3.1 China en het modern imperialisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Wat maakte het keizerrijk tot de 18de eeuw succesvol?

1.  Confucianisme

(Filosofische stroming met religieuze trekken)

Overige kenmerken:

voorouderverering - sober leven - hard werken

Tweeduizend jaar lang was het confucianisme de officiële staatsreligie van China. Het bracht eenduidig overheidsbeleid in een staat 

Gaat uit van de 5 menselijke relaties. De wereld is ordelijk als iedereen zijn juiste rol kent:

1. Vader (liefde) - Zoon (eerbied

2. Oudere broer (zorgzaam) - jongere broer (nederig)

3. Man (rechtvaardig) - vrouw (gehoorzaam)

4. Oudere (menselijk) - jongere (dankbaar)

5. Regeerder (menselijk) - onderdaan (trouw)

Er is dus sprake van een duidelijke hiërarchie

Keizers regeerden volgens het 

Hemels Mandaat 

(天子 Tianzi: Zoon des Hemels)

Het Hemels Mandaat was de legitimatie van de heerschappij van de Chinese keizers als de Zoon des Hemels (天子 tianzi), door de hemel verkozen en gezegend, zolang hij deugdig heerste. Als dit niet zo was dan gaf de hemel het mandaat aan iemand anders en werd deze keizer.

Onderdanen gehoorzamen aan de keizer, 

de keizer streeft het welzijn van het volk na.

2. Het Hemels Mandaat

3.  Efficiënte organisatie

Mandarijnen (ambtenaren)

De Qing Dynastie

• Mandarijnen --> ingewikkeld kostbare opleiding
  
• Bevoorrechte klasse met veel aanzien
• Verder overwegend agrarische samenleving, boeren rechteloos
• Gezag keizer gebaseerd op Confucianisme: onderdelen:
• - 'Zoon des Hemels' 
• -  vaste ordening > harmonieuze samenleving

Qing dynastie ook bekend van :

Alleen toegankelijk voor de Keizer en zijn familie en voor zijn medewerkers

19e eeuw: problemen voor de Qing-dynastie:

• Interne onrust:
• door sterke bevolkingsgroei > hongersnood
• corruptie aan het hof en vriendjespolitiek
• Mandarijnen deden aan afpersing en diefstal
  
  
• Gevolg: gevoel dat Qing-dynastie Mandaat van de Hemel verloor
• Externe bedreiging:
• Modern Imperialisme

Modern imperialisme West-Europese landen:

• Grondstoffen, afzetgebieden en status
• Proces ging moeizaam in China:
• Sinocentrisme
• Geen wederzijdse handel 
• Alleen Kanton opengesteld 
  
  
• Begin 19e eeuw: Britten verhandelen opium (India) > Chinees verbod
• Gevolg: smokkelhandel > massale opium verslaving + monetaire crisis
• 1839: vernietiging 20 duizend kisten à 30 kilo opium >
• Eerste Opiumoorlog (1839 - 1842) >
• totale Britse overwinning > Stoomschepen v.s. Hout

Ongelijke verdragen:

• Verdrag van Nanking (1842):
• - keizer moest schadeloosheid betalen
• - Kanton + 4 andere havensteden (Shanghai) vrije toegang voor Britten
• - Hongkong (natuurlijke haven) in Britse handen
• Extraterritorialiteit -> Buitenlanders vallen onder hun eigen wetgeving
  
  
• Gevolgen enorm: 
• * keizer verloor grip op eigen terrein +
  
• * economische schade Chinese handelaren, schippers, ambachtslieden
• * komst andere Europeanen, Amerikanen, Japanners,Russen (Mantsjoerije, spoorlijn)

Uitbouw 'Eeuw der vernedering'

• Na protesten tegen verdragen > 1856: 2e Opiumoorlog
• nav moord op Franse missionarissen: ook Frankrijk (Napoleon III) stuurt troepen
• plunderingen, brandstichtingen
• nieuwe bepalingen afgedwongen: Verdrag van Tianjin (1858)
• Christendom toegestaan in verdragshavens > missie en zending
• Uitbreiding extraterritoriale rechten (legalisatie opiumhandel en onbeperkte invoer katoen)

Gevolgen vernederende verdragen: opstanden

• 1. Taipingopstand -> Hong en de boeren nemen een deel van China in.
• 2. Nianopstand (gelijktijdig met Taiping opstand)
  - nav overstromingen (en geen hulp van keizer) in het noorden
  boerenopstanden gericht tegen grootgrondbezit en mandarijnen
  - Uiteindelijk ook neergeslagen mbv buitenlandse mogendheden
  
• Gevolgen opstanden:
• ongeveer 20 miljoen doden (opstandelingen/honger/epidemieën) en
  
• grote vernielingen in China (600 steden verwoest)
• Besef China te moderniseren -> Zelfversterkingsbeweging: Militaire en en technische modernisering.

Wat klopt niet:
Volgens het confusianisme

1. moest men eerbied hebben voor de keizer
2. was sociale mobiliteit mogelijk
3. moest de hiërarchie gerespecteerd worden
4. werd de keizer door de hemel aangewezen

Wat is niet juist?
Mandarijnen

1. waren hoogontwikkelde ambtenaren
2. hadden een gedegen bestuurlijke opleiding
3. gingen zich te buiten aan corruptie
4. werden gevreesd door de bevolking