Les 3 - Paragraaf 4.1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Hoofdstuk 4

Boeren, heren en monniken

Les 3 - Paragraaf 4.1

Leven op het platteland

Doelen

• Je kunt uitleggen hoe het hofstelsel werkte en welke plaats horigen in dat stelsel hadden.

Planning

• Terugblik: vorige  les
• Lezen
• Interactieve uitleg
• Opdrachten paragraaf 4.1
• Afsluiting

Leg in eigen woorden uit wat een agrarische samenleving is.

Grond met bossen en rivieren

De grond van de heer zelf

De grond waar de boer leefde en werkte

Vroonland

Hoeveland

Woeste gronden

Lezen

• Paragraaf 4.1: Leven op het platteland

Horigheid (havo)
Lijfeigenschap en horigheid (vwo)

• 10 minuten
• Klaar? Maak online:

Havo: opdracht 8 en 9 (10 in je boek)
Vwo: 9 en 10 (11 in je boek)

Hofstelsel

Hofstelsel

Hofstelsel

Domeinheer

Hofstelsel

Domeinheer

Hofstelsel

Domeinheer

Hofstelsel

Domeinheer

Hofstelsel

Domeinheer

Horige boeren

Voordelen:

• Bescherming
• Altijd grond om te werken

Nadelen:

• Altijd oogst afstaan (pacht)
• Gratis herendiensten
• Niet zomaar domein verlaten
• Domeinheer bepaalt allerlei zaken, zoals met wie je mag trouwen

Vrije boeren

Voordelen:

• Eigen stukje grond
• Meer vrijheid

Nadelen: 

• Niet echt bescherming
• Meevechten in oorlogen van de domeinheer

Wat zou jij liever zijn: een horige of vrije boer? Leg je antwoord uit.

Aan de slag

Lees:

• Paragraaf 4.1 

Horigheid (havo)
Lijfeigenschap en horigheid (vwo)
Maak (online):

• Havo: opdracht 8 en 9 (10 in je boek)
  
• Vwo: 9 en 10 (11 in je boek) 

Klaar:

• Maak de test-jezelf van paragraaf 4.1
• Lees het stripverhaal (ELO of op papier)

Je kunt uitleggen hoe het hofstelsel werkte en welke plaats horigen in dat stelsel hadden.

0100

Boer die geen eigen grond had, maar moest werken op het land van de heer.

De heer beschermde de boeren in ruil voor een deel van de oogst,

Gebied waar een heer de baas was.

Werkzaamheden die boeren gratis voor de heer moesten doen.

Hofstelsel

Domein

Horige

Herendiensten

Deze persoon bepaalde of de horige mocht trouwen of het domein mocht verlaten

Economisch systeem in de vroege middeleeuwen

Gaf oogst aan de domeinheer in ruil voor bscherming

Deze persoon krijgt geen bescherming van de heer

Hofstelsel

Domeinheer

Vrije boer

Horige boer