M1: 6,4 Spanningen in de Nederlanden

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k, t
• Leerjaar 1

Welkom in de geschiedenisles!

Wat gaan we doen vandaag?

• Lesdoelen
• Herhaling
• Spanningen in de Nederlanden
  

• Opdrachten 
• Afsluiting  
  

Lesdoelen

Aan het eind van deze les:

• Kun je benoemen welke oorzaken er waren voor de opstand tegen Filips II.

• Kun je uitleggen wie Willem van Oranje was.
  

• Kun je beschrijven wat de beeldenstorm is.

• Kun je uitleggen wat verandering en continuïteit is en dit toepassen op historische verhalen.
  

Wat probeerde Luther en Calvijn te doen?

1. Een nieuwe kerk te beginnen
2. De kerk afbreken
3. De kerk weer op te bouwen
4. De kerk te hervormen

Wat deed de kerk waar Luther en Calvijn het niet mee eens waren?

1. Heiligen vereren
2. De bijbel vertalen in alle talen zodat iedereen deze kon lezen.
3. Aflaten verkopen
4. In grote luxe leven

Wie is deze man, en welke titel had hij?

1. Filips II, koning van Spanje
2. Filips II, Stadhouder
3. Willem van Oranje, Stadhouder
4. Willem van Oranje, koning van Spanje

Wat probeerde Fillips II te doen in de Nederlanden?

1. Een centralisatie politiek inzetten
2. Alle protestanten een kerk te geven
3. De beeldenstom te voorkomen
4. Alle katholieken meer belasting te laten betalen

Hoe werden de protestanten behandeld door Filips II?

''Wilhelmus van Nassouwe ben ik van
Duitsen bloed, den vaderland getrouwe
blijf ik tot in den dood. Een prinse van
Oranje ben ik, vrij onverveerd, den Koning
van Hispanje heb ik altijd geëerd.''

Portret van Karel V door Titian, 1548.

Nederland

• Zeventien gewesten --> de Nederlanden (rond 1550)

• Hierin had ieder gewest zijn:
  

1. eigen wetten
2. eigen geldsoort 
3. eigen streektaal 

• Karel V --> landheer van de Nederlanden.
• Plaatsvervanger --> stadhouder (bv. Willem van Oranje).
  

Onderdeel van het Spaanse rijk

• In 1555 sterft Karel v --> zijn zoon Filips II volgt hem op.
• Stelt Margaretha van Parma aan als landvoogdes.
• Deze regeerde in naam van Filips II de over de Nederlanden.
  

Portret van Filips II door Sofonisba Anguissola, 1573.

Portret van Margaretha van Parma door Anthonis Mor, datum onbekend.

Een centraal bestuur?

• Wat Filips wilde:
  

1. één Nederland
2. Overal dezelfde wetten en regels
3. Geen protestanten (wel katholieken)
   

• Centralisatie: Als een vorst of een regering een bepaald gebied vanuit een punt wil gaan besturen
  

• Bestaat dat nu nog steeds?

X

Filips II begon actief met het vervolgen van ketters; iedereen die niet in het katholieke geloof geloofden. Hij liet verdachten opsporen door inquisiteurs en liet ze veroordelen tot de doodstraf. Een veel voorkomende doodstraf uit deze periode is levend verbrand worden op de brandstapel.

Portret van Karel V door Titian, 1548.

Portret van Willem van Oranje Nassau door Adriaen Thomasz Key, 1580.

Beeldenstorm

• Veel protestanten, maar ook katholieken, vonden de straffen veel te zwaar.

• Een aantal belangrijke Nederlandse edellieden, waaronder Willem van Oranje, gingen op bezoek bij Margaretha van Parma om te pleiten voor godsdienstvrijheid.
• Margaretha van Parma stuurde een brief naar Filips II. 
• Terwijl men wachtte op een reactie brak de Beeldenstorm (1566) uit...

Video: schooltv Vroeger & zo - de Beeldenstorm

06:37 - 08:37

Wat is de aanleiding voor de beeldenstorm van 1566?

1. Dat de kerk deed aan mensen offeren
2. Dat Fillips aan centralisatie deed
3. Dat Luther de kerk werd uitgezet.
4. De strenge straffen tegen protestanten door Filips II

Verandering

• Iets dat anders wordt.
• Kleine of grote verandering
• Snelle of geleidelijke verandering.

Continuïteit

• Dingen die hetzelfde blijven, ook als andere zaken veranderen.

Verandering

• Iets dat anders wordt. 
  
• Kleine of grote verandering 
  
• Snelle of geleidelijke verandering. 
  

Continuïteit

• Dingen die hetzelfde blijven, ook als andere zaken veranderen.
  

Verandering

• Iets dat anders wordt.
• Kleine of grote verandering
• Snelle of geleidelijke verandering.

Continuïteit

• Dingen die hetzelfde blijven, ook als andere zaken veranderen.

• Belangrijk om te onthouden, je kijkt altijd naar het verleden in deze vaardigheid!

• Is het een continuïteit als je kijkt naar het verleden ervoor?

• Is het een verandering als je kijkt naar het verleden ervoor?

Verandering

• Iets dat anders wordt.
• Kleine of grote verandering
• Snelle of geleidelijke verandering.

Continuïteit

• Dingen die hetzelfde blijven, ook als andere zaken veranderen.

Geef aan of de volgende een verandering of continuïteit is en leg uit waarom.

a. Willem van Oranje komt in opstand tegen de koning Fillips II van Spanje om zo godsdienstvrijheid af te dwingen. (verandering / continuïteit) omdat…

b. Fillips II centraliseert zijn bestuur om zo beter te kunnen regeren over de Nederlanden. (verandering / continuïteit) omdat…

Voorbeeld

Controle

Paragraaf 6,3 - De kerkhervorming
Opdrachten: 2, 3, 4, 6, 10
LB blz. 106 en 107
WB blz. 207 t/m 211

Opdrachten

Paragraaf 6,4 - Spanningen in de Nederlanden
Opdrachten: 2, 3, 5, 8, 10
LB blz. 108 en 109
WB blz. 211 t/m 215

Klaar? geef dit aan bij je docent.

Schrijf de opdrachten in de planner!

Afsluiting

Aan het eind van deze les:

• Kun je benoemen welke oorzaken er waren voor de opstand tegen Filips II.

• Kun je uitleggen wie Willem van Oranje was.
  

• Kun je beschrijven wat de beeldenstorm is.

• Kun je uitleggen wat verandering en continuïteit is en dit toepassen op historische verhalen.
  

Fijne dag!