatisch reticulum (ER)

• Ruw endoplasmatisch reticulum (RER) bevat ribosomen (deze maken eiwitten die worden afgegeven in de holten van de membranen)
• Glad endoplasmatisch reticulum (GER)
• Golgi-apparaat/golisysteem neemt de blaasjes met eiwitten op en geeft deze hun uiteindelijke vorm.

Endoplasmatisch reticulum en golgisysteem

In het cytoplasma ligt het endoplasmatisch reticulum.

• Ruw endoplasmatisch reticulum (RER) bevat ribosomen (deze maken eiwitten die worden afgegeven in de holten van de membranen)
• Glad endoplasmatisch reticulum (GER/SER)
• Golgi-apparaat/golisysteem neemt de blaasjes met eiwitten op en geeft deze hun uiteindelijke vorm.

Golgisysteem/golgi apparaat

• Bewerkt de eiwitten gemaakt door ribosomen tot ze hun definitieve vorm hebben.
• De eiwitten worden  in blaasjes vervoerd. Soms naar buiten de cel (exocytose).
• Als hierbij stoffen vrijkomen, spreek je van secretie.
• Soms blijven de blaasjes in de cel: lysosomen.
• Lysosomen spelen een rol bij de vertering in de cel.

• Celkern: Regelt alles wat er in de cel gebeurt
• Kernlichaampje: Produceert ribosomen
• Ribosomen: Produceren eiwitten

• Endoplasmatisch reticulum: Dubbele membranen met afgeplatte holtes en kanaaltjes
• Ruw: Bevat ribosomen
• Golgisysteem: Neemt blaasjes met eiwitten op en bewerkt de eiwitten tot hun uiteindelijke vorm

Mitochondriën

Mitochondriën

• Dubbele membranen, binnenste is sterk geplooid
• In het cyoplasma vindt verbranding plats
• De vrijgemaakte energie wordt opgeslagen in ATP (adenosinetrifosfaat).
• ATP is de belangrijkste energieleverancier voor celprocessen

Mitochondriën

Mitochondriën

• Dubbele membranen, binnenste is sterk geplooid
• In het cytoplasma vindt verbranding plaats
• De vrijgemaakte energie wordt opgeslagen in ATP (adenosinetrifosfaat).
• ATP is de belangrijkste energieleverancier voor celprocessen

Bladgroenkorrels

Plantaardige cellen hebben bladgroenkorrels

• Zetten lichtenergie, water en CO2 om in glucose en zuurstof
• Dubbel membraan met daarbinnen platte blaasjes die enzymen bevatten voor fotosynthese.

Aan de slag

1.4   Celorganellen
Opdracht 27 t/m 32