Par. 2.3 Machtige steden en staten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Wat weet je over Egypte?

Leerdoelen opschrijven

3. Waarom ontstonden de eerste schriftsoorten in Mesopotamië en Egypte?

4. Hoe ontstond de staat in Egypte?

5. Welke taken had de farao?

Klaar? Lees: "Boven- en beneden-Egypte" op blz. 28.

Vorige les:

1. Wat is irrigatielandbouw?

2. Wat waren de gevolgen van irrigatielandbouw voor de Egyptische en Mesopotamische samenleving?  

Studiewijzer

09-09 Par. 1.1 Wat is geschiedenis?

12-09 Par. 2.1 De eerste mensen jager en verzamelen

16-09 Par. 2.1 De eerste mensen jager en verzamelen

19-09 Par. 2.2 De landbouwrevolutie

23-09 Par. 2.2 De landbouwrevolutie

26-09 SO par. 1.1, 2.1 en 2.2

30-09 Par. 2.3 Machtige steden en staten

03-10 Par. 2.3 Machtige steden en staten

07-10 Par. 2.4 Leven voor én na de dood

10-10 Par. 2.4 Leven voor én na de dood

14-10 Herheling / voorbereiding TWT

Toetsweek periode 1

Hoofdstuk 1 par. 1.1 + Hoofdstuk 2 par. 2.1 t/m 2.4

Programma

1. Huiswerk bespreken

2. Uitleg par. 2.3

3. Opdrachten maken en bespreken

4. Leerdoelen beantwoorden

5. Afsluiten

Huiswerk bespreken

Werkboek blz. 30 opdrachten 2, 3, 11 en 15. 

Landbouw begon in het Midden-Oosten 

(vruchtbare halve maan) rond 10.000 voor Christus.

Juweel van de Nijl

• Een groene strook en daarbuiten woestijn.🐪☀️

• Langs de rivier de Nijl in Egypte en langs de Tigris en de Eufraat in Mesopotamië (het huidige Irak) was de grond vruchtbaar voor landbouw. 

• Boeren groeven kanaaltjes om het rivierwater van of naar hun akkers te leiden. 

 

Irrigatielandbouw

Elk jaar overstroomde de Nijl.

-> Regent in Ethiopië.🌧️

De Nijl overstroomt, zorgt voor vruchtbare slib. 🌿

-> Zwarte vruchtbare modder.

= Perfect voor landbouw.

Tigris en Eufraat

• Elk jaar in oktober, vlak na de oogst, overstroomden de akkers net op het moment dat de boeren weer moesten zaaien.
• Boeren probeerden hun akkers droog te houden met dammen en kanalen

Hoe zorg je dat in de droge periode het water bij de akkers en het vee komt?

Irrigatielandbouw

Ze bouwden dijkjes en groeven kanalen langs de Nijl. 

-> Houdt het water tegen. 

-> Water komt bij de akkers.

Dit noem je irrigeren.

Wat waren de gevolgen van Irrigatielandbouw?

Gevolgen irrigatielandbouw:

- Samenwerking was nodig, ontwikkeling hiërarchie.🔺👨‍🌾👨‍🌾 

- Voedseloverschot --> bevolkingsgroei.🌾🍞🧑‍🤝‍🧑🧑‍🤝‍🧑

- Specialisatie: niet iedereen meer boer, ontwikkeling 

   ambachtslieden: schrijver, timmerman, smid, etc.⚒️

- Dorpen worden steden: landbouw-stedelijke samenleving. 👨‍🌾🏠

- Er was een belastingstelsel: inwoners betaalden belasting aan de elite. 

In steden wooden behalve boeren ook ambachtslieden, handelaren en kunstenaars. 

Vorige les...

Irrigatielandbouw

Gevolgen:

• Samenwerking was nodig, ontwikkeling hiërarchie.
• Voedseloverschot --> bevolkingsgroei.
• Specialisatie: niet iedereen meer boer, ontwikkeling ambachtslieden: schrijver, timmerman, smid, etc.
• Dorpen worden steden: landbouw-stedelijke samenleving.
• Er was een belastingstelsel: inwoners betaalden belasting aan de elite. 

Spijkerschrift

In Mesopotamië:

• Uruk had 10.000 inwoners. Al deze mensen werden gevoed dankzij irrigatielandbouw en de uitvinding van een soort ploeg. 

In Mesopotamië

• De prister-koning bestuurde Uruk, hij was aangewezen door de goden. 

• Ziggurat: toren met een tempel er bovenop waar de koning en priesters brachten offers aan de goden. 

• Om de belastingopbrengsten, eigendomsbewijzen en wetten bij te houden gebruikten ze een kleitablet.  

spijkerschrift

• Eerst waren er alleen symbolen voor getallen en eenvoudige woorden. 
• Later werd het tekens die klanken voorstellen waarmee je woorden kunt maken. 

Het Rijk van Akkad

• Eerst had elke stad een koning (Jisj, Eridu en Babylon). 
• Het leger van een stad kon ook andere steden veroveren. 
• In 2300 v.C. veroverde koning Sargon verschillende steden en stichtten het Rijk van Akkad. 

Nijldelta: Beneden-Egypte

Boven-Egypte

EGYPTE:

Narmer verenigde Egypte in 3100 v.C. tot één staat.

Land met duideljike grenzen en een eigen bestuur.

Egypte als één staat

Egypte werd een dynastie: koningen uit dezelfde familie die elkaar opvolgen.

Soms kwam een nieuwe dysnastie aan de macht.

De farao

• Hij bepaalde de wetten en was opperbevelhebber van het leger. 
• De farao was de zoon van de goden, daarom werd hij vereerd als een god.
• Ministers, ambtenaren en soldaten hielpen de farao het staat besturen. 

Het bestuur van Egypte

• De vizier organiseerde de belasting: boeren moesten een deel van hun oogst afstaan.
  
• Ambtenaren controleerden de oogst en haalden de belastingen op.
  
• De vizier zorgde er daarna voor dat alles in pakhuizen werd bewaard.
  
• Geld bestond niet = landbouwproducten.
• Overgebleven graan werd verhandeld in het buitenland voor producten die weinig voorkwamen in Egypte, zoals hout.

Hiërogliefenschrift

• Duizenden tekeningetjes en tekens die moeilijk te leren zijn. 
• De farao had schrijvers in dienst.
• Schrijfers gebruikten papyrus.

Staatsinrichting

• Nederland is een monarchie.
• De koning is staadshoofd. Hij heeft weinig macht.
• Het parlement (Tweede en Eerste kamer) maakt de wetten. 
• Een land zonder koning of keizer is een republiek. De president is het staatshoofd. 
• Hoeveel macht een koning of een president heeft, is vastgelegd in de grondwet.

Opdrachten maken en bespreken

Werkboek blz. 30 opdrachten 4, 6, 8 en 13. 

Max. 15 minuten, daarna bespreken

Zelfstandig, zachtjes overleggen is toegestaan. 

Eerder klaar? Beantwoord de leerdoelen in je schrift. 

Leerdoelen beantwoorden

3. Waarom ontstonden de eerste schriftsoorten in Mesopotamië en Egypte?

4. Hoe ontstond de staat in Egypte?

5. Welke taken had de farao?