9.7 De bezetting van Nederland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Huiswerk

Lezen paragraaf 9.6 De Holocaust - handboek bladzijdes 128 en 129 

Maken van paragraaf 9.6 vraag 1,4,5,6,7 en 14 uit je opdrachtenboek bladzijdes 116 en 117

Bespreken: 6 en 7 

9.7 De bezetting

Handboek bladzijdes 130 en 131 

KA

De Duitse bezetting van Nederland 

Duitsland valt aan

10 mei 1940

• Op vrijdagmorgen, om 3.55, valt het Duitse leger Nederland aan. 
• Op sommige plekken, zoals bij de Afsluitdijk en de Grebbelinie, wordt nog behoorlijk tegenstand geboden, maar tegen de Duitse Blitzkrieg is niets opgewassen.
• Nederland was te laat begonnen met het mobiliseren van het leger. 

Het Nederlandse leger was zwaar in de minderheid ten opzichten van het Duitse leger, zowel in manschappen als in wapens. 
Het Nederlandse leger had bijvoorbeeld geen enkele tank tot zijn beschikking waar Duisland er 700 had.  Het NL leger deed veel met paard en wagen en de fiets. 

Regering wijkt uit naar Londen

• Om niet in de handen van de Duitsers te vallen, wijkt een groot deel van de Nederlandse regering uit naar Engeland.
• Vanuit Londen zal koningin Wilhelmina de Nederlanders motiveren om niet op te geven en tegen de bezetters te strijden. 

‘Hier Radio Oranje, de stem van strijdend Nederland’. Met deze woorden begon gedurende de oorlog iedere dag het kwartiertje zendtijd dat de Nederlandse regering door de BBC ter beschikking was gesteld. De zender was bedoeld als bindmiddel. Vanuit de BBC studio’s werd geprobeerd de Duitse propaganda te bestrijden, het vertrouwen in de bevrijding hoog te houden en het vaderland van nieuws te voorzien.

Nederland capituleert

15 mei 1940

• Na het bombardement op Rotterdam, en de Duitse dreiging om ook andere steden te bombaderen, kan Nederland niets anders dan zich overgeven.
• In totaal komen in de meidagen van 1940 ongeveer 2200 mensen om het leven.

Deel van Duitsland

29 mei 1940

• Nederland wordt een deel van Duitsland: Reichskommissariat Niederlande
• De Oostenrijker Arthur Seyss-Inquart wordt Reichskommisar, benoemd door Hitler

Gelijkschakeling ook in Nederland. 

• Elke burger, organisatie en vereniging moet zich houden aan de ideeën van de Nazi's en trouw zijn aan het Leidersbeginsel (democratie werd dus afgeschaft) 
• Iedereen die dit niet doet, wordt ontslagen en of opgepakt.
• Journalisten mochten alleen schrijven wat de Nazi's opdroegen (censuur).

• De Nationaal-Socialistische Beweging (NSB), die collaboreerde met de Duitsers, is de enige politieke organisatie die mag blijven bestaan.
• De leider van de NSB, Anton Mussert, mag zich 'Leider van het Nederlandsche Volk' noemen, maar de Duitsers zijn uiteindelijk de baas.

Jodenvervolging in Nederland

• Net als in andere delen van het Duitse Rijk worden snel anti-Joodse maatregelen, zoals het ontslag van Joodse ambtenaren of de registratieplicht.
  
• Vanaf april 1941 verschijnen de bordjes "Voor Joden verboden" in de Nederlandse steden.

Maatregelen 

Stapsgewijze isolatie van joodse Nederlanders: 

• eind 1940 ontslag joodse ambtenaren en leraren 
• Amsterdamse jodenbuurt werd afgegrendeld 
• 1941 joodse bedrijven onder nazicontrole 
• 1942 dragen David-ster verplicht 
• 1942-1944 deportatie 107 000 joden via Westerbork naar Auschwitz en Sobibor, slechts 5000 overlevenden 

• Vanaf mei 1942 zijn Joden verplicht om een Jodenster te dragen.
• In dat jaar gaan ook de eerste Joden via het doorvoerkamp Westerbork naar Auschwitz.

3 keuzes

De februaristaking is een vorm van verzet, gedureden de Tweede Wereldoorlog in Nederland had men kort gezegd 3 keuzes:
1. Aanpassen
2. Verzet (actief 5%* en passief)
3. Collaboratie. (ongeveer 5%*)                                  *volgens het verzetsmuseum

Verzet 

Andere vorm van verzet:  

• Hulp aan onderduikers: 25 000 joden kregen onderduikadres, ook veel mannen doken onder om dwangarbeid te voorkomen. 
• Verzetsgroepen maakten illegale krantjes
  

Weinig gewelddadig verzet, enkele tientallen nazi’s vermoord > gruwelijke wraakacties van de Duitsers, executie van elitegijzelaars en gewone burgers 

Toen de oorlog voor Duitsland slechter verliep nam de onderdrukking in Nederland toe: 

• Goederen naar Duitsland 
• Nederlandse dwangarbeiders naar Duitsland 

Gevolg: voedsel, kleding en brandstoffen schaarser. 

1944: na bevrijding van Zuid-Nederland > Hongerwinter 1944-1945, duizenden honger-doden in bezet gebied 

5 mei 1945 capitulatie Duitse leger in Nederland: 

1. kwart huizen beschadigd of verwoest 
2. leeggeroofde fabrieken 
3. vernielde bruggen en spoorrails 
4. 200 000 Nederlanders omgekomen 

Duitse capitulatie

4 mei 1945

• In Hotel De Wereld in Wageningen wordt op 5 mei onderhandeld over de onvoorwaardelijke overgave van de Duitse troepen in Nederland.
• De Duitse troepen hebben zich overigens al op 4 mei overgegeven aan de geallieerden.

De Bevrijding

mei 1945

De bevrijding wordt tegenwoordig gevierd op 5 mei, maar Nederland werd niet overal op 5 mei bevrijd: soms was het eerder, soms veel later, zoals op Texel. 

Dit eiland werd pas op 20 mei 1945 bevrijd.

Huiswerk

Lezen paragraaf 9.7 De bezetting van Nederland, handboek bladzijdes 130 en 131 

Maken van paragraaf 9.7  vraag 1, 2, 4, 6, 12 en 13 opdrachtenboek bladzijdes 119 en 120