poëzie les 7

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Poëzie

Doel: ik kan een gedicht analyseren

Doel: ik weet kenmerken van verzetspoëzie

Opzet

• Doornemen van de theorie aan de hand van voorbeelden/ zelf de opdrachten doorwerken

Opdracht

• Maak een overzicht van alle begrippen die je nog kent in een mindmap, schema of woordweb.

Jan Campert

• Werd opgepakt en gedeporteerd naar Neuengamme waar hij stierf.
• Zoon Remco was toen dertien. In 1983 schreef hij een gedicht over vader dat hij opdroeg aan zijn moeder.
• Verzetspoëzie kun je vergelijken met de geuzenliederen als het Wilhelmus: vrijheidsstrijd, liederen om te bemoedigen. Illegaal vespreid; ontstaan Trouw, Vrij Nederland, Parool.

Anna Enquist

• Gedichten, proza
• Psychotherapeut
• Weet veel van muziek, piano
• Gedichten: haar kinderen
• Verandering en vergankelijkheid
• Ontroostbaarheid van het bestaan

Opdracht

• Schrijf op wat je allemaal opvalt aan de gedichten van Van Campert en Enquist. Denk daarbij aan alle theorie die we tot nu toe gehad hebben ( rijmschema’s, strofevormen, interpretatie, beeldspraak, stijlfiguren)
• Overleg zachtjes
• We bespreken ze daarna samen

De achttien dooden

• Zeven achtregelige strofen met gekruiste rijm. Alleen de eerste abcb.
• Metafoor: stuk grond (graf)
  
• Personificatie? morgenlicht draalt
  
• Eufemisme: heenga (doodgaan)
  
• Niet hele persoonlijke of nieuwe beeldspraak: voor zoveel mogelijk Nederlanders herkenbaar.

De achttien dooden

GEschreven naar aanleiding van fusilleren achttien gijzelaars op 13 maart 1941. Een van de gijzelaars aan het woord Legt uit hoe klein de dodencel is, maar kleiner nog zal het graf zijn. Weet dat ze de avond niet zullen halen. Gedachte vrije lucht en land door de Duitsers onder de voeten gelopen. Wat moest hij anders dan in verzet komen? 

Vergelijkt Hitler met een rattenvanger die met zijn liedjes het Duitse volk meelokte in zijn machtshonger.

Laatste strofe: afscheid van het leven. Gods steun en genade vragen.

Hoe lieflijk

• rijm: strofe 1 ij-klank, gras, grijs, geurt, lied welt als water, roepen en ranselen, stappen, stenen, straten, laten en lokken, zingt en zoete, strijkstokken strelen etc. Enjambement: ruiter/verdwijnt, stenen/straten etc.
  
• Personificaties: klokken roepen, strijkstokken strelen, pauk slaat, etc.
  
• Vergelijking: lied welt als water, strelen als zwepen, lichaam als ander
  
• Metafoor: slaat tijd aan stukken (stop tijd)
  
• Eerste strofe lieflijk, tweede onheil, verdriet, derde strofe troosteloosheid

Hoe lieflijk

• Metafoor: slaat tijd aan stukken (stop tijd)
  
• Eerste strofe lieflijk, tweede onheil, verdriet, derde strofe troosteloosheid

Hoe lieflijk

Dodenherdenking - ontroostbaarheid

Eerste strofe nog lieflijk beeld: avond in mei, natuur

Tweede strofe: onheil, grote verdriet van WO2

Derde strofe: grote troosteloosheid

Titel: nogal wrang

Evaluatie

Waarom gebruikt men verzetspoëzie?