H13 Ademhaling en uitscheiding paragraaf 1 en 2

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

13.1

Wat gaan we leren?

1 Hoe zitten de longen in elkaar?

2 Welke ademhalingsspieren dienen voor in- en uitademen?

3 Vitale capaciteit etc.

In de longen..

1. gaan zuurstof en CO2 het bloed in
2. gaan zuurstof en CO2 het bloed uit
3. gaat zuurstof het bloed in en CO2 het bloed uit
4. gaat zuurstof het bloed uit en CO2 het bloed in

Slijmvlies

• De binnenkant is bekleed met slijmvlies.
• In het slijmvlies zitten slijmcellen die slijm maken

• en trilhaarcellen met trilharen.
  

Diffusie

Door diffusie gaat O2 door de cellen van de longblaasjes en de haarvaten naar de rode bloedcellen. Die bevatten hemoglobine, dat O2 bindt.

CO2 gaat (ook door diffusie) van het bloed naar de lucht in de longblaasjes. 

Diffusie van een stof gaat altijd...

1. van een hoge naar een lage concentratie, vanzelf
2. van een lage naar een hoge concentratie, vanzelf
3. van een hoge naar een lage concentratie, kost energie
4. van een lage naar een hoge concentratie, kost energie

Longvlies en borstvlies

Deze twee vliezen 'plakken' tegen elkaar aan, doordat er vocht tussen zit. Door dat vocht kunnen ze langs elkaar schuiven. Als er lucht bij komt laat het longvlies los van het borstvlies en klapt de long helemaal in. 

Welke spieren hebben welke taak?

Inademen

Uitademen

Binnenste tussenribspieren

Buitenste tussenribspieren

Midden-rif

Buikspieren

Nekspieren

Vitale capaciteit

VC (=6) is de maximale hoeveelheid lucht die je in één ademteug kan in- en uitademen. Dat meten we met een spirometer.

vitale capaciteit

VC = vitale capaciteit

is de maximale lucht die je inademt

RV = "dode" lucht, blijft altijd over

In de afbeelding wordt een spirogram weergegeven.
Hoe groot is vitale capaciteit ongeveer?

1. 0,5 L
2. 1,2 L
3. 2,5 L
4. 5 L

Op de helft

Het ging over:

Bouw van de longen

Ademhalingsspieren

Diffusie

Filmpje

duurt meer dan 12 minuten... ga er maar lekker voor zitten ;-)

Waar zit het ademcentrum in de hersenen en wat is de belangrijkste prikkel voor het ademcentrum?

1. grote hersenen, concentratie O2 in bloed
2. grote hersenen, concentratie CO2 in bloed
3. hersenstam, concentratie O2 in bloed
4. hersenstam, concentratie CO2 in bloed

Je ziet een paar dingen gebeuren...

• Valerio ging hyperventileren. De CO2 concentratie wordt dan te laag en de  O2 concentratie te hoog in zijn bloed.
• Dennis ademde lucht zonder zuurstof. 

Hierdoor gingen zijn hersenen steeds slechter functioneren.

Toch ging hij niet steeds sneller ademen. Blijkbaar is er iets anders dan O2 dat de ademhaling beïnvloedt.

Als er geen zuurstof in de lucht zit, ga je niet veel sneller ademhalen. Welke stof wordt er blijkbaar gemeten in de aorta, CO2 of O2?

1. CO2
2. O2

Diffusie

Door diffusie gaat O2 door de cellen van de longblaasjes en de haarvaten naar de rode bloedcellen. Die bevatten hemoglobine, dat O2 bindt.

CO2 gaat (ook door diffusie) van het bloed naar de lucht in de longblaasjes. 

Gaswisseling

De diffusie van gassen in de longen heeft een hoge snelheid door: 

• De grote hoeveelheid longblaasjes (groot diffusieoppervlakte)
• De dunne wanden van het longblaasje en het bloedvat (kleine diffusieafstand)
• Het grote concentratieverschil

Dode ruimte: lucht die in de luchtwegen blijft

ASTMA

"Dode ruimte"

Dode ruimte: lucht die achterblijft in de luchtpijp en de neus- en mondholte. Hier kan geen gaswisseling plaatsvinden. 

(Normaal gesproken: 150mL)

Bij beschadiging van de longblaasjes is daar ook dode ruimte. 

Bij longemfyseem versmelten de longblaasjes, je krijgt dan minder zuurstof binnen. De diffusiesnelheid gaat omlaag. Welke factor wordt vooral beïnvloed?

1. Het concentratieverschil tussen lucht en bloed
2. Het oppervlak waar de zuurstof doorheen kan
3. De afstand die zuurstof moet afleggen van lucht naar bloed

Kan door roken astma worden veroorzaakt?
En COPD?

1. Alleen Astma
2. Alleen COPD
3. Beide
4. Geen van Beide

Twee ziekten van het ademhalingsstelsel zijn astma en COPD.
Bij welke van deze ziekten zijn de luchtwegen steeds ontstoken?

1. alleen bij astma
2. alleen bij COPD
3. bij astma en bij COPD
4. bij geen van beiden

Twee ziekten van het ademhalingsstelsel zijn astma en COPD.
Bij welke van deze ziekten versmelten in een later stadium de longblaasjes en heb je continu extra zuurstof nodid?

1. alleen bij astma
2. alleen bij COPD
3. bij astma en bij COPD
4. bij geen van beiden

Check

Heb je het begrepen en er ook nog wat van onthouden?

Maak de check vragen.

Welke spieren hebben welke taak?

Inademen

Uitademen

Binnenste tussenribspieren

Buitenste tussenribspieren

Midden-rif

Buikspieren

Nekspieren

Oorzaak

daardoor:

daardoor:

Gevolg

Lucht stroomt naar buiten

Longen worden kleiner

Borstholte wordt kleiner

Middenrif ontspant

Oorzaak

daardoor

daardoor

Gevolg

Lucht stroomt naar binnen

Longen worden groter

Borstholte wordt groter

Middenrif spant aan

Bij welke longaandoening worden de luchtwegen nauwer, door samentrekkende spiertjes in luchtpijptakjes?

1. astma
2. COPD

Waar(door) wordt de ademhaling geregeld?

1. Door het hartritme
2. In de longen
3. Door de O2 en CO2 uitwisseling
4. In het ademcentrum in de hersenstam