B6

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Neem jullie boeken voor

Herhaling vorige keer

Reflexen

Route bij reflexen (reflexboog):

1. Zintuigcel

2. Gevoelszenuwcel

3. Schakelcellen in ruggenmerg/hersenstam 

> Hersenen

4. Bewegingszenuwcel

5. Spier

Bewuste reactie:

• Via de hersenen
• Denk je bij na
• Doe je bewust
• Kan heel snel gaan, maar je hebt er over nagedacht.
  

Reflex:

• NIET via de hersenen
• Denk je NIET bij na
• Doe je onbewust
• Is altijd dezelfde snelle reactie
• Beschermt je lichaam en voorkomt schade
  

Reflexboog:

weg van de impulsen bij een reflex.

Thema 5 Regeling

B1 Het zenuwstelsel

B2 Zenuwcellen en zenuwen

B3 Het ruggenmerg

B4 De hersenen

B5 De weg die impulsen afleggen

B6 Het hormoonstelsel

10 minuten stil lezen B6

Lees de theorie op blz. 147 t/m 151

Als je klaar bent vul je alvast de samenvatting in op blz. 154

Leerdoelen B6

- Je kunt de bouw en functie van het hormoonstelsel beschrijven en je kunt in een afbeelding de belangrijkste hormoonklieren benoemen.

- Je kunt de werking beschrijven van hormonen uit de hypofyse en uit de schildklier.

- Je kunt de werking beschrijven van hormonen uit de eilandjes van Langerhans en uit de bijnieren.

Hormoonstelsel

Hormonen regelen langzame processen:

• groei
  
• ontwikkeling
  
• stofwisseling  
  
• voortplanting
  

Hormonen die je moet kennen:

2  Hormoon van de hypofyse

3 Schildklierhormoon

5 Adrenaline

6 Insuline

6 Glucagon

7 Vrouwelijke geslachtshormonen

8 Mannelijke geslachtshormonen

Verschil hormoonklier/ verteringsklier

Verteringsklier: 

maakt verteringssap

heeft een afvoerbuis om het verteringssap af te voeren

Hormoonklier:

maakt hormonen

Heeft geen afvoerbuis: geeft hormonen af aan het bloed

Hypofyse

1. De hypofyse is een hormoonklier in de hersenen
   
2. Het maakt het groeihormoon
   
3. De hypofyse beïnvloedt andere hormoonklieren (zoals de geslachtsorganen)
   

De hypofyse

• Onderzijde hersenen, tussen de hersen helften
• Groei hormoon voor je beenderen
• Groeispurt
• Teveel GH = reuzengroei
• Tekort GH = dwerggroei

De schildklier

• In de hals 
• Schildklierhormoon
• Stofwisseling, groei en ontwikkeling
• Teveel SKH = rusteloos, vermageren
• Tekort SKH = snel koud, snel moe
• vergrote schildklier

geslachthormonen vrouw

• worden aangestuurd door de hypofyse
  
• worden gemaakt in de eierstokken
  
• zorgen voor de secundaire geslachtsorganen
• regelen menstruatie

geslachthormonen man

• worden aangestuurd door de hypofyse
  
• worden gemaakt in de teelballen
  
• Zorgen voor de secundaire geslachtsorganen (zoals zwaardere spieren)
  
• testosteron
  

Samenvattingsopdracht 4

Maak de samenvatting op blz. 154

Kijk daarna zelf na

Klaar? 

Begin aan de online opdrachten van 10.6

Oefenen

Maak opdrachten 1 t/m 11 van 10.6

Opdracht 4 maak je in je boek 

Eerste 5 minuten stil, daarna fluisterniveau

Klaar? Start met de test jezelf van 10.6

Examenvraag

Bij een volwassen vrouw gaat de hormoonklier in de hypofyse minder goed werken.

→ Kan de vrouw hierdoor meer of minder vruchtbaar worden? Verklaar je antwoord.

Examenvraag

Bij een volwassen vrouw gaat de hormoonklier in de hypofyse minder goed werken.

→ Kan de vrouw hierdoor meer of minder vruchtbaar worden? Verklaar je antwoord.

Minder vruchtbaar. (1p)

  De hypofyse produceert hormonen die de eierstokken aanzet tot rijping van follikels en ovulatie. (1p)

Wat is de oorzaak van dwerggroei?

1. Een tekort aan schildklierhormonen
2. Een tekort aan groeihormonen
3. Een teveel aan groeihormonen
4. Een teveel aan schildklierhormonen

Wat kan een vergrote schildklier veroorzaken?

1. Een tekort aan vitaminen
2. Een overproductie of onderproductie van schildklierhormonen
3. Een infectie
4. Een gebrek aan slaap

Welke hormoonklier zorgt ervoor dat de schildklier schildklierhormoon aanmaakt?

1. Eierstokken
2. Bijnieren
3. Schildklier
4. Hypofyse