EXTRA LESJE ww-spelling PV TT / PV VT / VD / VD BN / OD (Marije)

Voordat we beginnen...
... even zorgen dat we de volgende begrippen goed snappen:

  • stam van het werkwoord
  • sterke werkwoorden
  • zwakke werkwoorden
  • 't ex-kofschip of 't sexy fokschaap
1 / 24
next
Slide 1: Slide
NederlandsMiddelbare schoolvwoLeerjaar 1,3

This lesson contains 24 slides, with text slides.

time-iconLesson duration is: 45 min

Items in this lesson

Voordat we beginnen...
... even zorgen dat we de volgende begrippen goed snappen:

  • stam van het werkwoord
  • sterke werkwoorden
  • zwakke werkwoorden
  • 't ex-kofschip of 't sexy fokschaap

Slide 1 - Slide

Stam van het werkwoord
  • Haal van het hele werkwoord -en af:

Beloven > belov (let op: ik beloof)
Draaien > draai
Kuchen > kuch
Trachten > tracht
Bonzen > bonz  (let op: ik bons)


Slide 2 - Slide

Sterke werkwoorden
  • Klinkerverandering in de verleden tijd (VT)
Stijgen > ik steeg > wij stegen
Nemen > ik nam > wij namen 

  • Voltooid deelwoord (VD) eindigt op -en
Stijgen > gestegen
Nemen > genomen


Slide 3 - Slide

Zwakke werkwoorden
  • Geen klinkerverandering in de verleden tijd (VT)
  • -te(n)/-de(n) op basis van 't sexy fokschaap

  • Voltooid deelwoord (VD) eindigt op -d of -t op basis van 't sexy fokschaap

Slide 4 - Slide

't ex-kofschip of 't sexy fokschaap
  • De medeklinkers (dus de x, t, k, f, s, ch en p) bepalen of een zwak werkwoord de uitgang -te of -de krijgt in de verleden tijd (VT). 
  • Eindigt de stam op een van die medeklinkers uit 't ex-kofschip of 't sexy fokschaap? Dan -te
  • Andere zwakke werkwoorden krijgen -de.

Slide 5 - Slide

Werkwoordsvormen

Persoonsvorm tegenwoordige tijd
Persoonsvorm verleden tijd
Gebiedende wijs
Voltooid deelwoord
Onvoltooid deelwoord
Infinitief (hele werkwoord)
VD als bijvoeglijk naamwoord 





Afkortingen

PV TT

PV VT
GW
VD
OD
INF
VD BN





Slide 6 - Slide

Werkwoordsvormen

Persoonsvorm tegenwoordige tijd
Persoonsvorm verleden tijd
Gebiedende wijs
Voltooid deelwoord
Onvoltooid deelwoord
Infinitief (hele werkwoord)
VD als bijvoeglijk naamwoord 





Afkortingen

PV TT

PV VT
GW
VD
OD
INF
VD BN





Slide 7 - Slide

PV & onderwerp
  • De persoonsvorm (PV) en het onderwerp horen bij elkaar
  • De PV past zich aan aan het onderwerp #couplegoals

  • Onderwerp vinden?
Wie/wat + persoonsvorm = onderwerp

Slide 8 - Slide


Slide 9 - Slide

Werkwoordsvormen

Persoonsvorm tegenwoordige tijd
Persoonsvorm verleden tijd
Gebiedende wijs
Voltooid deelwoord
Onvoltooid deelwoord
Infinitief (hele werkwoord)
VD als bijvoeglijk naamwoord 





Afkortingen

PV TT

PV VT
GW
VD
OD
INF
VD BN





Slide 10 - Slide

Slide 11 - Slide

PV VT: sterke werkwoorden

  • Je schrijft wat je hoort: 


Stijgen > ik steeg > wij stegen

Bieden > ik bood > wij boden

Binden > ik bond > wij bonden

Nemen > ik nam > wij namen

Varen > ik voer > wij voeren

Laten > ik liet > wij lieten




Slide 12 - Slide

Werkwoordsvormen

Persoonsvorm tegenwoordige tijd
Persoonsvorm verleden tijd
Gebiedende wijs
Voltooid deelwoord
Onvoltooid deelwoord
Infinitief (hele werkwoord)
VD als bijvoeglijk naamwoord 





Afkortingen

PV TT

PV VT
GW
VD
OD
INF
VD BN





Slide 13 - Slide

Gebiedende wijs (GW)

  • Hetzelfde als de ik-vorm van het werkwoord
Geef me een Big Mac!

  • Het maakt niet uit of er één persoon wordt aangesproken of miljoenen mensen
Klaas, pak een Big Mac! Leerlingen, pak allemaal een Big Mac!

  • Heeft geen onderwerp bij zich


Braad ze bruin, die frietjes!

Slide 14 - Slide

Werkwoordsvormen

Persoonsvorm tegenwoordige tijd
Persoonsvorm verleden tijd
Gebiedende wijs
Voltooid deelwoord
Onvoltooid deelwoord
Infinitief (hele werkwoord)
VD als bijvoeglijk naamwoord 





Afkortingen

PV TT

PV VT
GW
VD
OD
INF
VD BN





Slide 15 - Slide

Voltooid deelwoord (VD)

  • Begint vaak met be-, ge-, ver- of ont-
  • Eindigt op: -en, -d, -t

  • Twijfel je tussen -d of -t, gebruik dan weer 't sexy fokschaap:


Ik heb een Big Mac genomen, want die was afgeprijsd.          
Mijn Big Mac was verbrand. Het vlees leek gekookt.           

Slide 16 - Slide

Werkwoordsvormen

Persoonsvorm tegenwoordige tijd
Persoonsvorm verleden tijd
Gebiedende wijs
Voltooid deelwoord
Onvoltooid deelwoord
Infinitief (hele werkwoord)
VD als bijvoeglijk naamwoord 





Afkortingen

PV TT

PV VT
GW
VD
OD
INF
VD BN





Slide 17 - Slide

Onvoltooid deelwoord (OD)

  • Geeft aan dat je iets doet, terwijl je ook iets anders doet
  • Geeft aan hoe iets gebeurt
  • Hele werkwoord plus -d


Kwijlend nam ik een hap van mijn Big Mac.
Pratend met volle mond zag ik hem naar me kijken.

Slide 18 - Slide

Werkwoordsvormen

Persoonsvorm tegenwoordige tijd
Persoonsvorm verleden tijd
Gebiedende wijs
Voltooid deelwoord
Onvoltooid deelwoord
Infinitief (hele werkwoord)
VD als bijvoeglijk naamwoord 





Afkortingen

PV TT

PV VT
GW
VD
OD
INF
VD BN





Slide 19 - Slide

Infinitief (INF)

  • Is het hele werkwoord

  • Verandert niet bij veranderen van tijd (het is geen pv!)
  • Vóór een infinitief kan je meestal IK KAN zetten.


Ik heb zin om een Big Mac te nemen. 

(IK KAN nemen)

Slide 20 - Slide

Werkwoordsvormen

Persoonsvorm tegenwoordige tijd
Persoonsvorm verleden tijd
Gebiedende wijs
Voltooid deelwoord
Onvoltooid deelwoord
Infinitief (hele werkwoord)
VD als bijvoeglijk naamwoord 





Afkortingen

PV TT

PV VT
GW
VD
OD
INF
VD BN





Slide 21 - Slide

Deelwoorden als bijvoeglijk naamwoord (BN)

  • Voltooide en onvoltooide deelwoorden kunnen als bijvoeglijk naamwoord (BN) vóór een zelfstandig naamwoord staan

  • Regel 1: schrijf zo kort mogelijk
  • Regel 2: schrijf een –e achter het (on)voltooid deelwoord
  • Uitzondering 1: Let op problemen met de uitspraak
  • Uitzondering 2: Eindigt het VD op -en? Dan ook BN met -en

Slide 22 - Slide

  • Regel 1: schrijf zo kort mogelijk
  • Regel 2: schrijf een –e achter het (on)voltooid deelwoord

De verbrede weg (VD=verbreed)
De gehate tiran (VD=gehaat)
Het huilende kind (OD=huilend)


  • Uitzondering 1: Problemen met de uitspraak
  • Uitzondering 2: Eindigt het VD op -en? BN ook met -en!

De geredde kat (VD=gered)
De gewonnen wedstrijd (VD=gewonnen)



Slide 23 - Slide

Alle werkwoordsvormen op een rij

Ik neem een Big Mac                                                 PV TT

Ik nam een Big Mac                                                    PV VT

Ik heb een Big Mac genomen                               VD

Kwijlend nam ik een hap                                          OD

Ik heb zin om een Big Mac te nemen                    INF

Geef me eens een Big Mac!                                      GW

Ik eet mijn zojuist gekochte Big Mac                    VD BN


Slide 24 - Slide