10.4 Het bloed en 10.5 Bloedgroepen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

10.4 Bloed

Bloed is een vloeibaar weefsel. Bloedcellen in een waterige tussencelstof. 

Hoeveelheid.bloed=​100​​Gewicht⋅8​​

10.4.1 Bloedcellen

55% Plasma en 45% bloedcellen

Bloedplasma: waterige vloeistof met opgeloste stoffen

Bloedcellen: rode, witte en bloedplaatjes. 

Worden gemaakt in het rode beenmerg. 

Rode bloedcellen

Cirkelvormig, afgeplat en ingedeukt in het midden.

Hebben geen celkern.  

Vervoeren zuurstof. 

Zuurstof bindt zich aan hemoglobine in de rode bloedcel. 

Witte bloedcellen

Veel groter dan rode. 

Hebben een celkern (!)

Meerdere typen: doen verschillende dingen. 

Bescherming van lichaam tegen ziekteverwekkers. 

Bloedplaatjes

Zijn stukjes bloedcel. Dus geen celkern. 

Functie bij bloedstolling.

Hiernaast aan het werk. 

10.4.2 Bloedplasma

55% van het bloed. 

Water + opgeloste stoffen.

Voedingstoffen, afvalstoffen, hormonen, bloedeiwitten. 

Bloedeiwitten

Bij haarvaten verlaat plasma het bloedvat. Bloedcellen blijven in bloedvat. 

Plasma wordt weefselvocht (= bloedplasma - bloedcellen). 

Zo komen voedingstoffen bij de cellen. 

Bloedeiwitten zuigen  bijna al het weefselvocht weer terug het bloedvat in (osmotische druk). De rest wordt opgevangen door het lymfevatenstelsel.  

Stollingseiwitten: bloedeiwitten die een rol hebben bij bloedstolling

Bloedeiwitten die een rol bij bloedstolling hebben. 

10.4.3. Zuivering van het bloed

Je bloed wordt continu vervuild: Door verbranding  komen afvalstoffen vrij. 

In wat je eet zitten schadelijke stoffen.

Nieren, lever en longen zorgen ervoor dat het schoon blijft. 

Via de longen verlaat CO2 het lichaam.

Lever

Alle voedingsstoffen gaan via de poortader naar de lever. Deze filtert alle voedingsstoffen uit het bloed en slaat een teveel aan voedingsstoffen op om ze af te geven als het nodig is. 

Ook haalt de lever afvalstoffen en gifstoffen uit het bloed. Deze kunnen naar de gal gaan zodat ze via de darmen worden uitgescheiden of naar het bloed, zodat de nieren zich ervan ontdoen. 

Nieren

Filtert de in water oplosbare afvalstoffen. 

Scheidt deze uit als urine. 

3 gebieden: nierschors, niermerg, nierbekken. 

Urineleider-urineblaas

10.5 Bloegroepen

Begon met transfusies van dier tot dier (1665).

Toen probeerde ze van dier (schaap) op mens (1667).  De patienten overleefden de eerste transfusie maar stierven bij de tweede. Het werd verboden. 

1818 eerste mens - mens transfusie. Veel mensen die bloed kregen gingen dood. Andere werden beter. Het was een raadsel. 

In 1901 werden de bloedgroepen 'ontdekt'. 

ABO - bloedgroepen

Soms verbinden de stoffen van het bloed van de donor met die van de acceptor waardoor het gaat samenklonteren in de bloedvaten en de acceptor overlijdt. 

Dit komt omdat er op het celmembraan van de rode bloedcellen antigenen zitten. Deze worden gedetecteerd door de antistoffen in het plasma van de ontvanger. Het plasma van de ontvanger breekt de rode bloedcellen dan af (alsof het een ziekteverwekker zou zijn). Deze afbraak van rode bloedcellen lijdt tot de dood. 

https:

https:

Aan het (huis) werk

Quayn 10.4 Het bloed

Quayn 10.5 Bloedgroepen