les 1

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Start van de les

- jas uit

- telefoon uit en in de tas/in de kluis

- Kern op tafel
- schrift  op tafel

- pen op tafel

- tas op de grond

Het programma

2. Theorie hoofdstuk 1

3. Opdrachten maken

4. Huiswerk

Leerdoelen

1. Je weet hoe de jeugdliteratuur zich heeft ontwikkeld van braaf naar brutaal.
2. Je kunt een rolmodel en een moraal herkennen
3. Je kunt uitleggen waarom personages zich als rolmodellen op een bepaalde manier gedragen.
4. Je kunt nadenken over de rollen van verhaalpersonages.

*Leerdoelen zijn RTTI geformuleerd (in leerlingentaal).

Jeugdliteratuur

Instructie 

JEUGDLITERATUUR

(van braaf naar brutaal)

Boeken die voor kinderen/jongeren zijn geschreven. 

Vroeger waren er alleen (saaie) boeken voor volwassenen. 

Vanaf de 18e eeuw werden er kinderboeken geschreven. 

Brave Hendrik

De eerste kinderboeken waren niet spannend. Niet het verhaal stond centraal, maar de moraal: een boodschap of een les.

In het boek De brave Hendrik van Nicolaas Anslijn is de hoofdpersoon voorbeeldig en worden de kinderen die met hem omgaan net zo braaf.

Hieronymus van Alphen

Eerste kinderboek: nuttig en vormend, moraal is belangrijk

Het Vroolijk Leeren.

Mijn spelen is leeren, mijn leeren is spelen.

En waarom zou mij dan het leeren vervelen?

Het lezen en schrijven verschaft mij vermaak.

Mijn hoepel, mijn priktol verruil ik voor boeken:

Ik wil in mijn prenten mijn tijdverdrijf zoeken;

't Is wijsheid, 't zijn deugden, naar welke ik haak.

Dik Trom en Pietje Bell

Eind 19e begin 20e eeuw: andere helden in het boek. 

Juist brutale kinderen, maar wel met het hart op de goede plek. 

Deugniet is de held, de brave Hendrik juist niet. 

Pippi en Madelief

Vanaf de jaren 50: lekker eigenwijs

Vanaf die tijd zijn er kinderboekenhelden die zich niet meer aan de regels willen houden. En die het liefst de volwassenen de les lezen.

Pippi Langkous van de auteur Astrid Lindgren en Madelief van de auteur Guus Kuijer zijn daar mooie voorbeelden van.

Vandaag de dag

Diversiteit

Iedereen kan de held zijn in het verhaal. Kinderen/jongeren kunnen zich herkennen in de personages, of ze nu verlegen, brutaal, lief of ondeugend zijn. 

In welke eeuw werden de eerste kinderboeken geschreven?

1. 16de
2. 17de
3. 18de
4. 19de

Welk personage is eigenwijs?

1. Dik Trom
2. Pippi Langkous
3. Joop ter Heul
4. Hendrik

Wat is de nieuwe moraal?

Nabespreking

Aan de slag

Maak opdracht 3 t/m 6 van les 1A (blz. 8/9 van het oefenboek).

Niet af? Dan huiswerk voor maandag 9 september.

Begrippen uit deze les

mores

moraal

rolmodel

diversiteit

etymologie

Schrijf 3 dingen op die
je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je
deze les nog niet zo goed hebt begrepen