P9 Grammatica, meewerkend voorwerp VWO 1

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Stappen

• Persoonsvorm
• Zinsdelen (zin opdelen in zinsdelen met zinsdeelstrepen)
• Onderwerp
• Werkwoordelijk gezegde 
• Lijdend voorwerp 
• Meewerkend voorwerp
• Bijwoordelijke bepaling

Het meewerkend voorwerp 

Geeft aan voor wie iets bestemd is 

1. Noteer het onderwerp, werkwoordelijk gezegde en lijdend voorwerp (er staat dus vaak een lv in!).

2. Stel de vraag: Aan/Voor wie + werkwoordelijk gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp? 

3. Controleer of je aan (voor) kunt weglaten of toevoegen. 

voorbeeld 

De jury heeft Liz een gouden medaille gegeven.

ow = de jury

wg = heeft gegeven

lv = een gouden medaille

mv = ...

Aan/Voor wie + werkwoordelijk gezegde + onderwerp + lijdend voorwerp? 

Meewerkend voorwerp

Een meewerkend voorwerp komt voor in zinnen waarin iemand iets 'vertelt' (uitleggen, zeggen, enzovoort) of 'geeft' (lenen, sturen, overhandigen, enzovoort).

Tip!

Bij het meewerkend voorwerp moet je de woorden 'aan' of 'voor' toe kunnen voegen of weg kunnen laten.

Meewerkend voorwerp

Een meewerkend voorwerp kan beginnen met 'aan', maar dat hoeft niet. Meestal kun je 'aan' er wel voor zetten. 

- De ober / heeft / de menukaart / gegeven / aan de gasten (mv).

- De ober / heeft / de gasten (mv) / de menukaart / gegeven.

De zinsvolgorde kan dus veranderen. 

In elke zin staat een lijdend voorwerp

1. juist
2. onjuist

Hoe vind je het meewerkend voorwerp?

1. aan/voor wie + pv + ow +lv?
2. aan/voor wie + ow + lv?
3. aan/voor wie + wg + ow +lv?
4. aan/voor wie + wg + lv?

Wat is het wg?
Alle aanwezigen zongen voor de jarige een vrolijk welkomstlied.

1. zongen een vrolijk welkomstlied
2. zongen voor
3. zongen
4. alle aanwezigen

Wat is het ow?
Zal de oud-kampioen vanavond de winnaar een medaille opspelden?

1. de winnaar
2. de oud-kampioen
3. zal
4. een medaille

Wat is het lijdend voorwerp?
De verdwaalde toerist vroeg de weg aan de politie.

1. de verdwaalde toerist
2. de politie
3. vroeg
4. de weg

Wat is het mv?
Alle aanwezigen zongen voor de jarige een vrolijk welkomstlied.

1. voor de jarige
2. de jarige
3. alle aanwezigen
4. een vrolijk welkomstlied

Wat is het meewerkend voorwerp?
'De jongen schrijft een liefdesbrief aan zijn vriendin.'

1. De jongen
2. een liefdesbrief
3. aan zijn vriendin
4. Er is geen meewerkend voorwerp

Wat is het meewerkend voorwerp?
'Mijn oma appt mij het recept.'

1. Mijn oma
2. mij
3. het recept
4. Er is geen meewerkend voorwerp

Het meewerkend voorwerp geeft aan voor wie iets bestemd is.

1. juist
2. onjuist

Alles voor de persoonsvorm is één zinsdeel.

1. juist
2. onjuist

Zoek het meewerkend voorwerp.
Shirley kocht zes rozen voor haar vriend voor Valentijnsdag.

1. voor haar vriend
2. zes rozen
3. haar vriend
4. voor Valentijnsdag

Zoek het meewerkend voorwerp.
De kleine jongen gaf de reus geen kans meer.

1. de kleine jongen
2. de reus
3. geen kans
4. er is geen meewerkend voorwerp

1A1: Als er geen meewerkend voorwerp is kan er wel een lijdend voorwerp zijn.

1. juist
2. onjuist