KA 24 + 25 Hoe wordt men rijk en wat te doen met het poen

Havo 4

Hoe ging het met het nieuwe onafhankelijke

landje?

1 / 40

Slide 1: Slide

GeschiedenisMiddelbare schoolhavoLeerjaar 4

This lesson contains 40 slides, with text slides.

Lesson duration is: 50 min

Items in this lesson

Havo 4

Hoe ging het met het nieuwe onafhankelijke

landje?

Slide 1 - Slide

Vandaag:

Kenmerkend aspect 24:

'De bijzondere plaats in staatskundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek'

Kenmerkend aspect 25

'Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van

een wereldeconomie'

Slide 2 - Slide

Leerdoelen:

Deze les bestaat uit drie vragen waarop je het antwoord moet weten:

1. Hoe werd de Republiek rijk? (KA24)

2. Geen koning? Hoe werd de Republiek dan bestuurd? (KA24)

3. Wat deden we met al dat poen? (KA25)

Slide 3 - Slide

1. Hoe werd de Republiek rijk? (KA24)

'De bijzondere plaats in staatskundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek'

Slide 4 - Slide

De situatie

Unie van Utrecht:

- geloofsvrijheid

- Anti-Spaans

- gezamenlijk leger

- particularisme

- financiële samenwerking

- Acte der verlatinghe

- Belangrijkste handelsstad: Antwerpen

Slide 5 - Slide

Alexander Farnese

- Vocht voor Koning Filip II en dus voor het katholieke geloof.

- Staat op 3 juli 1584 voor de poorten van Antwerpen.

Slide 6 - Slide

Het beleg van Antwerpen

- Farnese belsuit de stad niet binnen te vallen maar uit te hongeren.

- Hij sluit de stad hermetisch af .

- Laat hele stukken land onder water lopen en bouwt een gigantische brug.

Slide 7 - Slide

De brug van Farnese

De Antwerpenaren proberen meerdere keren de brug op te blazen.

1300 doden in één knal

Slide 8 - Slide

De val van Antwerpen (1584)

- De belegering heeft 14 maanden geduurd.

- Vrede getekend maar de stad moest een som van 400.000 gulden betalen.

- Protestanten kregen vier jaar de tijd om zicht te bekeren of te verdwijnen uit de stad.

Grote leegloop van Antwerpen als gevolg

voor het beleg meer dan 100.000 inwoners

na het beleg nog maar 40.000 inwoners

Val van Antwerpen wordt gezien als het begin van de Gouden Eeuw van de Republiek

Slide 9 - Slide

De Gouden Eeuw

- De Nederlanden zijn onafhankelijk en gaan zich in 100 jaar tijd ontwikkelen tot een economisch en militaire wereldmacht.

- Basis van economische bloei = moedernegotie <--extreem belangrijk begrip

Slide 10 - Slide

Moedernegotie

Moeder = Belangrijkste

Negotie = Handel

De moedernegotie was de meest winstgevende handel van de Nederlandse Republiek waarmee de basis werd gelegd voor de gouden eeuw

Slide 11 - Slide

Probleem

Graan = basisvoedsel (bier, Brood)

Geen graan = Geen leven

Slide 12 - Slide

Moedernegotie

Baltische staten hebben veel graan.

Graan werd verruild voor (luxe producten als) zuivel en gezouten vis.

Welke grond is uitstekend geschikt voor het houden van Vee?

Slide 13 - Slide

Oplossing

Slide 14 - Slide

Moedernegotie

één klein probleem:

Om door de sont te mogen moest men tol betalen. De tol werd gemeten aan de breedte van het dek.

Nederlanders komen met het Fluitschip:

Slide 15 - Slide

Moedernegotie

Waarom is deze handel zo winstgevend?

- Voor Nederlandse luxeproducten krijgen ze veel graan.

- Meer graan betekend specialisatie van de landbouw (je hoeft zelf geen graan meer te verbouwen) Commerciële landbouw

- Luxe producten worden door heel Europa verkocht

Slide 16 - Slide

Moedernegotie

Amsterdam gaat een belangrijke rol spelen door de praktische ligging.

Amsterdam wordt een stapelmarkt.

Stapelmarkt: Een stad waar goederen worden opgeslagen tot dat de prijs goed genoeg is om ze voor zo veel mogelijk geld te verkopen.

Slide 17 - Slide

1. Hoe werd de Republiek rijk? (KA24)

Val van Antwerpen = start Gouden eeuw

Moedernegotie +

Stapelmarkt

Slide 18 - Slide

2. Geen koning? Hoe werd de Republiek dan bestuurd? (KA24)

'De bijzondere plaats in staatskundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek'

Slide 19 - Slide

Hoe bestuur je een land zonder koning of keizer?

We gaan het hebben over de staatskundige situatie in het 'nieuwe' land: de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.

Kenmerkend aspect: Bijzondere plaats in staatskundig opzicht en de bloei in economische en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek

Slide 20 - Slide

Republiek der zeven verenigde Nederlanden

Wat was er ook alweer aan de hand?

- Unie van Utrecht 1579 --> Acte der verlatinghe

- 1588 Republiek kan geen nieuwe vorst vinden en besluit zelf door te gaan.

- Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden

(tel het aantal gewesten in het plaatje eens)

Slide 21 - Slide

Belangrijk----> Regenten

- Door de moedernegotie was er een nieuwe groep burgers ontstaan.

De regenten: Rijke burgers met bestuursfunctie.

- Rijke burgers door handel met veel politieke invloed in de steden. (Delen bestuur gewesten samen met oude adel)

- Waarom is het ontstaan van regenten alleen mogelijk in de Republiek der zeven verenigde Nederlanden?

- Waarom hebben de geestelijke minder macht in de Republiek der zeven verenigde Nederlanden?

Adel

Geestelijke

Regenten

Slide 22 - Slide

Hoe gaan we het regelen?

Alle zeven de gewesten willen binnen hun eigen gebied de regels kunnen bepalen. (soeverein/Particularisme)

De gewesten gaan samenwerken op financieel gebied en buitenland politiek (leger). Omdat ze zo samen sterker staan.

Om deze twee zaken te regelen ontstaat de Staten-Generaal.

Elk gewest stuurt een afgevaardigde naar Den Haag.

Slide 23 - Slide

Staten-Generaal

-Is een vergadering tussen afgevaardigden uit zeven de 'Gewestelijke Staten' of gewesten van de Republiek.

- In het binnenhof te Den Haag (hofstad)

Taken:

- Beslissen over oorlog en vrede (het leger)

- Bestuur Generaliteitslanden (Brabant & Limburg)

- Belasting afspraken maken

Slide 24 - Slide

Particularisme

De Gewestelijke Staten hadden dus zelf zoveel mogelijk autonomie.

Elke gewest mocht zijn eigen regels maken. Het kon dus per gewest verschillen welke straffen er stonden op bepaalde overtredingen of welk geloof geaccepteerd werd en welke niet.

Slide 25 - Slide

Belangrijke functies:

Stadhouder:

Dit was de leider van het leger. Staat in dienst van de Staten-Generaal want die beslissen over oorlog en vrede. Altijd iemand van Oranje werd gekozen voor deze functie

Gekozen door de afgevaardigde (dus door de gewesten)

Waarom werd er één legerleider gekozen?

Waarom werd er altijd iemand van Oranje gekozen ?

Slide 26 - Slide

Belangrijke functies

Raadspensionaris

De raadspensionaris was de titel voor de afgevaardigde van het gewest Holland. Hij had officieel net zoveel macht als de andere afgevaardigde, maar in praktijk werd hij gezien als de leider van de staten generaal.

Johan van Oldenbarnevelt

(Regent)

Slide 27 - Slide

Ruzie om de macht

Raadspensionaris Versus Stadhouder -- Staatsgezinde Versus Oranjegezinde

Johan van Oldenbarnevelt versus Prins Maurits van Oranje -- Vrede met Spanje versus Oorlog met Spanje

Slide 28 - Slide

Wie bestuurde het land?

Regenten:

'Rijke burger met bestuursfunctie'

Regenten waren families die zo rijk waren geworden in de Gouden Eeuw dat ze een belangrijke rol gingen spelen in het bestuur van het land.

Slide 29 - Slide

Hoe zag dat er in praktijk uit?

Slide 30 - Slide

2. Geen koning? Hoe werd de Republiek dan bestuurd? (KA24)

Ontbreken koning of (sterke) kerk

Rijke burgers krijgen macht (regenten)

Particularisme met een Staten-Generaal

Slide 31 - Slide

3. Wat te doen met het poen?

KA 25

'De wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van de wereldeconomie.'

Slide 32 - Slide

KA 25 'De wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van de wereldeconomie.'

- Nederland was dus onafhankelijk en rijk geworden (moedernegotie)

- Moedernegotie --> Graan handel met de Oostzee waardoor Nederland zich kon specialiseren ten behoeven van de handel.

- Geld maakt geld -> KA25 laat zien hoe Nederland het geld van de Moedernegotie gebruikt om een wereldmacht te worden.

Slide 33 - Slide

Spanje en Portugal hebben de wereld

Slide 34 - Slide

Je eigen route naar de indië

- Spaanse en Portugese schepen zijn van de koning.

- omgerekend kost een schip + bemanning €250.000.000

Slide 35 - Slide

Handelscompangieën

- De handelaren die rijk zijn geworden van de moedernegotie investeren hun geld in Handelscompangieën.

Samen investeren in één schip dat naar Azië of Afrika vaart. Door dit te doen wordt het betaalbaar en zijn de verliezen minder groot als een schip nooit meer terugkeert.