Kunstgeschiedenis - Abstract expressionisme

• Kunst
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Abstract expressionisme

• 1946 - 1960
  
• Ontstaan na WOII in New York.
• Geen stijl, maar een verzamelnaam voor verschillende kunstenaars die na WOII in New York (bijna) abstract werken.
  
  
• Amerika loopt voor het eerst voor op Europa in de kunst => Europese kunstenaars waren tijdens WOII naar Amerika gevlucht.

“Wij zijn ons aan het bevrijden van de ballast van de herinnering, de associatie, de nostalgie, de legende en de mythe.”  Barnett Newman

Wat is abstract expressionisme?

1. Een kunststroming die abstracte vormen en geometrie gebruikt.
2. Een kunststroming die realisme en precisie centraal stelt.
3. Een kunststroming die emotie en expressie centraal stelt.
4. Een kunststroming die alleen in Nederland populair was.

Expressionisme 

• 1905- 1940 Europa
• Voornamelijk figuratief

Abstract expressionisme

• 1946 - 1960 Amerika
• Abstracter en groter formaat dan expressionisme

• Het abstract-expressionisme bouwt voort op het expressionisme en de abstractie uit de eerste helft van de twintigste eeuw.
• Abstracte kunst met Amerikaanse afmetingen.
• Breken met tradities en conventies. 
• 2 stromingen:
   colorfield painting 
   action painting

Jackson Pollock, "Mural", 1943

Colorfield painting

Action painting

Colorfield painting

• Het kijken naar het kunstwerk moet een sublieme ervaring bij de beschouwer teweegbrengen. 
• Het gaat dus niet om de expressie van de kunstenaar, maar om die van de kijker.
• Meditatieve toestand en bezinning.
• Gelaagde kleurvlakken.
• Mark Rothko en Barnett Newman
  

Mark Rothko

Barnett Newman

Strakke, maar gelaagde vlakken.

"Zip"

Mark Rothko

Diffuse en gelaagde vlakken

• Dat de colorfield paintings inderdaad een emotionele reactie oproepen bij de beschouwer blijkt wel uit het feit dat meerdere doeken van Barnett Newman vernield zijn. 
• Tot overmaat van ramp is dit werk met een verfroller "gerestaureerd" waardoor de gelaagdheid en de emotionele werking verloren zijn gegaan. 

Vernielde kunstwerk "Who's afraid of red, yellow and blue III" 1967 van Barnett Newman

Welke kunstenaars worden er nog meer gerekend tot het abstract expressionisme?

1. Leonardo da Vinci
2. Jackson Pollock
3. Pablo Picasso
4. Willem de Kooning

Action painting

• Werkwijze tegenovergesteld aan colorfield painting: juist niet subtiel.
• Verf wordt met grof geweld op het doek gesmeten.
• Toeval speelt een grote rol. 
• Jackson Pollock legt zijn doeken op de grond, loopt er omheen, gooit en druipt de verf erop: "drippings". 
• Overall-compositie.
• Het gaat om de handeling en de lichamelijke actie van het schilderen.

Jackson Pollock "One: number 31", 1950

• Willem de Kooning komt oorspronkelijk uit Rotterdam, maar verhuisd naar Amerika.
• Laat als één van de weinige "abstract expressionisten" de figuratie niet helemaal los.
• Schildert veel vrouwen, niet realistisch:   archetypische vrouwentypen. 
• Hij doet steeds een stap naar achteren voor hij nieuwe verf aanbrengt. Ook bij hem draait het om de actie van het schilderen.

Automatisch schilderen

• Arshile Gorky is in de jaren ’40 de belangrijkste schakel tussen het Europese surrealisme en het Amerikaanse abstract expressionisme. Verhuisd naar Amerika en inspireert daar met zijn werkwijze andere kunstenaars.
  
• Automatisch schrijven: improviserend verf aanbrengen.
• Schilderijen zijn vloeiend en lijken in beweging te zijn.
  
• Suggestieve, half-abstracte vormen.

Arshile Gorky: "De lever is de hanenkam" 1944