Hertog van Alva: problemen met huurleger. (Lege schatkist betekende plunderende soldaten.)
Plunderingen zorgden voor meer haat.
Watergeuzen voerden geen veldslagen maar voerden kleine aanvallen uit. (Gebieden onder water zetten).
Bevrijding van Alkmaar en Leiden.
Slide 9 - Slide
Filmpje
De inname van Den Briel
Slide 10 - Slide
Slide 11 - Video
Het verzet groeit
In 1572 kozen Holland en Zeeland Willem als hun stadhouder.
Dit maakte hem opperbevelhebber van het leger en de vloot.
Filips II zag dit als openlijk verzet tegen de kroon.
De bevolking is verdeeld; er ontstaat in feite een burgeroorlog.
Katholieken tegen
het protestantisme
Protestanten (en
katholieken) tegen
de centralisatie
Slide 12 - Slide
De legers vergeleken
Beide legers hebben sterke en zwakke punten
Spaanse leger
+ is een supermacht
+ heeft veel soldaten
+ heeft veel ervaring
- zijn huurlingen
- voert meer oorlogen
- past zich moeilijk aan
Opstandelingen
+ lokale kennis
+ vecht voor overleven
+ nieuwe tactieken
+ focust op één oorlog
- klein leger
- moet alles opbouwen
Slide 13 - Slide
§1.3 Het begin van de Opstand
Slide 14 - Slide
Huiswerk bespreken/nakijken
Huiswerk: 1.2, vragen 4, 6, 7, 8, 9 en 10
Lees paragraaf 1.3 voor/na het nakijken.
Slide 15 - Slide
Sleep de kenmerken naar het juiste leger
Spaanse leger
Opstandelingen
is een supermacht
heeft veel soldaten
heeft veel ervaring
zijn huurlingen
voert meer oorlogen
past zich moeilijk aan
lokale kennis
vecht voor overleven
nieuwe tactieken
focust op één oorlog
klein leger
moet alles opbouwen
Slide 16 - Drag question
Willem van Oranje
De hertog van Alva
Margaretha van Parma
Filips II
Slide 17 - Drag question
Wat is geen taak die de hertog van Alva krijgt van Filips II?
A
Het bestuur nog meer centraliseren
B
Katholieke kerken herbouwen
C
Opstandige edelen straffen
D
Protestanten/Beeldenstormers vervolgen
Slide 18 - Quiz
Filmpje
Huurlingen
Slide 19 - Slide
Slide 20 - Video
Willem van Oranje (1533-1584)
Willem was niet plan om zich te scheiden van Filips II. Hij wilde alleen de oude situatie terug: herstel privileges adel en een minder dwingend centraal bestuur.
Slide 21 - Slide
Splitsing: de Unie van Atrecht
De zuidelijke gewesten kiezen
steeds meer voor Spanje.
Ze zijn katholieker en sluiten
goede deals met de landvoogd.
In 1579 sluiten ze de Unie van Atrecht.
Slide 22 - Slide
Splitsing: de Unie van Utrecht
De noordelijke gewesten blijven
zich verzetten tegen Spanje.
Ze willen zelfstandiger zijn en
meer vrijheid.
Als reactie sluiten ze
in 1579 de Unie van Utrecht.
Slide 23 - Slide
Reactie Filips: woedend
Filips II verklaarde in 1580 Willem van Oranje vogelvrij. Dit betekende dat iedereen Oranje mocht vermoorden zonder straf.
Oranje en de opstandige gewesten reageerden
hierop met de Acte van Verlatinghe, in 1581.
> ze erkenden Filips niet meer als hun wettige vorst.
Dus vanaf 1581 pas tégen Filips II.
Slide 24 - Slide
Filmpje
Willem van Oranje vogelvrij
Slide 25 - Slide
Slide 26 - Video
Alsoo een yegelick kennelick
is, dat een Prince van den
lande van Godt gestelt is
hooft over zijne ondersaten,
om deselve te bewaren
ende beschermen van alle
ongelijk, overlast ende
ghewelt gelijck een herder
tot bewaernisse van zijne
schapen
Slide 27 - Slide
Alle t'welck ons meer dan ghenoegh wettighe
oorsake ghegeven heeft om den Coninck van
Spaegnien te verlaten ende een ander machtigh
ende goedertieren Prince, om de voorsz. landen
te helpen beschermen en voor te staen, te
versoecken, te meer dat in alsulcken desordre
ende overlast de landen bat dan twintigh jaren
van heuren Coning zijn verlaten geweest ende
ghetrackteert niet als ondersaten, maer als
vyanden […].
Slide 28 - Slide
Filmpje
Het Plakkaat van Verlatinghe (1581)
Nederland wordt een republiek
Slide 29 - Slide
Slide 30 - Video
1584: moord Willem van Oranje
Slide 31 - Slide
Slide 32 - Slide
den voornoemden Balthazar Gerardt, gevangen,
gecondemneert hebben ende condemneren by
desen geleyt te worden op het schavot, alhier
voor ‘t stadthuijs opgerecht omme aldaer eerst
zijn rechter hant, daer hij ‘t voorsseide
verradisch, moordadige feyt mede bedreven
heeft, met een gloijende, toesluytende ijser
geschroeyt ende affgebrant te worden ende dat
daernae met gloeijende tangen tot ses reysen
ende verscheyden plaetsen plaetsen -soe aen
Slide 33 - Slide
armen, beenen ende d’ gijen daer sijn lichaem
meest met vleijsch becleet is- het vleisch
Uuijtgebrant ende affgenepen sal worden ende
dat hy daernae levendich aen vier quartieren
gehouden sal worden, beginnende van onderen
ende ten laesten hem den buijck opgesneden
ende zijn hart levendich uuijtgenomen ende in
sijn ansichte geworpen ende daernae zijn hooft
affgehouden zal worden ende dat zijn vier
quartieren opten bolwercken van der
Slide 34 - Slide
Haechpoorte, Oostpoorte, Ketelpoorte ende
Waterslootsche-poorte deser stede
uuijtgehangen ende zijn hooft opte Schooltoorn
achter het logement des voornoemden heeren
Prince op een staecke gestelt, sullen worden,
verclarende alle syne goeden geconfisqueert ten
proffijte van den Heer. Aldus gepronunchieert
op ‘t Stadthuijs der stadt Delff, den 14den dach
Julii anno 15 honderd vijer ende tachtich.
Slide 35 - Slide
Tussenstand 1588
Na de dood van Willem van Oranje rukken de Spanjaarden op
Steeds meer van het zuiden komt in Spaanse handen
De Noordelijke Nederlanden blijven voor de Opstandelingen