H3 Grammatica zinsontleding herhalen

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Zinsdelen:

meewerkend voorwerp

Wat je al weet en kunt

• Je kan een zin in zinsdelen verdelen.
• Je kan de zinsdelen benoemen
• Je weet wat redekundig ontleden is.

Doelen

• Je kunt zinnen ontleden.

Weet je nog?

Ontleden betekent: iets in stukjes verdelen en ieder

stuk een naam geven.

Bij redekundig ontleden verdeel je een zin in zinsdelen.

 

De zin verdelen

Zinsdelen kunnen uit één of meerdere woorden bestaan.

Om zinsdelen te vinden,
hussel je de zin door elkaar.

Alles wat vóór de persoonsvorm
staat of kan staan is één zinsdeel.

Zinsdelen benoemen

1. Persoonsvorm                        (verander de tijd of het aantal van het        

                                                                                                                                  onderwerp)

1. Onderwerp                               (wie + pv?  of wat + pv?)
2. Werkwoordelijk gezegde   (alle werkwoorden in de zin).
3. Lijdend voorwerp                   (wat /wie + alle benoemde zinsdelen + ?)
4. Meewerkend voorwerp       (aan wie / voor wie + alle benoemde zinsdelen)
5. Bijwoordelijke bepaling      (alle zinsdelen die nog niet benoemd zijn,               deze begint vaak met een voorzetsel)

                                                                                        

Bij welke zin zijn de zinsdelen goed verdeeld?

Gisteren hebben we een lief, klein katertje bij het dierenasiel opgehaald. 

1. Gisteren hebben | we |een lief, klein katertje | bij het dierenasiel | opgehaald.
2. Gisteren | hebben | we |een lief, klein katertje bij het dierenasiel | opgehaald.
3. Gisteren | hebben | we een lief, klein katertje | bij het dierenasiel | opgehaald.
4. Gisteren | hebben | we |een lief, klein katertje | bij het dierenasiel | opgehaald.

Werkwoordelijk gezegde

Het werkwoordelijk gezegde bestaat uit alle werkwoorden in een zin. 

Een persoonsvorm (=pv) hoort dus ook altijd bij het werkwoordelijk gezegde (=wg).

Let op!

Een onvoltooid deelwoord (zoals fluitend) wordt niet als werkwoord gebruikt.

Onvoltooide deelwoorden horen dan ook niet bij een werkwoordelijk gezegde.

Grammatica zinsdelen

Wat is het wg in:
Fluitend liep Tonny het veld af na de gewonnen wedstrijd

1. Fluitend
2. liep
3. liep fluitend
4. liep fluitend af

Wat is het wg in de zin: Ze zit al uren te knutselen

1. zit
2. zit knutselen
3. zit te knutselen
4. er is geen wg

Welk zinsdeel is het meewerkend voorwerp?

We hebben hun verteld dat Sinterklaas niet bestaat.

Lijdend voorwerp

Lijdend voorwerp komt voor in zinnen waarin iets/iemand iets 'overkomt' dus als het ware 'lijdt'. 

Vind je door de vraag te stellen

'Wat/wie+ werkwoordelijk gezegde + onderwerp. 

TIP: HET LIJDEND VOORWERP BEGINT NOOIT MET EEN VOORZETSEL!!!!

1. Mijn moeder / heeft / Mick / straf / gegeven.

1. wg = heeft
2. wg = gegeven
3. lv = straf
4. lv = Mick

1. Mijn moeder / heeft / Mick / straf / gegeven.

1. ow = Mijn moeder
2. ow = Mick
3. ow = straf

1. Mijn moeder / heeft / Mick / straf / gegeven.

1. mv = Mijn moeder
2. mv = Mick
3. mv = straf

Welk zinsdeel is het lv:
Wil je voor mij een paar van die vakantiefoto's laten afdrukken?

1. Je
2. een paar van die vakantiefoto's
3. voor mij
4. staat geen lv in de zin

Welk zinsdeel is het lv:
Veel leerlingen kopen in de kleine pauze een lekker tussendoortje.

1. Veel leerlingen
2. in de kleine pauze
3. een lekker tussendoortje
4. staat geen lv in de zin

Welk zinsdeel is het lv:
Sommige spinnen maken heel kunstige webben in de achtertuin.

1. Sommige spinnen
2. webben
3. heel kunstige webben
4. in de achtertuin

Meewerkend voorwerp

In zinnen met een lijdend voorwerp kan ook een meewerkend voorwerp staan.

Het geeft aan voor / aan wie iets bestemd is.

Meewerkend voorwerp

Stel de vraag:

Aan/Voor wie + werkwoordelijk gezegde +
onderwerp + lijdend voorwerp

Zo vind je het meewerkend voorwerp

1. Zoek eerst de persoonsvorm, werkwoordelijk gezegde en het lijdend voorwerp.
2. Stel de vraag: Aan/Voor wie + werkwoordelijk gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp?

Op welke vraag is 'Mick' het antwoord in:
Mijn moeder / heeft / Mick / straf / gegeven.

Wat is het meewerkend voorwerp in de zin?

De docent Nederlands gaf de leerling een 9 voor zijn toets.

1. de docent
2. de leerling
3. voor zijn toets
4. Er is geen meewerkend voorwerp.

Welk woord in de zin is de pv?
Ik fiets op mijn fiets naar school

1. fiets(1e woordje)
2. fiets (2e woordje)
3. Ik
4. school

Wat is een persoonsvorm altijd?

1. Lidwoord
2. zelfstandig naamwoord
3. bijvoeglijk naamwoord
4. werkwoord

Wie heeft mijn scooter gerepareerd?

mijn scooter =

1. onderwerp
2. meewerkend voorwerp
3. lijdend voorwerp
4. werkwoordelijk gezegde

Mijn moeder heeft mijn oma een nieuwe jas gegeven.
mijn oma =

1. onderwerp
2. meewerkend voorwerp
3. lijdend voorwerp
4. werkwoordelijk gezegde

Wie heeft gisteren mijn konijn eten gegeven?
Wie =

1. onderwerp
2. meewerkend voorwerp
3. lijdend voorwerp
4. werkwoordelijk gezegde

Wie heeft gisteren mijn konijn eten gegeven?
Mijn konijn =

1. onderwerp
2. meewerkend voorwerp
3. lijdend voorwerp
4. werkwoordelijk gezegde

Welk zinsdeel is een bijwoordelijke bepaling?

Gisteren hebben we een lief, klein katertje bij het dierenasiel opgehaald. 

1. Gisteren
2. Gisteren | bij het dierenasiel
3. bij het dierenasiel
4. Gisteren | een lief, klein katertje bij het dierenasiel

Waar heb je nog vragen over?

Kun je zinnen ontleden tot aan het weewerkend voorwerp? Hoe goed kun je dit?

0100

Wat valt je op in de volgende slides?

Wat viel je op in de vorige slide?

Wat viel je op in de vorige slide?