8.5 Bestuiving, bevruchting en verspreiding

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

8.5 Bestuiving, bevruchting en verspreiding

Wat gaan we doen

15 min uitleg

15 min HW maken

10 min Nabespreken

10 min Begrippenlijst maken

Leerdoelen 

8.5.1 Je kunt omschrijven wat bestuiving is en je kunt kenmerken van insectenbloemen en windbloemen noemen.

8.5.2 Je kunt beschrijven hoe bevruchting bij zaadplanten verloopt en welke veranderingen er na bevruchting in het vruchtbeginsel plaatsvinden.

8.5.3 Je kunt uit afbeeldingen van (delen van) planten afleiden hoe de zaden worden verspreid.

Bestuiving

Bestuiving:

Is het overbrengen van de stuifmeel van een meeldraad op de stempel van een stamper van dezelfde bloemsoort

Er zijn 2 manieren van bestuiving:

via insecten 

via de wind

Wel of geen bestuiving?

Bestuiving kan alleen tussen bloemen van dezelfde soort

Dus roos met roos

Roos met tulp kan NIET

Plant P                   Plant Q

Wat werkt wel?

 (kruis of zelfbestuiving)

Insectenbloemen

Bestuiving door insecten -> insectenbloemen

Aangetrokken door:

• Nectar
• Grote opvallende
  kroon-bladeren

Windbloemen

Bestuiving door wind -> windbloemen

Veel stuifmeel

Kleine onopvallende bloemen

Hoog zodat de wind het kan vangen

Bevruchting

Na bevruchting:

Eicel --> kiem

Zaadbeginsel --> zaad

Vruchtbeginsel --> vrucht

Veranderingen na de bevruchting

1. De bloem voor de bevruchting
2. Na de bevruchting - vruchtbeginsel en zaadbeginsels groeien.
3. De kroonbladeren en de meeldraden vallen af, vruchtbeginsel wordt langer.
4. De bloemkelk verschrompelt, er blijft alleen een restant over. Van de stijl blijft alleen restant over, zaadbeginsels worden groter.
5. Uiteindelijk breekt de vrucht open en komen de zaden vrij.

Verspreiding vruchten en zaden

Door de wind

Verspreiding vruchten en zaden

Door dieren (eten of aan de vacht)

Verspreiding door de plant zelf

Springzaadjes

De plant schiet de zaden af

Belangrijke begrippen

Bestuiving: overbrengen van stuifmeel van een meeldraad naar een stempel van het zelfde soort

Zelfbestuiving: bestuiving tussen dezelfde plant

Kruisbestuiving: bestuiving van een andere plant

Insectenbloemen: bloemen waarbij het stuifmeel door insecten wordt verspreid

Windbloemen: bloemen waarbij het stuifmeel door de wind wordt verspreid

Bevruchting: de celkernen smelten samen

Belangrijke begrippen

Kiempje: eerste wat ontstaat uit de bevruchte eicel

Zaad: ontstaat uit een zaadbeginsel

Vrucht: ontstaat uit het vruchtbeginsel, zit vol met zaden

Zaadverspreiding: het verspreiden van de zaden van een plant (door de wind, dieren, kleven)

8.5 Wat ga je doen (blz 47)

Maak opdracht 1 tot en met 4, 6 en 7