samenleven vwo 3

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Samenleven

bs. 3, ecologie 

Samenleven

Ecologie, bs 3

Leerdoelen 

• Je kunt uitleggen wat een biologisch evenwicht is. 
• Je kunt uitleggen hoe soorten afhankelijk zijn van elkaar voor voedsel, een schuilplaats en voortplanting.

In wortelknolletjes van vlinderbloemigen

Kringloop

De producenten, consumenten, afvaleters en reducenten vormen een kringloop. 

Kringloop van koolstof

Bouwstof van:

• koolstofdioxide CO2
  
• Glucose C6H12O6
  
• Cellulose C6H10O5
  
• Melkzuur C3H6O3
  
• Vitamine A C20H30O

               Waterkringloop

Waterkringloop

Leg uit hoe een waterkringloop werkt en check of de kinderen het goed begrijpen door vragen te stellen.

Waar denk je aan bij het woord 'samenleven' ?

Wat is samenleven binnen ecologie?

Het is een dynamisch proces waarbij verschillende interacties met organismen plaatsvinden

Deze interacties kunnen invloed hebben op:

• Biodiversiteit
• Populatiedichtheid 

De verschillende interacties 

1. Concurrentie: strijden om beperkte middelen (voedsel, water, territorium etc)
2. Symbiose: langdurige relatie waarbij tenminste 1 organisme afhankelijk is van de relatie. Er zijn verschillende vormen:

• Mutualisme: beide betrokkenen halen voordeel uit de relatie
• Commensalisme: het ene profiteert en de ander heeft er geen last van 
• Parasitisme: het ene organisme (parasiet) profiteert ten koste van het andere organisme (gastheer) 

Wat is het verschil tussen mutualisme en parasitisme?

1. Er is geen verschil tussen mutualisme en parasitisme.
2. Bij mutualisme halen beide betrokkenen voordeel uit de relatie, terwijl bij parasitisme het ene organisme (parasiet) profiteert ten koste van het andere organisme (gastheer).
3. Bij mutualisme profiteert één organisme ten koste van het andere organisme, terwijl bij parasitisme beide betrokkenen voordeel uit de relatie halen.
4. Bij mutualisme profiteren beide organismen ten koste van hun omgeving, terwijl bij parasitisme één organisme profiteert van de ander.

Mutualisme

Commensalisme

Clownvissen verstoppen tussen de tentakels van anemonen 

Parasitisme 

Commensalisme

Mutualisme

Parasitisme

Evenwicht binnen populatie 

Populatie kan groeien en dalen, hoe wordt dit bepaald?

• Abiotische factoren (lucht, wind, licht, temperatuur etc) 
• Biotische factoren (voedsel, vijanden etc) 

Hebben alle factoren de gunstige waarde? -> Optimale omstandigheden en dit zorgt weer voor de groei van de populatie

Biologisch evenwicht

Biologisch evenwicht schommelen van populatiegrootte om een evenwichtswaarde

Populatie groei

• S-curve = voldoende voedsel + natuurlijke vijand
• J-curve = Voldoende voedsel en geen natuurlijke vijanden. 

      Ontstaan plaag = J curve

Draagkracht van een ecosysteem:

• De maximale hoeveelheid dieren die kunnen overleven in een bepaald gebied, zonder schade aan te richten of een plaag te vormen.

Wat is het verschil tussen de J-curve en de S-curve?

1. J-curve en S-curve zijn hetzelfde
2. J-curve is bij begrensde groei, S-curve is bij exponentiële groei
3. J-curve is bij exponentiële groei, S-curve is bij begrensde groei
4. Er is geen verschil tussen J-curve en S-curve

Optimumkromme 

Vissen in NL kunnen niet in leven blijven onder 4 graden of boven 28 graden. 

• Abiotische factor heeft invloed op de groei en voortplantingskansen van de vis
• Dit kunnen we weergeven in een diagram met de minimum-, optimum- en maximumtemperatuur 

Optimumkromme 

Wat geeft de optimum aan? 

Koppel de juiste uitleg aan de begrippen.

toestand waarin de grootte van elke populatie in een ecosysteem schommelt om een bepaalde waarde

alle biotische en abiotische factoren hebben de gunstigste waarden waardoor de groei- en voortplantingskansen het grootst zijn

een lijn in een diagram waarmee een minimum, optimum en maximum worden weergegeven

optimale omstandigheden

biologisch evenwicht

optimumkromme

Zelf aan de slag 

• Werk aan je ecologie opdracht met je groep 

Feedback 

Het mag anoniem

3 tips

3 tops  

Wij gaan debatteren!

1. Je gaat in je groepje zitten
2. Je leest het artikel en je maakt de vraag 
3.  Volg de instructies op pagina 3 

Regels bij een debat

1. Luister goed en laat elkaar uitpraten
   
2. Leg met voorbeelden uit waarom je iets vindt
3. Val nooit iemand persoonlijk aan, maar altijd zijn boodschap