§3.5 Conflicten tussen kapitaal en arbeid

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

§3.5 Conflicten tussen kapitaal en arbeid

Lesdoelen

Je kan uitleggen:

• Waarom werkgevers en arbeiders in conflict raken
• Hoe de arbeidssituatie verbeterd werd
• Welke maatregelen er kwamen

Zoveel mogelijk winst maken

Wordt ondersteund door de overheid

Vindt dat armoede erbij hoort

Krijgt weinig loon, vaak arm

Heeft geen kiesrecht

Hele slechte werkomstandigheden

Wat kan je zeggen over de werkomstandigheden in de fabrieken?

Wat kan een arbeider doen om betere (werk)omstandigheden te krijgen?

Optie 1: staken

Als je gaat staken weiger je tijdelijk te werken

Je gaat pas weer werken als je betere omstandigheden krijgt.

Wat zou een werkgever doen wanneer één van zijn arbeiders weigert te werken (staakt)?

1. Loon verhogen zodat de arbeider wilt blijven werken bij hem
2. Niks, die komt wel terug
3. Ontslaan die handel! genoeg mensen zullen hem kunnen vervangen.

Optie 1: staken

Als je gaat staken weiger je tijdelijk te werken

Je gaat pas weer werken als je betere omstandigheden krijgt

Gevaar: je baas kan je makkelijk vervangen, dus graag of helaas

Maar samen sta je sterker in een vakbond!

Filmpje

Wat doet een vakbond?

Wat is en doet een vakbond?

Wat doet een vakbond?

• Praten met werkgevers over salaris en werkomstandigheden
• Organiseren indien nodig van stakingen

Met het geld van de leden, kunnen vakbonden: 

• Doorbetalen bij werkloosheid / ziekte
• Doorbetalen bij stakingen
• Scholing betalen voor leden
• Onterecht ontslagen leden helpen (advocaat)

Wat wilt de maker zeggen met deze tekening?

Wat is een politieke partij? Wat doen ze?

Optie 2: politiek

Sommige arbeiders wilden de problemen politiek aanpakken

Zij richtten de eerste echte politieke partijen op

1881: De Sociaal-Democratische Bond (SDB)

1894: De Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (SDAP)

Optie 2: politiek

Ook geestelijken bemoeiden zich met het lot van de arbeider

Predikant Abraham Kuyper richt in 1879 de Anti-Revolutionaire Partij (ARP) op

De Sociaal Democratische Bond (SDB) werd ook opgericht door een predikant (Nieuwenhuis)

Hoe heette de eerste Nederlandse politieke partij?

1. Sociaal Democratische Bond (SDB)
2. Partij van de Arbeid (PvdA)
3. Sociaal Democratische Arbeiderspartij (SDAP)
4. Anti-Revolutionaire Partij (ARP)

Optie 3: media

• Steeds meer mensen kregen toegang tot de media
• Veel mensen vertelden hier over de omstandigheden
• Denk aan serieuze schilderijen en artikelen
• Maar ook aan vermaak (boeken, toneelstukken)

Filmpje

Charlie Chaplin

Effect

- De politiek ging nu écht ingrijpen, dat eisten de mensen

- Zo werden sociale wetten ingevoerd voor de arbeiders

- Eerst mochten alleen rijke mensen stemmen

- Later kregen alle mannen (1917) en alle vrouwen (1919) kiesrecht

100 jaar algemeen kiesrecht

Oud-kamervoorzitster Arib kwam in 2017 in het nieuws doordat zij het onterecht vond dat in datzelfde jaar, 100 jaar algemeen kiesrecht werd gevierd. 

Waarom vond Arib het onterecht dat in 2017, 100 jaar Algemeen Kiesrecht werd gevierd?

Schrijf 3 dingen op die je deze les geleerd hebt/waar je nog vragen over hebt

Huiswerk

Wat? Opdracht 9 (blz. 46)

Hulp? Gebruik de afbeelding op blz. 68 in je tekstboek!

Hoe? Individueel, overleggen mag

Tijd? tot 12:00

Klaar? Steek je hand omhoog om het te laten controleren door de docent. Hierna mag je stilletjes iets voor jezelf gaan doen.