De Holocaust

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3,4

De Holocaust

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen op welke manier de vervolging van de Joden vóór en tijdens de Tweede Wereldoorlog plaatsvond

Wat weet je al over de Holocaust?

Holocaust

Holocaust: moord op Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog

De Holocaust wordt ook wel de Shoah genoemd.

Ong. 6 miljoen (Europese) Joden vermoord

Holocaustmonument in Berlijn

Holocaust: moord op Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog

De Holocaust wordt ook wel de Shoah genoemd (Hebreeuwse benaming)

Tijdens de Holocaust zijn er ong. 6 miljoen (Europese) Joden vermoord

Antisemitisme

Antisemitisme: Jodenhaat

Antisemitisme is niet nieuw.

De Nazi's maakten gebruik van de vooroordelen.

Antisemitisme: Jodenhaat

Antisemitisme bestaat al voordat Hitler aan de macht komt. Oorsprong ligt in de Middeleeuwen

Veel Europeanen hadden vooroordelen tegen Joden. De Nazi's maken gebruik van deze vooroordelen om de haat tegen de Joden aan te wakkeren.

4 fasen van de Holocaust

1. Discriminatie

2. Uitsluiten

3. Concentreren

4A. Vernietiging

4B. Systematische uitroeiing

Fase 1 en 2

1. Discriminatie:

Pesten en vernederen

2. Uitsluiten

Hitler wordt kanselier januari 1933

De economische crisis  én het verlies van de oorlog is de schuld van de Joden 

Op dit moment heeft Hitler al Mein Kampf geschreven waarin zijn ideeën over de Joden staan.

Hoe dacht Hitler over de Joden?

1. Jodendom was geen godsdienst, maar een ras

2. Joden konden geen Duitsers zijn

3. Het 'Joodse ras' wilde het 'Arische ras' verzwakken en vernietigen (rassenleer)

1. Jodendom was geen godsdienst, maar een ras - Wat wordt hiermee bedoelt?

2. Joden konden geen Duitsers zijn - ze zouden geen grondrechten mogen hebben en ze behoren niet tot het Arische ras.

3. Het 'Joodse ras' wilde het 'Arische ras' verzwakken en vernietigen (rassenleer) - Duitse volk verzwakken door vermeninging en uitbuiting.

Door het gebruik van Nazipropaganda gingen veel Duitsers geloven dat de Joden niet deugden

Welk boek schrijft Hitler waarin hij (o.a.) zijn ideeën over de rassenleer beschrijft?

1. Mein kämpf
2. Mein Konflikt
3. Mein krieg
4. Mein Streit

Stelling:

'Hitler: Jodendom is geen godsdienst, maar een ras.'

1. Waar
2. Niet waar

Door propaganda, zoals in de  film De Eeuwige Jood of via hun eigen krant Der Stürmer...

...slagen de Nazi's erin, het Duitse volk te hersenspoelen: Joden moet je uitsluiten!

Vervolgingen vanaf 1933 (1)

Joodse Duitsers systematisch getreiterd, gediscrimineerd en geïsoleerd.

Het Duitse volk mag geen Joden meer in dienst nemen en niets meer bij Joden kopen.

De Joden worden ontslagen, mogen niet meer in parken, zwembaden, cafés en andere openbare gelegenheden komen

Nadat Hitler aan de macht komt (1933) worden de Joodse Duitsers systematisch getreiterd, gediscrimineerd en geïsoleerd.

Het Duitse volk mag geen Joden meer in dienst nemen en niets meer bij Joden kopen.

De Joden worden ontslagen, mogen niet meer in parken, zwembaden, cafés en andere openbare gelegenheden komen

De Nazi's willen de Joden steeds meer uitsluiten 

van het openbare leven in Duitsland

Stelling:

'Vanaf 1933 mogen de Duitsers nog steeds winkelen in Joodse winkels'

1. Waar
2. Niet waar

Fase 1

Pesten en vernederen

Joden worden gepest op straat

Op welke manieren worden Joden gediscrimineerd en uitgesloten?

Op welke manier werden Joodse mensen in Duitsland door de Nazi's gediscrimineerd? Noem tenminste 3 voorbeelden:

De joodse mensen werden door de Nazi's vergeleken met ongedierte (ratten), ziektes en bacillen. Ze werden gepest op straat, ontslagen, mochten niet meer in openbare gelegenheden komen en/of hun bezittingen werden vernield.

Vervolgingen vanaf 1933 (2)

1935: De rassenwetten 

Keerpunt 1938: De Kristallnacht. Startpunt van de Holocaust.

Synagoge in brand tijdens Kristallnacht

1935: De rassenwetten bepalen dat Joden geen Duitsers meer zijn en dat zij niet mogen trouwen met Duitsers

1938: De Kristallnacht is een keerpunt in de Joodse vervolgingen - startpunt van de Holocaust

Tijdens Kristallnacht vernielen de Duitsers Joodse eigendommen: 1400 synagogen en 7500 Joodse winkels, en nog veel meer

Kristallnacht 9 november 1938

Na een radiotoespraak van Joseph Goebbels, trekken Duitsers massaal de straat op om eigendommen van Joden te vernielen.

De politie en SS kregen de opdracht om niet in te grijpen.

Ingegooide ruiten na Kristallnacht

In 1935 werd de rassenleer in Nazi-Duitsland vastgelegd in

1. Neurenberger wetten
2. Propagandamateriaal
3. de Kristallnacht
4. Genocide

In 1938 leidt de discriminatie van de Duitse Joden tot de

1. Rassen wetten
2. Kristallnacht
3. Aanval op Polen
4. Aanval op Nederland

Stelling:

'De Neurenberger wetten gelden alleen voor Joden.'

1. Waar
2. Niet waar

Stelling:
'Kristallnacht is geen keerpunt in de Joodse vervolgingen'

1. Waar
2. Niet waar

Fase 3

Concentreren:

Getto’s/kampen

Vervolgingen vanaf 1939

1939: inval Polen

3,5 miljoen Poolse Joden

Duitse militairen schieten tienduizenden Joden dood tijdens de inval.

Joodse Polen moeten verhuizen naar overvolle getto's.

In 1939 valt Duitsland Polen binnen

In Polen wonen 3,5 miljoen Joden

Duitse militairen schieten tienduizenden Joden dood tijdens de inval (Einsatzgruppen)

Joodse Polen moeten verhuizen naar overvolle getto's. Bijvoorbeeld Krakau en Warschau.

In de getto's was het leven zwaar: 

er was te weinig woonruimte voor de 

duizenden joden die er moesten leven.

Velen sterven door gebrek (voedsel)

en ziekte.

Stelling:
'De getto's ontstaan in alle landen waarin de Nazi's de macht hebben'

1. Waar
2. Niet waar

Vanaf 1941 moeten de Joden de zeskantige Davidster op hun kleding dragen

'Wie deze ster draagt, is een vijand van ons volk.'

Stelling:
'Alleen Poolse Joden moeten een Davidster dragen'

1. Waar
2. Niet waar

Fase 4a

Vernietiging

Moord op de Joden

Volkerenmoord (1)

De Nazi's wilden Europa 'Jodenvrij' maken en dachten na over een definitieve eindoplossing (Endlösung)

1941: de Duitsers besluiten om over te gaan op vervolgingen.

1942: Wannseeconferentie: definitieve oplossing voor het Jodenvraagstuk (genocide).

Een Joodse man wordt door de 

Einsatzgruppen doodgeschoten

De Nazi's wilden Europa 'Jodenvrij' maken en dachten na over een definitieve eindoplossing (Endlösung)

1941: de Duitsers besluiten om over te gaan op vervolgingen

1942: Wannseeconferentie: definitieve oplossing voor het Jodenvraagstuk (genocide).

In deze fase beginnen de Nazi's met het deporteren van de Joden naar de kampen. De kampen bestaan al vanaf 1933 (politieke gevangenen). Ze zijn ook al bezig met het experimenteren hoe ze Joden kunnen vermoorden (bijv. bussen waarin gas wordt gepompt via de uitlaat).

In Oost-Europa voerde de SS massa-executies uit op Joden: mannen en vrouwen, jong en oud. 

Veel executies gebeuren door de Einsatzgruppen.

Op 20 januari 1942 werd door de Nazi's in de plaats Wannsee besloten tot

1. Het vermoorden van Joden
2. Verhuizing van Joden naar Madagaskar
3. Vernietigingskampen in Oost-Europa
4. Vernietigingskampen in heel Europa

Fase 4b

Systematische uitroeiing van de Joden:

Endlösung (=eindoplossing)

Na de Wanseeconferentie gaan we door naar fase 4 b. De uitroeiing wordt vanaf dit moment systematisch.

Volkenmoord (2)

Begin van de vernietigingskampen.

Vanaf 1942: deportaties vanuit alle bezette landen.

In de kampen: dwangarbeid, medische experimenten en de dood.

Aankomst in een vernietigingskamp

De Nazi's besluiten om vernietigingskampen te bouwen. De kampen bestaan al, maar vanaf dit moment komen de gaskamers.

1942: Joden vanuit heel Europa worden naar deze kampen gebracht (deporteren)

In de meeste kampen worden de Joden bij aankomst direct vergast. Bij sommige kampen moeten ze of dwangarbeid verrichten of naar de gaskamer

Auschwitz

Een van de grootste en bekendste kampen.

Bij de ingang stond: Arbeit macht Frei (werk maakt je vrij).

Van de 1,3 miljoen mensen komen 1,1 miljoen om het leven. Niet alleen Joden.

Meerdere kampen, fabrieken, etc.

Een van de grootste en bekendste kampen.

Bij aankomst worden de Joden in 2 groepen verdeeld:

1. Ouderen, zieken en kinderen worden naar de gaskamer gestuurd

2. Gezonde/sterke mannen en vrouwen moeten dwangarbeid verrichten

Niet alleen Joden: zigeuners, criminelen, asocialen, politieke gevangenen, jehova getuigen, homoseksuelen, etc.

Bij de ingang stond: Arbeit macht Frei (werk maakt je vrij)

Vrouwen in een barak (kamp)

Kamp Auschwitz-Birkenau

Wat is een ander woord voor vernietigingskamp?

1. Werkkamp
2. Gevangenkamp
3. Concentratiekamp
4. Goelag

Welke groep werd er niet vermoord in de vernietigingskampen?

1. Jehova's getuigen
2. De Roma en Sinti
3. Homoseksuelen
4. Criminelen

Een ander woord voor 'volkerenmoord' is

1. Holocaust
2. Shoah
3. Genocide
4. Massamoord

De fasen van de Jodenvervolging

Op de volgende pagina staat een sleepvraag die je na het bekijken van de video en de slides kunt beantwoorden.

Doel is om de verschillende fasen (=stappen) van de Jodenvervolging te koppelen aan bepaalde gebeurtenissen

Ariërverklaring

Voor Joden verboden

Joodse mensen worden ontslagen

Gele Davidster verplicht

Joods Getto

Deportatie naar Westerbork

Deportatie naar Auschwitz-Birkenau

Genocide

   Fase 1

  Fase 2

  Fase 3

   Fase 4

   Fase 5

   Fase 6

  Fase 7

Fase 8

6.000.000...

6 jaar oorlog

=

1 miljoen joden per jaar

=

83.000 joden per maand

=

>2700 joden per dag

Let op: het systematisch uitroeien begon pas in 1942