Domein Eigen Leefomgeving H7 informatief

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Eigen leefomgeving: wat moet je kunnen? Aandachtspunten

• De in Nederland voorkomende typen kusten beschrijven.
• Beschrijven hoe zeestromingen, getijdenstroming en wind de Nederlandse kust als een
• dynamisch systeem vormgeven.
• Beschrijven hoe dynamische (zee)kusten veranderen als gevolg van zeespiegelstijging en/of menselijk ingrijpen.
• Kenmerken van de stroomgebieden van Rijn en Maas beschrijven.
• De invloed van het veranderende klimaat en menselijk ingrijpen op de waterafvoer van
• Rijn en Maas beschrijven.
• Overstromingsgevaar relateren aan ruimtelijke inrichting, zowel binnen- als buitendijks.
• Beschrijven hoe in het IJsselmeer gebied en de Zuidwestelijke delta risico’s kunnenontstaan ten aanzien van overstromingen en wateroverlast.

Eigen leefomgeving: wat moet je kunnen? Aandachtspunten

•  In steden zijn sociaaleconomische vraagstukken zichtbaarder dan op het platteland.
• De kenniseconomie en de creatieve economie spelen zich grotendeels af in steden.
• Er vinden grote vernieuwingen plaats in steden, met name in stationsgebieden en oude haven- en industrieterreinen.
• Stedelijke ontwikkeling vereist samenwerking over de grenzen van stad heen en samenwerking tussen bestuur, bedrijfsleven en burgers.
• Stedelijke planning is complex onder andere als gevolg van de dynamiek in economie, politiek en wetenschap. Er spelen belangrijke vraagstukken rondom duurzaamheid, leefbaarheid en werken. Dit vraagt om gedachtevorming over de stad van de toekomst.

Stukje theorie

Lengteprofiel

Stroomstelsel:

• Bovenloop
• Middenloop
• Benedenloop

Verval (hoogteverschil tussen twee punten in een rivier) en verhang (gemiddelde verval per kilometer)

 ongetemde rivier

Dwarsprofiel: getemde rivier (met dijken)

Soorten rivieren

1. Gletjserrivier
2. Regenrivier
3. Gemengde rivier

Vertragingstijd dus geen piekafvoer

afhankelijk van:

1. vegetatie
2. ondergrond
3. invloed van de mens

Bescherming tegen het water

Constant aanpassing nodig.

1. Kribben: stroomsnelheid wordt hoger, diepte en sedimentatie 

worden vertraagd

Beschermingsmaatregelen

2. Dijkverzwaring: sedimentatie in winterbed, rivier hoogt zichzelf op.

3. Kanaliseren van de rivier:  stuwen, rechttrekken bochten -> bevaarbaarheid

Beschermingsmaatregelen

5. ophogen zomerdijk: meer agrarisch gebruik uiterwaarde, verkleining overstromingsgebied

6. Verstedelijking en verstening: afname vertragingstijd, kans op piekafvoer

Beschermingsmaatregelen

7. Noodoverloopgebieden

Klimaatverandering

als gevolg van versterkte broeikaseffect:

• neerslag neemt toe
• gletsjers zullen sneller smelten
• vaker extreme weersituaties

Gevolg voor rivieren

1. onregelmatiger regiem rivieren door onregelmatig neerslagregiem
2. vaker verhoogde piekafvoer door afname waterbergend vermogen uiterwaarde
3. moeilijkere afvoer rivieren door verhoogde zeespiegel, hogere waterstanden en verzilting

7.3 Rivierbeleid

Ruimte voor de rivier

Drietrapsstrategie: doel om water vast te houden en te bergen zo veel mogelijk stroomopwaarts

1. Vasthouden (bijv. infiltratie)

2. Bergen (bijv. oppervlaktewater)

3. Afvoeren (noodoverloopgebieden aanwijzen)

Harde kust: dijken, waterkeringen zoals deltawerken, afsluitdijk en stormvloedkering

Zachte kust: duinen

Beschermen van NL tegen absolute zeespiegelstijging en relatieve zeespiegelstijging (i.c.m. bodemdaling)

Estuarium

Zeewerende dijk

Dreiging

1. Zeespiegelstijging
2. Bodemdaling (kanteling + inklinken)
3. Combinatie van 1 en 2: relatieve zeespiegelstijging
4. Klimaatverandering: instabiel weer -> meer stormen

Welke ruimtelijke processen spelen zich af in de stad?

1. Concurrentie om de ruimte -> hoge grondprijzen -> uitstroom bedrijven
   
2. Ontwikkeling verkeersknooppunten -> concurrentie oude binnenstad
3. Hoogwaardigere voorzieningen -> grotere reikwijdte en verzorgingsgebied -> kleine centra halen drempelwaarde niet
   

Welke ruimtelijke processen spelen zich af in de stad?

1. Concurrentie om de ruimte -> hoge grondprijzen -> uitstroom bedrijven
   
2. Ontwikkeling verkeersknooppunten -> concurrentie oude binnenstad
3. Hoogwaardigere voorzieningen -> grotere reikwijdte en verzorgingsgebied -> kleine centra halen drempelwaarde niet
   

knelpunten

1. Congestie vermindert bereikbaarheid
2. Stedelijke distributie wordt lastiger
3. Afnemende aantrekkelijkheid binnenstad

Oplossen: alle belangen afwegen.

Van wie allemaal?

knelpunten in de stad

1. Congestie vermindert bereikbaarheid
2. Stedelijke distributie wordt lastiger
3. Afnemende aantrekkelijkheid binnenstad

Oplossen: alle belangen afwegen.

Van wie allemaal?

Samenwerking op beleidsniveau

Samenwerking

• Publiek-Private samenwerking

            - gemeente: algemeen belang

            - bedrijfsleven: commercieel belang

• Regionale samenwerking (alle bestuurslagen)

            - wettelijk: stadsregio's

            - vrijwillig: bestuurlijke netwerken

Ontwikkeling van de stad

De stad als economisch centrum

Belangrijkste productiefactor huidige economie?

• Kennis

De stad als economisch centrum

Belangrijkste productiefactor huidige economie?

• Kennis

'Harde' technologische kennis: technische uitvindingen

De stad als economisch centrum

Belangrijkste productiefactor huidige economie?

• Kennis

'Harde' technologische kennis: technische uitvindingen

'Zachte' sociale kennis: kennis van het gedrag van mensen

De stad als economisch centrum

Belangrijkste productiefactor huidige economie?

• Kennis

'Harde' technologische kennis: technische uitvindingen

'Zachte' sociale kennis: kennis van het gedrag van mensen

Kenniseconomie- en creatieve economie

Kenniseconomie: economie waarin vooral nieuwe technologie en nieuwe producten worden bedacht

Grote kracht van steden = kennis delen via sociale en technologische kennis. 

Duale arbeids-markt

Kenniseconomie heeft 

voordelen en nadelen

Zakelijke creatieve dienstverlening

Kenmerken creatieve steden?

Groot aantal ICT'er en mensen in creatieve en hightech beroepen

Wie profiteren?

Hoog opgeleide werknemers

Welke gevolgen?

Duale arbeidsmarkt

Sociale ongelijkheid

Experimentele bedrijven zijn goed voor creatieve sector zijn belangrijk voor economie/

Waarom?

Steden willen creatieve sector aantrekken

Steden willen creatieve sector aantrekken

Waarom?

Steden willen creatieve sector aantrekken

Waarom?

Steden willen creatieve sector aantrekken

Waarom?

1. Creatieven wonen graag in steden en geven relatief veel geld uit aan stedelijke voorzieningen\

Steden willen creatieve sector aantrekken

Waarom?

Creatieven wonen graag in steden en geven relatief veel geld uit aan stedelijke voorzieningen

Steden willen creatieve sector aantrekken

Waarom?

Creatieven wonen graag in steden en geven relatief veel geld uit aan stedelijke voorzieningen

Hoe trekken steden de creatieve sector aan?

Hoe trekken steden de creatieve sector aan?

1. Scienceparks

2. Creatieve Bedrijven

Hoe trekken steden de creatieve sector aan?

1. Scienceparks

2. Creatieve Bedrijven

Creatieve bedrijven (broedplaatsen)

Sciencepark

Stedelijke voorzieningen

Science parks

Welke begrippen zijn langsgekomen?

• kenniseconomie
  
• creatieve stad
• Experimentele bedrijven
• duale arbeidsmarkt
• sociale ongelijkheid

Elkaar bevragen:

Leg in eigen woorden uit waar het begrip voor staat.

Geef een duidelijk voorbeeld van dit begrip

Duurzame stad

Leefbare steden voor toekomstige generaties.

• Groene energie
  
• Recycling
  
• Tegengaan lucht- en watervervuiling
  

Smart City

Maar is dit allemaal wel zo 'smart'?