Waarnemen A&F hoofdstuk 9

• Biologie
• MBO
• Studiejaar 3

Waarneming 

Anatomie en fysiologie blok 3

2022-2023

Terugblik vorige week

Je kunt de werking van zintuigen beschrijven en de relatie van het zintuigstelsel met het zenuwstelsel beschrijven.

Herhalen zintuigen

Match de adequate prikkel met het juiste zintuig

druk

zwaarte-

kracht

smaak-

stof

licht

lichte 

aanraking

drukzintuig

gezichts-

zintuig

evenwichts-

zintuig

smaakzintuig

tastzintuig

Een halve liter cola bevat 13,5 klontjes suiker. Een halve liter ketchup 5 klontjes. Welk diagram geeft de impulsfrequentie van de smaakzintuigen bij het drinken van cola weer?

1. Diagram links
2. Diagram rechts

Zet in de juiste volgorde:

1

2

3

4

5

6

Prikkel

Receptor

Impuls

Hersenen

Impuls

Effector

Als een prikkel onder de drempelwaarde zit van een zintuig, wordt er geen impuls doorgegeven.

1. Juist
2. Onjuist

Adaptatie van een receptor is......

1. Aanpassing aan een adequate prikkel
2. Negeren van een adequate prikkel
3. Gewenning aan een adequate prikkel
4. Pijnonderdrukking van een adequate prikkel

Wat is geen voorbeeld van een mechanische receptor?

1. Tastreceptor
2. Warmtereceptor
3. Gehoorreceptor
4. Evenwichtsreceptor

Leerdoelen het oog

Je kunt de delen van een oog beschrijven en hun functie toelichten

Je kunt de beeldvorming door ooglenzen beschrijven en de pupilreflex toelichten

Je kunt de bouw en werking van het netvlies beschrijven en toelichten hoe je diepte kunt zien

De bouw van het oog

Het oog van buiten

Het oog van buiten

Schematische tekening van het oog

Het hoornvlies is een deel van het 

Het licht wordt opgevangen door het

Het oog krijgt belangrijke stoffen via het 

harde oogvlies

netvlies

vaatvlies

Hoe heet de middelste laag
van de wand van een oog?

1. Het harde oogvlies
2. Het netvlies
3. Het vaatvlies

In welke laag liggen de zintuigcellen van een oog?

1. In het vaatvlies
2. In het netvlies
3. In het harde oogvlies

Iemand kijkt chronisch scheel, welke spieren werken niet goed?

1. kringspieren in de iris
2. oogspieren
3. straalsgewijs lopende spieren in de iris
4. Straalvormig lichaam

Via welk onderdeel van je oog komt het licht in je oog?

1. Iris
2. Pupil
3. Oogwit

De ogen beschermen tegen uitdroging is de functie van ..

1. Het vaatvlies
2. De traanklieren
3. Het glasachtig lichaam
4. Het hoornvlies

Waardoor is de iris van
een albino rood?

1. Er zit geen pigment in de iris dus de bloedvaten in de iris zijn goed zichtbaar.
2. Er zit geen pigment in de iris dus je kijk direct tegen het vaatvlies met de bloedvaten.

Het vroege oog, platworm

Platwormen lijken scheel te kijken, twee verzonken komvormige oogvlekken. Lichtreceptoren met waarnemingen die licht uit richting kunnen vaststellen. Het zwarte gedeelte is geen pupil, het is een pigmentlaag. Deze dient om het binnenvallende licht (grijze pijl) na dat het is waargenomen door de lichtreceptoren te absorberen zodat de lichtstralen niet door het lichaam verder kunnen en opnieuw kunnen worden waargenomen door bijv. het andere oog.

Het oog van een nautilus

De ontwikkeling van het oog komt neer op het ontstaan van een oogkuiltje die dieper en dieper in het organisme kwam te liggen. 

Nautilus behoort tot de groep: inktvissen. Nautilus heeft geen lens, zeewater kan in en uit het oog door die spleet die zichtbaar is. 

Schematische weergave oog van inktvis

Pijlinktvis

Bij de mens kijken de lichtgevoelige cellen in de retina de verkeerde kant op. Ze kijken in de richting van de achterkant van het oog. Als gevolg van deze omkering moet het licht door de zenuwcellen heen die de lichtgevoelige cellen met de oogzenuw verbinden. Hierdoor gaat licht verloren en wordt ook de scherpte enigzins aangetast. Een tweede gevolg hiervan is dat de oogzenuw door de retina heen moet om de informatie naar de hersenen te sturen. Deze plek is de zogenaamde blinde vlek. Hierdoor is er een gebied in het gezichtsveld waar we blind zijn.

De inktvis heeft een oog dat erg veel op het onze lijkt, maar hier zit de retina niet omgeklapt.

Ons oog is gevormd als een uitgroeisel van de hersens, terwijl dat van een octopus gevormd is als een uitstulping van de huid, de ectoderm.

Aan de slag

Lezen blz. 149 t/m 150 (9.2)

Tot Straks!

Licht:

Licht valt:

..... door hoornvlies, (pupil), ooglens en glasachtige lichaam

..... op het netvlies

Pupilreflex

Bij veel licht is de pupil......?

1. Groot
2. Klein
3. Licht heeft geen invloed op pupil

Welk onderdeel van het oog regelt de hoeveelheid licht in het oog? 

1. Pupil
2. Iris
3. Hoornvlies
4. Lens

Welk onderdeel van je oog zorgt ervoor dat je oog vochtig wordt?

1. De wenkbrauw
2. Je wimpers
3. De traanklier
4. Je ooglid

Beeldvorming

Proefje: Houd je vinger voor je ogen
en kijk naar je vinger.
Kijk daarna ver weg.
Kun je tegelijkertijd dichtbij en
ver weg scherp zien?

1. Ja
2. Nee

Accomoderen

Accomoderen

Welke oogafwijkingen
ken je?

Bijziend

Veraf niet goed zien door:

• te lange oogbol: netvlies ligt achter brandpunt
• ooglenzen die in rusttoestand niet plat genoeg zijn

Corrigeren met negatieve(holle) lens 

Verziend

Dichtbij niet goed zien door:

• te korte oogbol: netvlies ligt voor brandpunt
• ooglenzen die in maximaal geaccomodeerde toestand niet bol genoeg zijn

Corrigeren met positieve (bolle) lens

Oogafwijkingen

Lichtbreking lenzen

lichtbreking door lenzen

Wat is constant in het oog?

1. brandpuntafstand
2. beeldafstand
3. voorwerpafstand
4. afstand lens en hoornvlies

Als de kringspieren in het straalvormig lichaam zich samentrekken, wordt de lens boller.

1. Waar
2. Niet waar

Wat is het probleem als je bijziend bent?

1. lens wordt niet plat genoeg
2. lens wordt niet bol genoeg
3. brandpunt ligt voor het netvlies
4. je kunt dichtbij niet goed zien

Wat voor lens heb je nodig als je bijziend bent?

1. negatief
2. positief

Ouderdom

• Ooglens is minder elastisch
  
• Verziende ogen
• Dichtbij slecht zien
• Positieve lens nodig
  
• + brillenglazen

Oudere mensen die niet goed kunnen lezen zijn.......

1. Bijziend
2. Nachtblind
3. Kleurenblind
4. Verziend

Maken:

Lezen blz. 147 t/m 150

Maken opdrachten 9.1 en 9.2