2.1 De vorming van de Alpen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

2.1 De vorming van de Alpen

Openingsfoto

Wat zie je?

Waar komt dit voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Beschrijving van de openingsfoto

De Dachsteiner Alpen, Oostenrijk.

Vandaag

- Uitleg

- Experimentje

- Zelf werken

- Uitleg

- Zelf werken
- Afsluiting les

Lesdoel(en)

Aan het einde van de les kan je:

1: beschrijven hoe de Alpen zijn ontstaan;

2: beschrijven wat de verschillen zijn tussen een oud en jong gebergte

3: uitleggen wat het verschil is tussen verwering en erosie

Waar denk je aan bij de alpen?

Lesdoel 1: Ontstaan van de Alpen

- Alpen zijn het hoogste gebergte van Europa

- De Alpen zijn ontstaan door de botsing tussen de Euraziatische en de Afrikaanse plaat.

Hoe heet het bewegen van aardplaten op de aarde?

1. Platenstroming
2. Platenhectiek
3. Verwering
4. Platentektoniek

Platentektoniek

Door endogene krachten zijn breuken in de aardkorst ontstaan.

Deze breuken verdelen de aarde in een aantal platen.

Aardplaten

Platentektoniek

Door endogene krachten zijn breuken in de aardkorst ontstaan.

Deze breuken verdelen de aarde in een aantal platen.

Deze platen liggen niet stil, maar bewegen!

Ze kunnen langs elkaar bewegen, uit elkaar bewegen of tegen elkaar aan bewegen. 

Waarom beweegt de aarde?

Door convectiestromen bewegen de aardplaten.

Convergent

Divergent

Transform

Transform

Convergentie

Divergentie

Vorming van de alpen

Aan de slag

Ga aan de slag met de oprachten

15 min

Afbraak van gebergten

Jong (plooiings)gebergte

Oud (plooiings)gebergte

Jong vs oud gebergte

Jong	Oud
Hoge pieken	Afgeronde toppen
Steile hellingen	Flauwe hellingen
Erg hoog	Lager
Tientallen miljoenen jaren oud	Honderden miljoenen jaren oud

Alpiene fase

• Jonge gebergten zijn 'pas' tientallen miljoenen jaren geleden ontstaan

Hoe ontstaat dit verschil?

• Ontstaan van gebergte = endogene kracht
• Erosie en verwering = exogene kracht
• Oude gebergten leiden aan erosie en verwering

Afbraak van gebergten

Exogene kracht

Erosie

Het uitschuren en afschuren van hard gesteente door met verweringsmateriaal geladen water, ijs of wind.

Verwering

Het uiteenvallen van gesteente onder invloed van weer en plantengroei.

Sedimentatie

Afzetting van materiaal dat is meegenomen door water, wind of ijs.

Jong (plooiings)gebergte

Oud (plooiings)gebergte

Verwering

Verwering 

Het uiteenvallen van gesteenten onder invloed van weer en plantengroei.

Mechanische verwering

Vorstverwering

• water in spleten bevriest en zet uit
  

Verwering door temperatuursverschillen

• steen is overdag heet en zet uit, snachts koud en krimpt
  

Biologische verwering

• wortels persen zich in spleten en drukken stenen uit elkaar
  

Chemische verwering

Def.: Verwering waarbij de samenstelling van het gesteente verandert

• Reactie van zuurstof en water met gesteente
• Door zure regen wordt dit versterkt
• Op deze manier worden grotten gevormd

Karstgebieden Def.: Gebied waar kalksteen is opgelost
                                      (chemische verwering door zuur water)

Video

Link

Verschil tussen verwering en erosie?

Verwering vind plaats op één vaste plek.

De steen valt ter plekke uit elkaar.

Het verweringsmateriaal wordt meegevoerd door wind en water. Met deze stroming schuurt het ander materiaal af: erosie.

Aan de slag

Werk verder met de opdrachten uit het werkboek.

Volgende les...

Gesteentekringloop (paragraaf 1)

+ 

Gletsjers (Paragraaf 2)

Huiswerk

Huiswerk opdrachten

- H2 §1 

Opdracht 2, 4, 5, 8, 9, 10

Woordenboek

Vul je persoonlijke woordenboek aan met de 

woorden die je nog niet kent:

platentektoniek

convergent

Divergent

Transform

platen 

plooiingsgebergte

verwering

erosie

sedimentatie

exogene kracht

endogene kracht

Afsluitende foto

Wat zie je?

Waar komt het voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

De Jura in Zwitserland: een voorbeeld van een oud gebergte.

De Alpen is een ...

1. Jong gebergte
2. Oud gebergte

Het verschil tussen endogene en exogene krachten is...

Het plaatje laat de Alpen zien. Waar liggen de Alpen onder andere?

1. Frankrijk, Italië, Zwitserland, Oostenrijk
2. Frankrijk, Noorwegen, Zweden en België
3. Oostenrijk, Zwitserland, Duitsland en Tsjechië
4. Oostenrijk, Kroatië, Duitsland en Frankrijk

Wat komt eerder? Verwering of erosie?

1. Verwering
2. Erosie

Fysisch biologische verwering is het verweren van gesteente door...

1. ...de druk van plantenwortels
2. ...het uitzetten en inkrimpen van water bij temperatuur-verschillen
3. ...het uitzetten en inkrimpen van gesteente door temperatuurverschillen

Verwering bestaat uit chemische verwering en mechanische verwering. Wat is er nodig voor chemische verwering?

1. Hoge temperaturen
2. Zuren en mineralen in water of lucht zoals CO2
3. Zacht gesteente
4. Harde wind

Een exogene kracht is erosie, wat is er nodig voor erosie?

1. Wind, water of ijs
2. Materiaal in wind water of ijs
3. Hoge temperaturen
4. Hard gesteente

Exit Ticket
Hoe goed heb je de les begrepen?

😒🙁😐🙂😃