Les 1: zinsdelen pv, ow, wg, lv

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2,3

Zinsdelen

NN Hoofdstuk 1 Taalverzorging grammatica

Planning

• Lezen
• Doelen
• Filmpje NN
• Oefenen
• Aan de slag (huiswerk)

Lezen

10 minuten in stilte lezen.

Ik vind grammatica

1. moeilijk
2. gemakkelijk
3. niet moeilijk, niet makkelijk

Leerdoelen

• Ik kan een zin in zinsdelen verdelen.
• Ik kan de zinsdelen benoemen (pv, ow, wg, lv, mv en bwb)

Filmpje NN

Verdelen in zinsdelen

-    Dadelijk krijg je drie zinnen die je moet verdelen in zisdelen.

-    Neem de zinnen over en zet strepen tussen de zinsdelen.

                                    voorbeeld:  

                                   ( In de pauze /  zitten  /  we /  vaak / buiten. )

Mijn tante was haar kaartje opeens kwijt.

Vorige week controleerde de conducteur alle kaartjes.

We vonden haar kaartje gelukkig onder mijn stoel.

Wat is een werkwoordelijk gezegde?

1. Het woord dat voorop komt wanneer je de zin vragend maakt.
2. Het woord dat verandert wanneer je de zin in een andere tijd zet.
3. Alle werkwoorden die in de zin staan.
4. Het antwoord op de vraag: wie of wat?

Het werkwoordelijk gezegde.

Er komen nu 4 zinnen. Geef steeds het werkwoordelijk gezegde aan.

Waarom hebben katten snorharen?

wg =

1. waarom
2. hebben
3. hebben snorharen
4. katten

Met zijn snorharen kan een kat goed voelen.

wg =

1. met zijn snorharen
2. kan
3. kan goed voelen
4. kan voelen

Hij weet daardoor de grootte van een bepaalde opening.

wg =

1. weet
2. hij
3. weet bepaalde
4. weet de grootte

Ook trillingen in de omgeving worden waargenomen.

wg =

1. trillingen worden waargenomen
2. trillingen waargenomen
3. worden waargenomen
4. worden trillingen

De persoonsvorm én het werkwoordelijk gezegde.

Er komen weer 4 zinnen.

Geef de persoonsvorm aan + het werkwoordelijk gezegde.

Kunnen slakken zonder hun huisje leven?

pv: ….
wg: ….

1. pv: kunnen wg: leven
2. pv: kunnen wg: kunnen leven
3. pv: leven wg: kunnen leven
4. pv: slakken wg: slakken leven

Door een beschadiging aan zijn huisje kan hij sterven.

pv: …..
wg: …...

1. pv: kan wg: kan hij sterven
2. pv: sterven wg: kan hij
3. pv: kan wg: beschadiging sterven
4. pv: kan wg: kan sterven

Een slak is door zijn huisje beschermd.

pv: ….
wg: ….

1. pv: een slak wg: is
2. pv: is wg: beschermd
3. pv: is wg: is beschermd
4. pv: een slak wg: is beschermd

Dan wordt hij door een ander dier opgepeuzeld.

pv: …..
wg: …..

1. pv: wordt wg: een ander dier
2. pv: wordt wg: opgepeuzeld
3. pv: hij wg: wordt opgepeuzeld
4. pv: wordt wg: wordt opgepeuzeld

Het onderwerp

Er komen nu 4 zinnen.

Wat is het onderwerp van die zinnen?

’s Ochtends laat de buurman zijn hond uit.

het onderwerp is:

1. de buurman
2. zijn hond
3. laat uit
4. 's ochtends

Hij gooit een stok ver de bosjes in.

het onderwerp is:

1. een stok
2. de bosjes
3. hij
4. gooit ver

Enthousiast rent de hond achter de stok aan.

het onderwerp is:

1. enthousiast
2. rent
3. de stok
4. de hond

Hoe komt die bal nu in zijn bek terecht?

het onderwerp is:

1. die bal
2. zijn bek
3. komt terecht
4. hoe

Het lijdend voorwerp

wie/wat + wwg + onderwerp = lijdend voorwerp. 

Let op! Niet iedere zin heeft een lijdend voorwerp!

Wie of wat

+

wwg

+

lijdend voorwerp

onderwerp

=

Lijdend voorwerp
Mag ik jouw rekenmachine lenen ?

1. Mag lenen
2. ik
3. jouw rekenmachine
4. geen lijdend voorwerp

Wat is het lijdend voorwerp in deze zin?

Tekst

Hij heeft zijn stem schor geschreeuwd op het feestje.

Wat is het lijdend voorwerp?
Tessa heeft voor haar verjaardag een konijn gekregen?

Meewerkend voorwerp

Een meewerkend voorwerp is iemand die meewerkt met het onderwerp. Het meewerkend voorwerp ontvangt iets.

Leon geeft een cadeau aan Emma.

Let op! Niet iedere zin heeft een meewerkend voorwerp.

Het meewerkend voorwerp...

1. aan wie of voor wie
2. wie + gezegde + onderwerp
3. wat + gezegde + onderwerp
4. is altijd een voorwerp

Wat is het meewerkend voorwerp?
'De jongen schrijft een liefdesbrief aan zijn vriendin.'

1. De jongen
2. een liefdesbrief
3. aan zijn vriendin
4. Er is geen meewerkend voorwerp

Bijwoordelijke bepaling

We noemen de bijwoordelijke bepaling ook wel de ‘prullenbak’. Alles wat je overhoudt na het benoemen, noem je bijwoordelijke bepaling.

Wat is de bijwoordelijke bepaling:
Met deze auto wil ik rijden.

1. ik
2. wil rijden
3. auto
4. met deze auto

Razend gooide de leraar een krijtje door de klas.
Wat is de bijwoordelijke bepaling?

1. razend, door de klas
2. een krijtje, razend
3. de leraar, gooide
4. door de klas

Sleep de zinsdelen naar het juiste vak.

onderwerp

lijdend vvw

ww gezegde

meewerkend vw

bijwoordelijke bepaling

Zin:

Hangjongeren

hebben

de burgemeester

veel problemen

bezorgd

afgelopen zomer.

Onderdeel 1: Ontleden in zinsdelen 

(3 punten per vraag)

Neem de zinnen over en verdeel ze eerst in zinsdelen door middel van dit soort strepen: … /… / ... / ... / ...

Benoem vervolgens: 

• werkwoordelijk gezegde (wg)
• onderwerp (ow)
• lijdend voorwerp (lv)
• meewerkend voorwerp (mv) 

Neem de zin over, verdeel in zinsdelen en benoem: wwgez, ow, lv, mv

1. Het Nederlands voetbalelftal en alle bijbehorende fans keren hopelijk over 4 jaar op het EK voetbal terug.

Neem de zin over, verdeel in zinsdelen en benoem: wwgez, ow, lv, mv.

2. Mijn collectie postzegels moet nodig worden aangevuld.

Neem de zin over, verdeel in zinsdelen en benoem: wwgez, ow, lv, mv.
3. Hij vertelt graag een leuke mop.

Aan de slag

• Maak opdracht 1 t/m 5 in je schrift (blz. 30 + 31).

Klaar?

• Lezen
• Extra opdrachten maken (online)

Niet klaar?

Huiswerk