H1 par. 1.2 Onvrede in de Nederlanden

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Memo havo 2

H1. De tijd van ontdekkers en hervormers

par. 1.2 Onvrede in de Nederlanden

Nederlandse Opstand

Leerdoelen

• Ken je de begrippen en jaartallen uit deze paragraaf.
  

• Keizer Karel V regeerde ook over het Habsburgse Rijk.
• Bestond in 1550 uit Spanje, Spaanse kolonies, een aantal Italiaanse gebieden en de Nederlanden.
  

Over welk rijk was keizer Karel V nog meer de baas?

1. Rusland
2. Duitsland
3. China
4. Turkije

De Nederlanden

• Huidige Nederland, Belgie en Luxemburg.
• Verdeeld in 17 gewesten.
• Ieder gewest had zijn eigen wetten, munten, bestuurders.
  

De Nederlanden

• Hierdoor lastig te besturen voor Karel V.
• Karel V had ook veel geld nodig voor al zijn oorlogen.
• Daarom probeerde hij in de Nederlanden een centraal bestuur in te voeren.
• Met dezelfde regels en vaste belastingen (scheelde weer onderhandelingen met de gewesten).
  

De Nederlanden

• Ook stelde Karel V ambtenaren aan, waar de edelen niet blij mee waren. Zij verloren hierdoor macht.
• Veel mensen waren niet blij met deze veranderingen.
  

Filips II

• Volgde in 1555 zijn vader op.
• Hij ging door met het versterken van een centraal bestuur.
• Hij bestuurde zijn rijk vanuit Spanje.
  

De Nederlanden

• In de Nederlanden stelde Filips II een plaatsvervanger aan:
• de landvoogd.
• De landvoogd bestuurde Nederland voor hem.
• In elk gewest was er ook nog een stadhouder.
• De stadhouder hielp Filips II met het bestuur en moest zorgen voor orde en rust.
  

Willem van Oranje

• Edelman
• Stadhouder van Holland, Utrecht en Zeeland.
  

De Nederlanden

• Veel mensen waren ontevreden over de Spaanse koning.
• Waarom?
• 1. Tegen een centraal bestuur (edelen verloren veel macht)
• 2. Vaste belastingen zouden de bevolking veel geld kosten.
• 3. De Spaanse koning was streng katholiek, terwijl in de Nederlanden veel calvinisten woonden.
  

Vervolgingen

• Protestanten werden zwaar vervolgd.
• Filips II zag het als zijn plicht om de kerk te beschermen.
• Als je je niet wilde bekeren, werd je gedood.
• Zelfs katholieken vonden de straffen te zwaar.
• Willem van Oranje vroeg Filips II de protestanten minder streng te vervolgen, maar dit hielp niet.
  

Hagepreken

• Omdat protestanten geen kerken hadden, kwamen zij in de openlucht bij elkaar.
• Hagepreken.
• Er werd voorgelezen uit de bijbel en verteld over het geloof.
  

De Beeldenstorm

• In 1566 werd er in Vlaanderen tijdens een hagepreek over de schandalige heiligenbeelden in de kerk.
• Na afloop vertrokken gelovigen en plunderaars naar een klooster.
• Ze vernielden alle beelden en namen kostbaarheden mee.
• Begin van de Beeldenstorm.
• Overal werden beelden in kerken en kloosters vernield.
  

De Beeldenstorm

• Filips II was woedend!
• Hij stuurde de Spaanse hertog Alva naar de Nederlanden om de orde te herstellen.