6.2 het oog

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Basisstof 2 Het oog

Beeldvorming

Lichtbreking door positieve en negatieve lenzen

Oogafwijkingen

Pupilreflex

De bouw van het netvlies

Staafjes en kegeltjes

Optisch chiasma

leerdoelen:

• Je kunt de beeldvorming door ooglenzen beschrijven.
  
• Je kunt de werking van de pupilreflex beschrijven.
  
• Je kunt de bouw en werking van het netvlies beschrijven.
  
• Je kunt toelichten hoe je diepte kunt zien.

BS1 Zintuigen - terugblik

leerdoelen:

• Je kunt de beeldvorming door ooglenzen beschrijven.
  
• Je kunt de werking van de pupilreflex beschrijven.
  
• Je kunt de bouw en werking van het netvlies beschrijven.
  
• Je kunt toelichten hoe je diepte kunt zien.

Definitie	Begrip
Zintuigcellen die reageren op een bepaalde prikkel zoals licht, temperatuur, druk, pijn.
De prikkel waarvoor de zintuigcel de laagste prikkeldrempel heeft
De aanpassing van de gevoeligheid van een zintuig aan een aanhoudende prikkelsterkte
Prikkels vanuit het inwendige milieu
Prikkels vanuit de omgeving
De waarde die bepaald of een prikkel sterk genoeg is om een impuls te genereren in een zintuigcel.

Begrippen

Prikkeldrempel

Adaptatie

Adequate prikkel

Receptoren

Interne prikkel

Externe prikkel

Laag met zintuigcellen (staafjes en kegeltjes)

Waar de oogzenuw het oog verlaat

Verandert de lens van vorm zodat je scherp kunt zien

Zorgt ervoor dat er een scherp beeld op je netvlies valt

Doorzichtig deel van het oog

Geeft structuur en vorm aan het oog

Gat wat licht doorlaat

Brengt impulsen naar de hersenen

Stevige buitenste laag van het oog

Bevat spiertjes die de grootte van de pupil regelen

Hoornvlies

Lens

Pupil

iris

straalvormig lichaam met lensbandjes

oogzenuw

netvlies

harde oogvlies

blinde vlek

glasachtig lichaam

BS2 werking van het oog

leerdoelen:

• Je kunt de beeldvorming door ooglenzen beschrijven.
  
• Je kunt de werking van de pupilreflex beschrijven.
  
• Je kunt de bouw en werking van het netvlies beschrijven.
  
• Je kunt toelichten hoe je diepte kunt zien.

Hoe valt licht in het oog?

- Het licht wordt gebroken door de lens

-Hierdoor wordt het beeld gedraaid

Lichtbreking door lenzen

In de afbeelding zie je lichtbreking door verschillende lenzen.

F is het brandpunt, hier komen de lichtstralen samen bij een bolle lens.

f is de afstand van de lens tot het brandpunt.

convergeren, naar elkaar toe

divergeren, spreiden

Lichtbreking door lenzen

In de afbeelding zie je lichtbreking door verschillende lenzen.

Bij een bolle lens breken de lichtstralen naar elkaar toe = convergerend

Bij een holle lens breken de lichtstralen van elkaar af = divergerend

convergeren, naar elkaar toe

divergeren, spreiden

Scherp zien

Het boller en platter worden van de lens noemen we accomoderen en dit kunnen wij met behulp van de accomodatiespieren.

Dit zijn de kringspieren in het straalvormig lichaam.

Accomoderen

dichtbij, lens bol

ver weg, lens plat

verziend/bijziend

www.bioplek.org

pupilreflex

Pupilreflex

Bij veel licht is de pupil......?

1. Groot
2. Klein
3. Licht heeft geen invloed op pupil

Stereoscopie

optisch chiasma

Diepte zien

Gaat het makkelijkst als de ogen aan de voorzijde zitten.

Nodig voor het inschatten van de afstand van jou tot het voorwerp

De beelden van het linkergedeelte van beide ogen gaan naar het rechtergezichtscentrum. Het linkerbeeld van het linkeroog verschilt iets van het linkerbeeld van het rechteroog.

blinde vlek? Gele vlek?

bestudeer nu zelf deze animatie

https://www.bioplek.org/animaties/oog/netvliesx.html 

www.bioplek.org

netvlies

Benoem de verschillende onderdelen van het netvlies.

uitloper zenuwcel

staafje

kegeltje

zenuwcel

blinde vlek

oogzenuw

gele vlek

Staafjes

Kegeltjes

waarnemen van kleuren

waarnemen licht-donker

vooral in gele vlek

vooral aan randen netvlies

lage drempelwaarde

hoge drempelwaarde

geschikt voor scherp zien

niet zo geschikt voor scherp zien

Lichtreceptoren

Als wij naar een voorwerp kijken en ons beeld fixeren dan valt het beeld op de gele vlek. Dankzij de kegeltjes zien wij dit voorwerp dan in kleur en met details.

Wij hebben 3 soorten kegeltjes:

1. gevoelig voor rood licht
2. gevoelig voor blauw licht
3. gevoelig voor groen licht

Lichtreceptoren

Elk kegeltje geeft zijn impulsen door aan één eigen zenuwcel.

In de hersenen, in het gezichtscentrum, worden al deze losse impulsen weer vertaald naar één beeld.

50 tot 100 staafjes geven samen hun impulsen door aan een zenuwcel. Mede hierdoor, als de locatie van de staafjes, maakt dat je geen scherp beeld kunt krijgen.