Ouderen met Psychische en psychiatrische ziektebeelden

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Delier

Lesdoelen

• Je kunt de symptomen van een delier volgens de DSM-5 benoemen.
  
• Je kunt de risicofactoren benoemen waardoor een oudere een verhoogde kans heeft op een delier.
  
• Je kunt twee screeningsinstrumenten benoemen en omschrijven om een delier op te sporen.
  
• Je kunt interventies benoemen om angst bij een delier te verminderen.

Wat is een delier?

Wat is een delier?

Een delier is een acute verwardheid die ontstaat door een lichamelijke aandoening. Symptomen van een delier kunnen op verschijnselen van dementie lijken, maar het is geen dementie. Een delier kan ontstaan door een ziekte, een operatie, een ongeval of medicijnen.

Oorzaken van een delier

Één of meer lichamelijke verstoringen bijvoorbeeld:

• Vergiftiging
• Infectie
• Uitdroging
• Operatie
• Verkeerd gebruik van medicatie

DSM-5

De Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM) is een classificatiesysteem waarin internationale afspraken zijn gemaakt over welke criteria van toepassing zijn op een bepaalde psychische stoornis op basis van (nieuwe) wetenschappelijke inzichten

Symptomen van een delier volgens de DSM-5

• Aandachts- en orëntatieproblemen
• Ontstaat in korte tijd (uren tot dagen), het beeld wisselt snel
• Wisselend bewustzijn en een verstoorde aandacht die niet door iets anders verklaard kan worden
• Verandereing in het geheugen en het denken, soms tegelijk met waarnemingsstoornissen zoals halucinaties en wanen
• De stoornis is niet het gevolg van bijvoorbeeld een coma

Risicofactoren delier

• leeftijd 65 jaar of ouder
  
• cognitieve stoornissen
  
• gezichts- en gehoorstoornissen
  
• stoornissen in de algemene dagelijkse levensverrichtingen (ADL)
  
• gebruik van alcohol en opiaten
• Kinderen (bijv. bij koorts)

Triggers

• infectie
  
• koorts
  
• dehydratie
  
• electrolytstoornissen
  
• polyfarmacie
  
• psychofarmacie

Een delier herkennen

Vroeg herkennen van een delier is belangrijk om behandeling in te kunnen zetten en zo de ernst van de gevolgen te verminderen.

Screeningsinstrumenten om een delier op te sporen zijn:

• Delirium Observatie Screening Schaal (DOSS). Dit is het meest gevalideerde instrument.
• Confusion Assessment Method (CAM-ICU). Dit instrument is gebaseerd op DSM-criteria en wordt vaak op de ic gebruikt.

https://meetinstrumentenzorg.nl/instrumenten/

Is er bij deze zorgvrager sprake van een delier:
Meneer Arends heeft een licht gevoel in het hoofd wanneer hij snel opstaat. Hij zegt dat hij wazig ziet en zwarte vlekken voor zijn ogen krijgt. Ook heeft hij last van pijn in zijn nek.

1. Ja, er is sprake van een delier
2. Nee, er is geen sprake van een delier

Is hier sprake van een delier:
Meneer de Graaf is erg stil en teruggetrokken. Hij heeft problemen met begrijpen wat andere zeggen en met spreken. Hij is snel geïrriteerd en zit voortdurend aan zijn shirt te plukken.

1. Ja, er is hier sprake van een delier
2. Nee, er is hier geen sprake van een delier

Met welk meetinstrument kun je in kaart brengen of er sprake is van een delier?

1. De AVPU schaal
2. De DOS schaal
3. De EWS
4. De ABCDE-methode

Oudere zorgvragers lopen de kans een langer (dan een maand) durend delier te krijgen.

1. Juist
2. Onjuist

Een zorgvrager met een delier herstelt hier altijd van.

1. Juist
2. Onjuist

Een delier is vaak een voorspeller van fysieke achteruitgang van de zorgvrager in de twee jaren erna.

1. Juist
2. Onjuist

Een delier kan enkele dagen tot weken duren, soms zelfs langer

1. Juist
2. Onjuist

Angst bij een delier verminderen

Video

https://inloggen.learnbeat.nl/activities/show/27014899/2379051

Lesdoelen

Je kunt de symptomen van een delier volgens de DSM-5 benoemen.

Je kunt de risicofactoren benoemen waardoor een oudere een verhoogde kans heeft op een delier.

Je kunt twee screeningsinstrumenten benoemen en omschrijven om een delier op te sporen.

Je kunt interventies benoemen om angst bij een delier te verminderen.