MTH, leerjaar 1, blok 2, les 5

• Medisch technisch handelen
• MBO
• Studiejaar 1

Les 5, Bewustzijn

Onderdelen van de les:

• Terugblikken op de vorige les

• Het bewustzijn

Wat hebben jullie de vorige les geleerd?

Leg uit wat de kerntemperatuur is.

Wat is de normaalwaarde van de kerntemperatuur?

De temperatuur oraal gemeten is over het algemeen 0,3 graden lager dan in het rectum gemeten.

1. Dit is juist
2. Dit is niet juist

Wat weet je over het bewustzijn?

Bewustzijn 

Normaal gesproken heeft een cliënt een helder bewustzijn. 

Dit wil zeggen dat prikkels uit de omgeving worden opgevangen en dat de cliënt reageert op wat om hem/haar heen gebeurt. 

Bij een helder bewustzijn reageert de cliënt op aanspreken en beantwoordt vragen adequaat. 

De vitale parameter bewustzijn zegt wat over het functioneren van de hersenen. 

Een stoornis in het bewustzijn heeft verschillende oorzaken, zoals:  

• Hersenletsel, bijvoorbeeld na een ongeluk. 

• Problemen met ademhalen, dit geeft een langdurig 

  gebrek aan zuurstof in de hersenen. 

• Hartstilstand, doordat de circulatie niet adequaat is  

  komt de zuurstofvoorziening van de hersenen in de  

  problemen.  

• Bepaalde ziekten, voorbeelden zijn epilepsie en  

  diabetes mellitus. 

Verschillende gradaties van een verstoord bewustzijn

Een verstoord bewustzijn is een vrij algemene term. Daarom wordt een verstoord bewustzijn ingedeeld in drie gradaties.  

• Een (licht) verminderd bewustzijn; 

• Lichte bewusteloosheid; 

• Bewusteloosheid/coma. 

Licht verminderd bewustzijn

Licht verminderd bewustzijn wil zeggen dat de cliënt niet bewusteloos is. 

Maar toch bepaalde zintuiglijke waarnemingen niet goed verwerkt. 

Het kan zo zijn dat de cliënt ineens schrikt als hij/zij aangesproken wordt.

Lichte bewusteloosheid

Bij lichte bewusteloosheid is de cliënt niet bij bewustzijn. 

De cliënt reageert niet op aanspreken. 

De cliënt reageert wel nadat er een pijnprikkel wordt toegediend door te kreunen of te bewegen

Bewusteloosheid/coma

Bij bewusteloosheid/coma reageert de cliënt op geen enkele manier. 

Zelfs niet na het toedienen van een pijnprikkel. 

Een verstoord bewustzijn kan zowel tijdelijk als chronisch van aard zijn. 

Licht verminderd bewustzijn

Lichte bewusteloosheid

Bewusteloosheid/ coma

cliënt reageert helemaal niet

cliënt reageert niet op aanspreken

cliënt reageert op pijnprikkel

cliënt reageert niet op een pijnprikkel

cliënt schrikt opeens bij aanspreken

Glasgow Coma Scale 

De Glasgow Coma Scale is een manier om een verminderd bewustzijn te objectiveren. 

Een ander woord voor de Glasgow Coma Scale is de EMV score. 

EMV is een afkorting en staat voor: 

• Eye 
  
• Movement 
  
• Verbal 

Kortom, opent de cliënt de ogen, voert hij/zij opdrachten uit (bijvoorbeeld beweeg de rechterhand) en praat de cliënt. 

Deze drie categorieën worden ieder apart gescoord. 

Op deze manier komt er een EMV score tot stand. 

Een verlaagde EMV score is een signaal van een verstoord bewustzijn.  

Het voordeel van de EMV score is dat er geen subjectieve maten als suf of slaperig worden gebruikt, waardoor de EMV score beschouwd wordt als een objectieve maat.  

De maximale EMV score is 15. 

De score voor de E (eyes) komt als volgt tot stand:  

• 4 opent de ogen spontaan. 

• 3 opent de ogen op aanspreken. 

• 2 opent de ogen na het toedienen van een pijnprikkel. 

• 1 opent de ogen niet. 

De score voor de M (movement) komt als volgt tot stand:  

• 6 voert opdrachten uit als ‘beweeg de rechter hand’. 

• 5 lokaliseert pijn; de cliënt beweegt richting de plaats van de 

  pijnprikkel. 

• 4 buigt een lichaamsdeel normaal na toedienen van een  

  pijnprikkel. 

• 3 buigt het lichaamsdeel abnormaal na toedienen van een 

  pijnprikkel. 

• 2 strekt het lichaamsdeel na toedienen van een pijnprikkel. 

• 1 reageert niet op een pijnprikkel.

De score voor de V (verbal) komt als volgt tot stand:  

• 5 geeft antwoord op vragen, de antwoorden kloppen. 

• 4 is in de war, geeft verkeerde antwoorden. 

• 3 geeft antwoorden op vragen, antwoorden zijn 

  incoherent. 

• 2 maakt geluid maar praat niet. 

• 1 reageert niet. 

Tekst

Eye

Movement

Verbal

reageert niet op een pijnprikkel

voert opdrachten uit

opent de ogen spontaan

geeft antwoord op vragen

lokaliseert pijn

maakt geluid maar praat niet

Wat is geen onderdeel van de EMV score?

1. Het lichaam bewegen
2. Spreken
3. Mate van misselijkheid/braken
4. Ogen openen

Bij het bepalen van een EMV score zijn er een aantal factoren waar men rekening mee moet houden. 

Zo is het mogelijk dat een cliënt oogletsel heeft waardoor de E-score niet betrouwbaar is. 

Ook kan een cliënt (deels) verlamd zijn waardoor bewegingen niet uitgevoerd kunnen worden. 

Daarnaast is een taalbarrière, een slecht gehoor of een spraakstoornis een reden om de V score als niet betrouwbaar te beschouwen. 

Bij het noteren van de score dienen deze zaken vermeld te worden.  

Wat is de maximale EMV score?

1. 20
2. 15
3. 12
4. 9

Wat beïnvloedt de EMV score doorgaans niet?

1. Oogletsel
2. Verlammingen
3. Geslacht
4. Doofheid

Wat beïnvloedt de EMV score?

1. Intelligentie
2. Geslacht
3. Spraakstoornis
4. Gewicht

Huiswerk

e-Xpert mbo DA: Medisch technische handelingen - Vitale functies: Bewustzijn en temperatuur.