M3 grammatica 1.7

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 3

Leerdoelen grammatica les 61

• samengestelde zinnen maken
• hoofd- en bijzinnen gebruiken

Wat is een persoonsvorm?

samengestelde zin..

SAMENGESTELDE ZIN

Een samengestelde zin bestaat uit twee of meer enkelvoudige zinnen

Elke ochtend sta ik vroeg op, want de krant ligt op de mat

elke ochtend sta ik vroeg op

de krant ligt op de mat

Een samengestelde zin heeft dus twee of meer persoonsvormen.

Bij zinsontleden zet je een dubbele zinsdeelstreep tussen de twee zinnen.

Elke ochtend / sta/  ik / vroeg op, // want / de krant / ligt /  op de mat

Achter welke woorden komt de dubbele zinsdeelstreep?

Je hoeft de camping dus niet af maar je kunt natuurlijk ook een keertje kanoën.

1. camping
2. af
3. maar
4. keertje

Achter welk woord komt de dubbele zinsdeelstreep?

Hij geeft de kat eten, omdat hij honger heeft

1. eten
2. omdat
3. kat
4. geeft

HOOFDZIN EN BIJZIN

In een samengestelde zin staat altijd een hoofdzin+hoofdzin / hoofdzin+bijzin / bijzin+hoofdzin

Een hoofdzin ziet er net zo uit als een enkelvoudige zin:

- het onderwerp en de persoonsvorm staan naast elkaar

- de persoonsvorm staat op de eerste of tweede plaats in de zin

In de bijzin verandert de volgorde

- het onderwerp en de persoonsvorm staan uit elkaar ( of je kunt ze uit elkaar halen )

- de persoonsvorm staat op de laatste of één na laatste plaats in de zin

De poes heeft honger  (HZ) , omdat de kater van de buren haar bakje heeft leeggegeten  (BZ)

Hoofdzin of bijzin?

'... als ik mijn pianoles kan afzeggen.'

1. Hoofdzin
2. Bijzin

Het onderwerp (ik) staat niet naast de persoonsvorm (kan).

Hoofdzin of bijzin?

'Ik ga morgen naar de kapper.'

1. Hoofdzin
2. Bijzin

Het onderwerp (ik) staat naast de persoonsvorm (ga).

Nina leest een boek en Cato is aan het koken.

1. bijzin, hoofdzin
2. bijzin, bijzin
3. hoofdzin, hoofdzin
4. hoofdzin, bijzin

Terwijl moeder het beslag maakt, zet Evi de oven aan.

1. bijzin, hoofdzin
2. hoofdzin, hoofdzin
3. bijzin, bijzin
4. hoofdzin, bijzin

De oude man zit op de kruk, omdat hij moe is.

1. bijzin, bijzin
2. hoofdzin, hoofdzin
3. bijzin, hoofdzin
4. hoofdzin, bijzin

Fien gaat naar de dokter, omdat ze haar arm heeft gebroken.

1. bijzin, bijzin
2. hoofdzin, bijzin
3. bijzin, hoofdzin
4. hoofdzin, hoofdzin