1.5 De Nieuwe wereld

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Startklaar?

• Op je plek zitten 
• Naamkaartje op tafel
• Telefoon in het Zakkie, 
• 
  
• Jas over de stoel, tas op de grond
• Schoolspullen op tafel: Chromebook, JdW-map, pen 

Twee inzichten: Aan beide zijden van de kaart staat India afgebeeld/genoemd, daaruit blijkt dat de kaartmaker/Toscanelli/wetenschappers/geografen al op de hoogte waren van het feit dat de aarde rond was. Columbus had dezelfde mening/geloofde daar ook in. (1 pt)

b. Je kon India/Indië, dat in het Oosten lag, bereiken door westwaarts de Atlantische oceaan op te varen. (1 pt) (2 punten)

Hij geloofde dat de wereld niet plat maar rond was. (1p) Als Indië via het oosten bereikt kon worden, dan ook via het westen (maar hij wist natuurlijk niet dat er nog een werelddeel tussen zat). (1p

(T1 x 2p) Zet de gebeurtenissen in chronologische volgorde (van vroeger naar later).

A. Columbus ontdekt Amerika

B. Niccolò en Maffeo Polo steken de Zwarte Zee over.

C. Vasco da Gama ontdekt de Carreira da Índia.

D. Hendrik de Zeevaarder laat de eerste handelsposten aan de West-Afrikaanse kust stichten.

Terublikopdracht

1.5 De nieuwe wereld

Hoe veranderde Spanje de maatschappij in Amerika?

Leerdoelen

1. Je kent de betekenis van de volgende begrippen: conquistadores, kolonies, encomienda, encomendero, haciendas, Nieuwe Wetten, Atlantische Driehoekshandel, mestizering. (R)
   
2. Je kan een verklaring geven voor het ontstaan van de Atlantische Driehoekshandel. (T1)
   
3. Je kan drie verklaringen geven voor de massale sterfte van indianen na de komst van de Spanjaarden. (T1)
   
4. Je kunt met voorbeelden uitleggen hoe de conquistadores de Amerikaanse samenleving op politiek, economisch en cultureel gebied veranderden. (T2)
   
5. Je weet waar De Las Casas kritiek op had en welk (onbedoeld) gevolg deze kritiek had. (I)
   

Verdrag van Tordesillas (1494)

• Na ontdekking Amerika: Columbus komt met schatten terug bij koning.
  
• Ferdinand wil schatten veilig stellen: verdeling van ‘de nieuwe wereld’ tussen Spanje en Portugal.
  
• Paus Alexander VI bepaalde de verdeling: grens op de Atlantische Oceaan.
  
• Ten westen: voor Spanje; ten oosten: voor Portugal.
  

Na Tordesillas...

Portugezen ontdekken en verkennen India en de Indonesische archipel (Vasco da Gama; vanaf 1498).

Spanjaarden veroverden Midden- en Zuid-Amerika: conquistadores (miljoenen Indianen dood).

Concurrentie wil ook op expeditie (Engeland, Frankrijk, Nederland): op zoek naar nieuwe wegen (Nova Zembla).

Columbus

Vasco Da Gama

Willem Barentsz

Hernán Cortés

• In 1519 kwamen de Azteken in contact met Hernán Cortés.

• Cortés versloeg de Azteken bij toeval.
  

• Hij leek op de Azteekse god Qeutzalcoatl, waarvan de Azteken geloofden dat hij ooit op aarde terug zou keren.
  

Uitspraak: ‘De Azteken stonden op het hoogtepunt van hun beschaving toen de Spanjaarden kwamen.’

Welke drie voorbeelden kun je daarvan noemen?

Bron: Azteekse masker (voor 15e eeuw)

1 De Azteken hadden een indrukwekkende stad gebouwd.

2 De Azteken waren militair zo sterk dat zij andere volkeren konden overwinnen.

3 De Azteken maakten prachtige kunstvoorwerpen.

Verdiepingsopdracht

a. In het Verdrag van Tordesillas legden Spanje en Portugal vast welk deel van de wereld, ook de gebieden die nog niet ontdekt waren, aan ieder toebehoorde. Alles ten westen van de Kaapverdische eilanden zou naar Spanje gaan, alles ten oosten zou naar Portugal gaan.

b. Ferdinand Magelhães besloot de eilanden die bij Azië hoorden te bereiken door naar het Westen te varen. Dit was geen schending van het Verdrag van Tordesillas omdat het Westen aan Spanje toebehoorde. (2 punten)

Startklaar?

• Op je plek zitten 
• Naamkaartje op tafel
• Telefoon in het Zakkie 
• Jas over de stoel, tas op de grond
• Schoolspullen op tafel: Chromebook, JdW-map, pen 

Een raadsel: Leg uit waarom dit boek zo heet?

Terugblik-opdracht

Uitspraak: ‘De Azteken stonden op het hoogtepunt van hun beschaving toen de Spanjaarden kwamen.’

Welke drie voorbeelden kun je daarvan noemen?

Bron: Azteekse masker (voor 15e eeuw)

1 De Azteken hadden een indrukwekkende stad gebouwd.

2 De Azteken waren militair zo sterk dat zij andere volkeren konden overwinnen.

3 De Azteken maakten prachtige kunstvoorwerpen.

Leerdoelen

1. Je kent de betekenis van de volgende begrippen: conquistadores, kolonies, encomienda, encomendero, haciendas, Nieuwe Wetten, Atlantische Driehoekshandel, mestizering. (R)
   
2. Je kan een verklaring geven voor het ontstaan van de Atlantische Driehoekshandel. (T1)
   
3. Je kan drie verklaringen geven voor de massale sterfte van indianen na de komst van de Spanjaarden. (T1)
   
4. Je kunt met voorbeelden uitleggen hoe de conquistadores de Amerikaanse samenleving op politiek, economisch en cultureel gebied veranderden. (T2)
   
5. Je weet waar De Las Casas kritiek op had en welk (onbedoeld) gevolg deze kritiek had. (I)
   

Aan de slag

WAT?

Hoe veranderde Spanje de maatschappij in Amerika?

HOE?

In tweetallen. Hiervoor mag je het boek en internetbronnen gebruiken.

HOELANG?

10 min.

KLAAR?

Schrijf het onderdeel "samenvatting" van de Cornell-methode bij paragraaf 1.5

Startklaar?

• Op je plek zitten 
• Naamkaartje op tafel
• Telefoon in het Zakkie 
• Jas over de stoel, tas op de grond
• Schoolspullen op tafel: Chromebook, JdW-map, pen 

Leerdoelen

1. Je kent de betekenis van de volgende begrippen: conquistadores, kolonies, encomienda, encomendero, haciendas, Nieuwe Wetten, Atlantische Driehoekshandel, mestizering. (R)
   
2. Je kan een verklaring geven voor het ontstaan van de Atlantische Driehoekshandel. (T1)
   
3. Je kan drie verklaringen geven voor de massale sterfte van indianen na de komst van de Spanjaarden. (T1)
   
4. Je kunt met voorbeelden uitleggen hoe de conquistadores de Amerikaanse samenleving op politiek, economisch en cultureel gebied veranderden. (T2)
   
5. Je weet waar De Las Casas kritiek op had en welk (onbedoeld) gevolg deze kritiek had. (I)
   

Welke gevolgen van de ontdekkingsreizen waren door de Europeanen bedoeld en welke niet bedoeld?

Bedoeld

Niet bedoeld

Verspreiding van het Christendom in nieuwe gebieden.

De verspreiding van ziektes over de wereld

Het veroveren van grote gebieden in Amerika

Het verkrijgen van meer macht voor Europeanen

Aan de slag

Aan de slag

Spanjaarden nemen Amerika in bezit

De Las Casas

De Las Casas wilde de Indianen helpen, hij vond dat Afrikanen beter geschikt waren voor het zware werk op de plantages en in de goud- en zilvermijnen.

 

Door de Nieuwe Wetten (1542) van De Las Casas werden indianen onderdanen van de koning en mochten ze niet mishandeld worden.

De Atlantische Driekhoekshandel

De Atlantische Driekhoekshandel

Welke gevolgen van de ontdekkingsreizen waren door de Europeanen bedoeld en welke niet bedoeld?

Bedoeld

Niet bedoeld

Verspreiding van het Christendom in nieuwe gebieden.

De verspreiding van ziektes over de wereld

Het veroveren van grote gebieden in Amerika

Het verkrijgen van meer macht voor Europeanen

Geef aan of er sprake is van continuiteit of verandering in het leven van de inheemse bevolking

Verandering / Discontinuïteit

Continuïteit

Indianen worden gekerstend 

(tot christen bekeerd)

Indianen moeten voor de Spanjaarden werken op encomienda's

Indianen passen hun eigen goden aan aan het christelijk geloof 

Indiaanse vrouwen trouwden met de conquistadores

Indianen vallen nu onder een Spaanse koning,

eerst hadden ze een eigen koning die ze moesten gehoorzamen

Indianen spreken onderling hun taal Quechua

Leerdoelen

1. Je kent de betekenis van de volgende begrippen: conquistadores, kolonies, encomienda, encomendero, haciendas, Nieuwe Wetten, Atlantische Driehoekshandel, mestizering. (R)
2. Je kan een verklaring geven voor het ontstaan van de Atlantische Driehoekshandel. (T1)
3. Je kan drie verklaringen geven voor de massale sterfte van indianen na de komst van de Spanjaarden. (T1)
4. Je kunt met voorbeelden uitleggen hoe de conquistadores de Amerikaanse samenleving op politiek, economisch en cultureel gebied veranderden. (T2)
5. Je weet waar De Las Casas kritiek op had en welk (onbedoeld) gevolg deze kritiek had. (I)