Thema 5: Waarnemen en gedrag - les 1

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 1

Thema 5 Waarneming en gedrag

Inleiding

Je omgeving kan je zien, horen, ruiken, proeven en voelen.

Om iets waar te nemen zijn ook je hersenen nodig.

Zintuigen

                                                                                       Met je zintuigen kan je waarnemen

                                                                                                     1. ogen                    - zien
                                                                                                     2. oren                    - horen
                                                                                                     3. huid                     - voelen

                                                                                                     4. tong                    - proeven

                                                                                                     5. neus                    - ruiken

Met de zintuigen kan je de omgeving waarnemen, bijvoorbeeld in het verkeer.

Je staat te wachten voor een rood stoplicht. Het stoplicht springt op groen.

Het groene licht komt in je ogen.

Je ogen sturen een seintje naar de hersenen.

Je ziet het groene licht.

5.1 Waarnemen

Je ogen reageren op het licht van het stoplicht.

Het licht is een prikkel voor je ogen.

Een prikkel is iets waarop een zintuig reageert.

Doordat je zintuigen prikkels opvangen, neem je dingen waar.

5.1 Waarnemen

Elk zintuig reageert op een andere prikkel:

- Je ogen reageren op licht.

- Je oren reageren op geluid.

- Je neus reageert op geur.

- Je tong reageert op smaak.

- Je huid reageert op kou, warmte, druk en aanraking.

5.1 Waarnemen

Als een zintuig een prikkel krijgt, gaat er een seintje naar de hersenen.

Dat seintje noem je een impuls.

De impuls gaat via zenuwen naar de hersenen.

Zenuwen zijn lange, dunne draden in het lichaam die impulsen doorgeven.

Wat vangen jouw zintuigen op?

1. Prikkels
2. Impulsen
3. Warmte
4. Geur

Reageren op een prikkel

1. Geluid van je telefoon is een prikkel
2. Bericht gaat van je oor naar de hersenen - impuls
3. Je merkt dat de telefoon gaat
4. hersenen sturen bericht naar je spieren
5. Je pakt de telefoon

gezichtszintuig

gehoorzintuig

warmte zintuig

druk zintuig

smaakzintuig

reukzintuig

tast zintuig

koude zintuig

Links staat een afbeelding van het zenuwstelsel.

Het zenuwstelsel bestaat uit zenuwen, ruggenmerg en hersenen.

Alle zintuigen zijn met zenuwen verbonden aan het ruggenmerg.

Het ruggenmerg geeft de impulsen door aan de hersenen.

In je hersenen word je je bewust van prikkels. Een ander woord voor bewust worden van prikkels is waarnemen.

Hersenen

Zenuwen

Ruggenmerg

Sleep naar: Waarnemen of Reageren?

Waarnemen

Reageren

Je ziet een auto op je afkomen.

Je voelt dat  het buiten warm is.

Je springt opzij.

Je doet je jas uit.

1

2

3

4

5

6

Fatih merkt dat hij pijn heeft.

Fatih raakt een hete pan aan.

In zijn huid wordt de prikkel omgezet naar een bericht..

Fatih trekt zijn hand weg.

Zijn hersenen sturen een bericht naar zijn spieren..

Het bericht gaat naar zijn hersenen.