Les 5: 2.1 systematische naamgeving

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

H2.1 Systematische naamgeving

Leg klaar: schrift en pen en boek blz 65

Nieuwe afspraken

- Het moet rustiger zijn 

- Sneller maatregelen nemen 

-Waarschuwing, gang, gele kaart

-Regelmatig spullen checken

Deze les

• Voorkennis
• Uitleg
• elementenbingo (als er tijd is)
• miniSO 1

Leerdoelen

• Je kent de molecuulformules van de zeven elementen die uit twee atomen bestaan
• Je kunt van een molecuulformule de systematische naam geven 
• Je kunt van een systematische naam een molecuulformule geven
  

Voorkennis

Wat is de molecuulformule van het volgende molecuul:

1. C​8​​H​3​​
2. C3H8
3. C8H3
4. C​3​​H​8​​

Wat is de molecuulformule van het volgende molecuul:

1. 
2. 
3. 

Hoeveel waterstofatomen zijn aanwezig in de aanduiding

2   C2H6O

1. 2 waterstofatomen
2. 4 waterstofatomen
3. 6 waterstofatomen
4. 12 waterstofatomen

Wat is de formule van het volgende molecuul:

1. NH​3​​
2. N​3​​H
3. N3H
4. 3NH

Wat is de formule van het volgende molecuul:

1. CO​2​​
2. 2CO
3. C​2​​O
4. CO2

Opfrissen

                  Indeling van stoffen

Element

Verbinding

Zuivere stof

Mengsel

Aan de moleculen kan je ook zien of het gaat om een mengsel of een zuivere stof.

Element

Verbinding

Formules van elementen

Meestal: symbool met tussen haakjes de fase van de stof

voorbeelden:

Cu (s)                 Fe (s)                C(s)

Formules van elementen

Meestal: symbool met tussen haakjes de fase van de stof

voorbeelden:

Cu (s)                 Fe (s)                C(s)

fase	afkorting
vast	s
vloeibaar	l
gas	g
opgelost in water	aq

Let op: er zijn 7 elementen die bestaan uit moleculen met twee atomen.

Let op: er zijn 7 elementen die bestaan uit moleculen met twee atomen.

chloor          Cl₂ (g)          Clara

fluor              F₂ (g)           Fietst

stikstof        N₂  (g)         Naar

waterstof    H₂  (g)        Haar

zuurstof      O₂  (g)         Oma

jood               I₂  (s)           In

broom          Br₂  (l)         Breda

Zeven elementen die uit twee atomen bestaan (tabel 3)

ezelsbruggetje

Aantekening

De namen en formules uit deze tabel moet je uit je hoofd leren!

Verbinding

Element

C (s)

Fe (s)

P (s)

Cl2 (g)

He (g)

H2 (g)

O2 (g)

H2O(l)

CO2 (g)

HBr (g)

SCl2 (g)

C3H8 (g)

NH3 (g)

Systematische naamgeving

Scheikundigen geven een systematische naam aan moleculen. Over de hele wereld worden daar dezelfde regels voor gebruikt.

Noteer

Systematische naam: de wetenschappelijke, door regels opgestelde naam van een stof.

De formule van een verbinding afleiden uit de systematische naam 

Voorbeeld:

let op:

- in de naam staan Griekse telwoorden 

De formule van een verbinding afleiden uit de systematische naam 

Voorbeeld:

Let op: 

- in de naam staan Griekse telwoorden 

- de twee atoomsoort krijgt soms een andere uitgang

De formule van een verbinding afleiden uit de systematische naam. 

Stappenplan:

1. Noteer de symbolen van de atoomsoorten in de naam
   
2. Zet de nummers van de Griekse telwoorden, die in de naam voor de atoomsoort staan, achter het symbool van deze atoomsoort. Noteer de nummers als index.
   
3. De laatste lettergreep van de naam is vaak -de.
4. Zet de fase achter de formule.

Wat is de formule van Distikstofmonooxide ?

1. NO​2​​
2. N​2​​O
3. NO
4. NO2

Wat is de formule van Zwaveldichloride ?

1. SCl
2. S2Cl
3. SCl​2​​
4. S​2​​Cl

Wat is de formule van Fosforpentabromide

1. F​5​​Br
2. PBr​5​​
3. FBr​5​​
4. P​5​​Br

De systematische naam geven bij een formule

Stappenplan:

1. Noteer de namen van de symbolen met ruimte om er een telwoord voor te schrijven.
2. Noteer het Griekse telwoord van elke index voor de bijbehorende atoomsoort. 
   
3. Zet de uitgang -de achter de laatste atoomsoort. 

Wat is de systematische naam van

S​2​​O​2​​

1. Dizwaveldioxide
2. Dizwaveldizuurstof
3. Zwaveldioxide
4. Zwavelzuurstof

Wat is de systematische naam van

NF​3​​

1. Stikstoffluoride
2. Stikstofdifluoride
3. Tristikstoffluoride
4. Stikstoftrifluoride

Formules van verbindingen 

Samenvatting. 

Leer de Griekse telwoorden uit je hoofd.

Voorbeelden van systematische namen:

Formules van verbindingen

Enkele veelvoorkomende stoffen hebben naast een systematische naam ook nog een alledaagse, triviale naam. Zo noem je H2O meestal water en niet diwaterstofmono-oxide.

Leer deze namen en formules uit je hoofd:

Deze les geleerd

• Je kent de molecuulformules van de zeven elementen die uit twee atomen bestaan
  
• Je kunt van een molecuulformule de systematische naam geven
  
• Je kunt van een systematische naam een molecuulformule geven

Schrijf 2 dingen op die je deze les geleerd hebt

Schrijf 1 of 2 dingen op die je deze les nog niet zo goed begrepen hebt

MiniSO 1: atoomsoorten

• Tafels leeg
• Alles behalve een pen blijft in je tas

Eigen werk

Doorlezen: H2.1 Uit je hoof leren: tabel 2 tot en met 5 

Maak: In je boek H2.1 opgave 10