H1o Paragraaf 2 "zure en basische oplossingen"

• Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 4

Leerdoelen

• Je kunt voorbeelden benoemen van zure en basische oplossingen in het dagelijkse gebruik. 
• Je kunt een aantal indicatoren benoemen waarmee kan worden nagegaan of een oplossing zuur, basisch of neutraal is. 
• Je kunt de mate van zuur of basisch zijn van een oplossing aanduiden met de pH-schaal. 
• Je kunt met universeel indicatorpapier de zuurgraad van een oplossing meten. 

zuur/neutraal/base

pH 0-6: zuur

pH 6-8: neutraal (water)

pH 8-14: basisch 

pH 1 punt omlaag = 10x zo zuur

Oplossingen

Een oplossing is een mengsel van een vloeibaar oplosmiddel met een andere stof die helder is.

We gaan nu uit van oplossingen met water als oplosmiddel.

Oplossingen

We kunnen alle oplossingen verdelen in drie groepen.

1. zuren
2. neutrale oplossingen
3. basen

Deze kennen!

Een zuur is een stof die H⁺ionen kan afstaan

zure oplossing

we bekijken een animatie van het oplossen van een zuur in water: 

wat gebeurt er met het zuur?

welke deeltjes ontstaan?

Reactieschema zuren

Bij oplossen:

zuurmolecuul --> waterstof-ion(en) + zuurrest-ion

Deze oplosvergelijking moet je kunnen geven voor:

Zoutzuur, salpeterzuur, zwavelzuur, azijnzuur 

(blz 142 tm 144)

Zure oplossingen ('verdund' zuur)

Oplossingen.

Kenmerk:

Een zuur is een oplossing met waterstofionen. Hierdoor reageert het zuur agressief.

Een base is juist een oplossing die waterstofionen kan "opnemen". Ook dit levert weer een agressieve reactie.

Een neutrale stof zit er tussenin en reageert dus niet agressief.

pH (concentratie Waterstof)

We geven de zuurgraad aan met de pH.

de pH van 7 is neutraal, daaronder is zuur en daarboven is basisch.

Hoe verder weg van de 7 des te agressiever (sterker) is de zuur of de base.

De schaal loopt van 1 t/m 14.

Aantonen van een zuur/base

• pH meter
• universeel indicator papier (pH papier)
• Rood en blauw lakmoes
• Indicatoren (Binas 36)

pH

pH 1-tot 7: zuur

pH 7: neutraal (water)

pH van 7-14: basisch 

pH 1 punt omlaag = 10x zo zuur

Schoonmaken

Zure schoonmaakmiddelen zijn geschikt om kalk op te lossen. (Schoonmaak azijn, antikal, zoutzuur)

Basische schoonmaakmiddelen zijn geschikt om vetten op te lossen. (Ammonia, gootsteenontstopper, soda)

Zuren

Je moet een paar zuren bij naam en formule kennen:

Zoutzuur (HCl)

Zwavelzuur (H₂SO₄)

Salpeterzuur (HNO₃)

Koolzuur (H₂CO₃)

Azijnzuur (HAc)

"de eigenschappen van basen"

Leerdoelen

• Je kunt een aantal basen benoemen.
• Je kunt benoemen dat een base een stof is die een H+ ion kan binden.
• Je kunt van een aantal basische oplossingen de naam en formule geven van de deeltjes die daarin voorkomen.
• Je kunt het verband beschrijven tussen pH en de concentratie H+ en OH- ionen.
• Je kunt eigenschappen en toepassingen van basische oplossingen benoemen.

Welke stof is een zuur?

1. azijn
2. soda
3. gootsteenontstopper
4. water

Met een zuur schoonmaakmiddel kan ik?

1. vet verwijderen
2. de vaat wassen
3. ramen lappen
4. kalk verwijderen

Hoe maak je een zuur?

1. Een zout verhitten .
2. Een zout verhitten en dan water toevoegen?
3. Een zout verhitten, het gas opvangen en daar water aan toe voegen.
4. Een zout verhitten en water toevoegen.

Welk van de onderstaande schoonmaakmiddelen is een zuur schoonmaakmiddel?

1. Groene zeep
2. Ammonia
3. Gootsteenontstopper
4. wc ontkalker

Welke pH hebben zuren?

1. 0-7
2. 7
3. 7-14

Zuren zijn

1. metalen
2. moleculaire stoffen
3. zouten

Wat is de zuurgraad (pH) van water

1. 0
2. 7
3. 10
4. 14

Een base kan H+ ionen binden

Zuren splitsen H⁺ ionen af

Drie eigenschappen van basen

1. Smaken zeepachtig 
2. lossen vetachtig vuil op
3. pH>7

3 basische ionen en een molecuul

O^2- (alle ionaire oxides dus, bv BaO)

CO₃^2- (alle carbonaten, bv CaCO₃)

OH^- (alle hydroxiden, bv NaOH)

NH₃ (g) (ammoniak)

3 bekende basische oplossingen

natronloog:  NaOH (s) --> Na+ (aq) + OH- (aq)

kalkwater:  Ca(OH)₂ (s) -->  Ca²⁺ (aq) + 2 OH^- (aq)

^{ammonia: NH}₃ ^(aq)

Eigenschappen basische oplossing

• Hoe meer OH^- hoe hoger de pH 
• Bij verdunnen nooit lager dan pH=7

Kan je:

• Een aantal basen benoemen.
  
• Benoemen dat een base een stof is die een H+ ion kan binden.
  
• Van een aantal basische oplossingen de naam en formule geven van de deeltjes die daarin voorkomen.
  
• Het verband beschrijven tussen pH en de concentratie H+ en OH- ionen.
  
• Eigenschappen en toepassingen van basische oplossingen benoemen.

Indien je op het vorige ja kunt antwoorden