V1 H5+ H6 Meewerkend voorwerp en Bijwoordelijke bepaling

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Zinsdelen:

H5 Het meewerkend voorwerp

H6 Bijwoordelijke bepaling

Lesdoelen

* Ik weet hoe ik de zin in zinsdelen moet verdelen.

* Ik weet hoe ik het meewerkend voorwerp kan vinden.  

* Ik weet hoe ik de bijwoordelijke bepaling kan vinden.

Maar eerst...

* ... herhalen van het verdelen in zinsdelen.

* ... herhalen van de zinsdelen persoonsvorm, werkwoordelijk gezegde, onderwerp, lijdend voorwerp en naamwoordelijk gezegde

In welke volgorde moet je zinsdelen benoemen?

1. pv - zinsdelen - gez - ow - lv
2. pv - gez - zinsdelen - ow - lv
3. zinsdelen - ow - pv - gez - lv
4. pv - zinsdelen - gez - ow - lv

Waar is de zin goed verdeeld in zinsdelen?

Wanneer halen we ons nieuwe huisdier op uit het asiel?

1. Wanneer/ halen /we/ ons /nieuwe huisdier/ op/ uit het asiel?
2. Wanneer/ halen /we/ ons nieuwe huisdier/ op/ uit het asiel?
3. Wanneer/ halen /we/ ons nieuwe huisdier op/ uit het asiel?
4. Wanneer halen /we/ ons /nieuwe huisdier/ op/ uit het asiel?

Waar is de zin goed verdeeld in zinsdelen?

In onze straat worden de auto's vaak op de stoep geparkeerd. 

1. In onze straat worden/ de auto's/ vaak /op de stoep/ geparkeerd.
2. In onze straat worden/ de auto's/ vaak /op de stoep geparkeerd.
3. In onze straat/ worden/ de auto's/ vaak/ op de stoep/ geparkeerd.
4. In onze straat/ worden/ de auto's/ vaak op de stoep/ geparkeerd.

Wat hoort niet bij het gezegde?

1. Splitsbaar deel van het werkwoord
2. in
3. te
4. aan het

Wat is het lijdend voorwerp in deze zin?

Klas V1 leert het lijdend voorwerp te vinden.

1. Klas HV1
2. leert
3. het lijdend voorwerp
4. te vinden

Het ijs is inmiddels grotendeels gesmolten.

1. WG
2. NG

Noteer het gezegde ( WG= of NG= )
Het ijs is inmiddels grotendeels gesmolten.

Helaas kunnen we niet meer schaatsen.

1. WG
2. NG

Noteer het gezegde ( WG= of NG= )
Helaas kunnen we niet meer schaatsen.

Het strand van Rockanje is een heerlijke plek in de zomer.

1. WG
2. NG

Noteer het gezegde ( WG= of NG= )
Het strand van Rockanje is een heerlijke plek in de zomer.

Bijwoordelijke bepaling (BWB)

Een bijwoordelijke bepaling (bwb) geeft antwoord op vragen als: 

Hoe? Hoelang? Hoever? Waar? Waardoor? Waarheen? Waarom? Waarover? Waarvandaan? Waar? Wanneer?  etc.

Vaak zijn de zinsdelen die overblijven nadat je pv t/m mv benoemd hebt bwb.

Let op: niet alle bijwoordelijke bepalingen geven antwoord op een vraag. Ook woorden zoals niet, wel, zeker, absoluut, eigenlijk, allicht, natuurlijk, misschien, vermoedelijk en waarschijnlijk zijn bijwoordelijke bepaling.

Werk samen:

* In de break-out room.

* In groepjes van 3 leerlingen.

* Werk in het wordbestand 'bijwoordelijke bepaling' dat je van de docent krijgt.

Volg het stappenplan zinsdeelstreepjes zetten en benoem daarna de zinsdelen.

* Lever straks een foto in van jullie resultaat.

Lever hier een duidelijke foto in.

Bedenk zelf een bwb bij:

1. De docent gaf een goede uitleg aan de leerlingen.

2. De jongen vertelde haar zijn geheim.

3. De leiding van het toernooi heeft de winnaar de medaille gegeven.

4. De verpleegster gaf dagelijks de aspirine tegen de pijn.

Aan de slag!

>> Huiswerk t/m Mv af?

>>  Maak H6 bijwoordelijke bepaling: S, 1, 2, 3, 4, 8B - kom 20 minuten voor tijd terug in de les (12:00 uur)

>> De anderen doen mee en die zal ik  extra uitleg geven over het MV.

•Ik ga direct aan het werk en  blijf aan
het werk.

•Als ik een vraag heb, stel ik
die FLUISTEREND aan mijn
docent.

Klaar?

       > bij score onder 60%

       > als je dat met mij hebt afgesproken.

Volg daarna de planning op It's.

Meewerkend voorwerp

Een meewerkend voorwerp komt voor in zinnen waarin iemand iets 'vertelt' (uitleggen, zeggen, enzovoort) of 'geeft' (lenen, sturen, overhandigen, enzovoort).

Tip!

Bij het meewerkend voorwerp moet je de woorden 'aan' of 'voor' toe kunnen voegen of weg kunnen laten.

Meewerkend voorwerp

MV = geeft aan voor wie iets (het lv) bestemd is.

• Kan alléén in een zin met een lijdend voorwerp staan.
• Stappenplan: zoek eerst PV, OW, WG en LV.
• Vraag voor het MV: aan OF voor wie/ wat + WG + OW + LV 
• Check: Je kunt er aan of voor voor plaatsen OF aan of voor weglaten uit het zinsdeel.
• Ik vertel jou altijd mijn geheimen.
• Ik /vertel/ jou/ altijd/ mijn geheimen.
• MV = aan / voor wie vertel ik altijd mijn geheimen? --> (aan) jou

Zoek de zinsdelen als volgt:

PV: onderstreep de pv, zet er een streepje voor èn achter.

Zet zinsdeelstreepjes volgens het stappenplan: 

WG: alle werkwoorden + de PV (+ 'aan het'/ 'te' / zich/ splitsbaar ww)

OW: wie/ wat + WG = onderwerp

LV: wie/ wat + OW + WG = lijdend voorwerp

MV: aan/ voor wie/ wat + WG + OW + LV 

Werk samen:

* In de break-out room.

* In groepjes van 3 leerlingen.

* Werk in het wordbestand 'meewerkend voorwerp' dat je van de docent krijgt.

Volg het stappenplan zinsdeelstreepjes zetten en benoem daarna de zinsdelen.

* Lever straks een foto in van jullie resultaat.

Lever hier een duidelijke foto in.

1. De docent gaf een goede uitleg.

PV = gaf

WG = gaf

OW = de docent

LV = een goede uitleg

Mv erbij: De docent gaf de leerlingen een goede uitleg .

2. De jongen vertelde zijn geheim.

PV = vertelde

WG = vertelde

OW = de jongen

LV = zijn geheim

Mv erbij: De jongen vertelde (aan) haar zijn geheim.

3. De leiding van het toernooi heeft de medaille gegeven.

PV = heeft

WG = heeft gegeven

OW = de leiding van het toernooi

LV = de medaille

Mv erbij: De leiding van het toernooi heeft (aan) de winnaar de medaille gegeven.

4. De verpleegster gaf dagelijks de aspirine tegen de pijn.

PV = gaf

WG = gaf

OW = de verpleegster

LV = de aspinine

De verpleegster gaf (aan) haar patiënt dagelijks de aspirine tegen de pijn.

Aan de slag!

>> Maak H5 S, 1, 2, 3, 7B  + H6 S, 1, 2, 3, 4, 8B

>> Stel je vragen indien nodig. 

>> Om 12:00 uur sluiten we af met wat testvragen.

•Ik ga direct aan het werk en  blijf aan
het werk.

•Als ik een vraag heb, stel ik
die FLUISTEREND aan mijn
docent.

Klaar?

       > bij score onder 60%

       > als je dat met mij hebt afgesproken.

Volg daarna de planning op It's.

zinnen ontleden 

Neem de zin over.

Zoek eerst de PV.

Zet daarna zinsdeelstreepjes.

Noteer de zinsdelen onder elkaar.

Benoem PV, WG/NG, OW, LV, MV, BWB.

1. De SWOV onderzoekt elk jaar de verkeersrisico's in ons land.

1. De SWOV /onderzoekt/ elk jaar/ de verkeersrisico's/ in ons land.

• PV = onderzoekt
• WG = onderzoekt
• OW =De SWOV
• LV = de verkeersrisico's
• MV = x
• BWB = elk jaar, in ons land

2. In Nederland blijken vanaf 1980 minder verkeersslachtoffers te vallen.

2. In Nederland/ blijken /vanaf 1980/ minder verkeersslachtoffers /te vallen.

• PV = blijken
• WG = blijken te vallen
• OW =  minder verkeersslachtoffers
• LV = x
• MV = x
• BWB = In Nederland, vanaf 1980

3. De meeste supporters waren na het gelijkspel ontevreden.

3. De meeste supporters/ waren/ na het gelijkspel/ ontevreden. 

• PV = waren
• NG = waren [ontevreden]
• OW = de meeste supporters
• LV = x
• MV = x
• BWB = na het gelijkspel

Huiswerk

Maak zoveel mogelijk tijdens de lessen. Maak deze week af:

H5 Meewerkend voorwerp: S, 1, 2, 3, 7B

H6 Bijwoordelijke bepaling: S, 1, 2, 3, 4, 8B

Na de voorjaarsvakantie starten we met woordsoorten. Dan is het fijn als dit afgerond is.

Extra oefeningen

http://home.planet.nl/~leend748/lesje%207.htm

http://home.planet.nl/~leend748/lesje%208.htm

http://home.planet.nl/~leend748/lesje%209.htm