Hoofdstuk 6.3

• Economie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Welkom bij Economie

• Hang je jas op
• Leg je mobiel in het koffertje
• Ga rustig zitten
• Leg je boek en pen op tafel    Als de timer gaat is iedereen stil

Vraag van de dag: Hoe noemen we mensen die voor de

                                       overheid  werken?

Wat gaan we vandaag doen?

• We kijken samen een filmpje                                                    10 min
• Hoofdstuk 6.3: De overheid: waar betalen ze het van?
• Doel: - je kunt aan het eind van de les vertellen:             10 min
•                 Hoe komt de overheid aan het geld?
•                 Welke verschillende soorten belastingen zijn er

• Maak de opdrachten                                                                      10 min
• Samen ronden we de les af                                                          5 min

Filmpje kijken

Herhalen

De overheid regelt van alles in Nederland. Maar wie zijn dat: De overheid?

Er zijn 3 overheden:

1. Het rijk (heel Nederland, zitten in Den Haag) 

2. Provincie (Overijssel) 

3. Gemeente (Enschede of Borne) 

Mensen die hier werken, noemen we: Ambtenaren

Herhalen

                                           Wat doet die overheid voor ons?

Gemeente:        ID kaart of Rijbewijs ophalen, nieuwe huizen of scholen.                                              Sportparken en speeltuinen

Het Rijk:                Veiligheid en gezondheid in NL. Ook onderwijs en                                                         autosnelwegen.

De overheid regelt de infrastructuur in NL. Dat is alles wat vervoer en communicatie te maken heeft: wegen, vliegvelden, internet en elektriciteit.

Herhalen

Collectieve voorzieningen:    Goederen of diensten die de overheid betaalt

                                                            en waar iedereen gebruik van kan maken.

               wegen - stoep - scholen - ziekenhuis - politie - wandelpark - stoplicht

Collectieve sector:      instellingen die zorgen voor collectieve voorzieningen.

                brandweerman - leraar - UWV (voor uitkeringen) - gemeentewerkers

Herhalen

De overheid regelt via UWV ook inkomen voor mensen die niet kunnen verdienen door ziekte of werkloos. Dit is een uitkering.

We noemen dit Sociale zekerheid.

WW uitkering: voor mensen die geen werk hebben

AOW uitkering: voor mensen die met pensioen gaan

Uitleg

Waar betaalt de overheid dit nou allemaal van?

Belastingen:     verplichte bijdrage van burgers en bedrijven aan de overheid

Er zijn verschillende soorten belastingen: 

1. Inkomstenbelasting:      Heb je een eigen zaak of meerdere inkomens dan

                                                      betaal je inkomstenbelasting.

2. Loonbelasting:          Als je in loondienst werkt voor een baas, dan houdt hij

                                              elke maand een deel van je inkomen in. Dat betaalt hij

                                              aan de belastingdienst.

                                      

Uitleg

3. BTW:         Belasting Toegevoegde Waarde. Over elk product dat je koopt

                         moet je belasting betalen. Dat betaal je aan de winkelier. De

                         winkelier geeft dit aan de overheid.

4. Accijns:     Extra belasting bovenop de BTW. Dit zit op ongezonde                                                 producten. De overheid wil gebruik van de producten afnemen. 

                           Sigaretten - Alcohol - Benzine

Uitleg

Naast belastingen krijgt de Overheid nog meer inkomsten:

        - Winst van instellingen als NS en Schiphol

        - Verkoop van aardgas (uit bijvoorbeeld Groningen)

        - verkeersboetes (bellen op de fiets, zonder helm op scooter)

We noemen dit 'niet-belasting ontvangsten'

Uitleg

De overheid deelt ook nog wel eens wat uit. Gratis!

Subsidies:         een financiële bijdrage van de overheid om een                                   product of dienst te stimuleren.

Bijvoorbeeld:    sport abonnement korting geven

                                 zwembadkaartje goedkoper maken

                                 korting geven op zonnepanelen

Opdrachten maken

Basis  (blz. 64 - 68)

opdracht 34, 35, 36,

40, 42, 43, 45 en 46                                                                                                                                       

Heb je dit klaar maak dan: 

blz. 89 opdracht 13, 16, 17

                                   

Afronden van de les

Wat heb ik vandaag geleerd:

Hoe noemen we de inkomsten van de overheid?

Hoe noemen we de extra belasting op ongezonde producten?

Wat deelt de overheid gratis uit en waarom doen ze dat?

Wat spreken we af

• Je mobiel is bij de leraar
• Je jas is aan de kapstok
• Je boek en pen heb je op tafel
• Tijdens de instructie is het stil
• Tijdens opdracht maken mag je rustig overleggen
• 1e keer waarschuwen: naam op bord, 
• 2e keer waarschuwen streep erbij, rode kaart, meldpunt