3.3 geloven en weten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Griekse cultuur

3.3 en 3.5

Programma

wat?	hoe?	tijd?
terugblik	klassikaal	10 min
uitleg 3.3 + 3.4	klassikaal	15 min
afsluiten	klassikaal	5 minuten

1. over welke bestuursvorm gaat de bron?

2. is Plato een voor- of tegenstander van deze bestuursvorm? verwijs in je antwoord naar de bron!

voor welke bestuursvorm was pericles en tegen welke was hij? gebruik in je antwoord de bron!

Geef twee argumenten waarom dit masker van een koning geweest kan zijn. Gebruik in je antwoord de bron!

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je:

• onderscheid maken tussen drie verschillende zuilen
  

• minimaal drie kenmerken van de Griekse beeldhouw- en schilderkunst benoemen 

Leerdoel: Uitleggen dat godsdienst en kunst een belangrijke rol speelde in het leven van de Grieken

Lesdoelen

Je kan uitleggen:

• Hoe de Grieken toch één volk werden
• Hoe de Griekse godsdienst in elkaar zat
• Hoe de Griekse wetenschap in elkaar zat

Verschillen en overeenkomsten

Tussen stadstaten waren grote verschillen

Toch was er één Griekse beschaving (cultuur)

Ze spraken dezelfde taal

Ze hadden dezelfde verhalen, zoals:

• Legendes (wonderlijke verhalen)
• Sages (heldenverhalen
• Mythen (godenverhalen)

Dezelfde kunst

Barbaren

• Barbaren; iedereen
  die geen Grieks sprak.
• Niet-Grieken deden
  niet mee aan bestuur/
  spelen. 

De olympische spelen

1. Het was ter ere van de goden.
2. Zo kon je laten zien dat jouw stadstaat het beste was.

• Voor de olympische spelen werden zelfs wapenstilstanden uitgeroepen.

• (zelfs vrouwen hadden een olympische spelen in Olympia ter ere van Hera)
  

Ilias en odysee 

Geschreven door Homerus

Heldenverhalen (sagen)

Epos = verhalend gedicht

Wetenschap

600 v.C.: Veel Grieken geloven niet in het werk van de goden

Ze gingen zelf met verstand nadenken en onderzoeken

Dit noemen we wetenschap

De Grieken noemden mensen die waarheid zochten filosofen

Bekende wetenschappers

Hippocrates

Medicijnen

Herodotus

Geschiedenis

Archimedes

Natuurkunde

Pythagoras

Wiskunde

Socrates

Filosofie

Plato

Filosofie

Aristoteles

Filosofie

Aristarchus

Sterrenkunde

Tempels

De Grieken bouwden tempels voor hun goden

Hier konden ze de goden aanbidden

Hier werd veel tijd en geld aan besteed

Tempels nu

Tempels vroeger

Tempels

Een Griekse tempel bestond uit een rij zuilen met daar bovenop een mooi versierde fries en fronton.

Er was een ommuurde binnenruimte waar het godenbeeld stond. 

De tempels hadden een symmetrische vorm. 

Fries

een strook met reliëfs 

Fronton

een driehoekige ruimte die vaak gevuld was met beeldhouwwerken 

De bewondering voor de Griekse (en later ook de Romeinse) kunst is altijd blijven bestaan en ging soms erg ver. De gevel van het Paleis op de Dam in Amsterdam is bijna een kopie van het Parthenon in Athene.

Zuilen

De Grieken ondersteunden de daken van tempels met zuilen

Er waren drie soorten (DIK):

Dorische zuilen

Eenvoudig met rechte lijnen

D

Ionische zuilen

Twee krullen bovenaan

I

Korintische zuilen

Versierd met gekrulde bladeren

K

D

I

K

Griekse beelden

Grieken namen hun beeldhouwkunst over van de Egyptenaren

Daarom leken de beelden erg stijf

Maar Grieken wilden beelden "echt" laten lijken

Daarom kregen de beelden meer "beweging"

Voorbeeld

Een Egyptisch beeld (links) en een Grieks beeld (rechts)

Voorbeeld

Een discuswerper. Je kan de beweging van de worp zien

Perfectie

De beelden leken op mensen, maar moesten goden voorstellen

Daarom moest het lichaam perfect zijn

Dus aantrekkelijk, gespierd en fel gekleurd

Voorbeeld

Toneel

Grieken waren dol op verhalen

Je kon er veel van leren en het was leuk

Deze verhalen werden verteld in toneelstukken

Er waren tragedies (verdrietig) en komedies (vrolijk, bespottend)

Met religie, wetenschap en filosofie wordt bedoeld?

1. De manier van bouwen
2. De manier van denken
3. De manier van besturen
4. Een nieuwe kunst

Welke Griekse wetenschapper hoort bij welke wetenschap?

Geschiedenis

Filosofie

Wiskunde

Pythagoras

Aristotoles

Herodotus

Verhaal over de levens van goden

Heel onwaarschijnlijk verhaal

(meestal over een held)

Verhaal in dichtvorm

Alle mensen die 

niet Grieks zijn

Verhaal over een held met deels de waarheid

Berg waar de Griekse

goden op leefden

Barbaren

Legendes

Sagen

Olympus

Epos

Mythen

Wat is een mythe?

1. een Griekse god
2. verhaal over goden of halfgoden - of een verhaal dat voor waar wordt aangenomen, maar niet helemaal op feiten berust
3. een waargebeurd verhaal
4. een Griekse nederzetting

Wat past goed bij de Griekse wetenschap?

1. Kennis verzamelen en nauwkeurig bestuderen
2. Mythen schrijven
3. Verklaringen zoeken in de verhalen over de Goden
4. Verhalen verzamelen en goed bestuderen

Wat is het verschil tussen filosofie en wetenschap?

1. bij wetenschap doen ze onderzoek naar feiten, bij filosofie niet
2. er is geen verschil
3. er is bij filosofie onderzoek gedaan en bij wetenschap niet

Opdracht Goden

wat: zoek een godenverhaal van een Griekse god die jou aanspreekt. Zoek het volgende uit:

• waar is hij god van?
• wat zijn zijn /haar krachten?
• wat is de relatie tot andere goden?

hoe: individueel

tijd: 10 minuten 

hulp: internet