Ontwikkeling: arm en rijk 4.1-4.3

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

Hfst 4

Ontwikkeling: Arm en rijk

Scharreleconomie

In arme landen hebben mensen zonder baan geen inkomen. Ze krijgen geen uitkering.

Ze verdienen dan geld door verschillende dingen te doen en verhandelen op straat.

Armoedegrens: hoeveel geld iemand nodig heeft voor eten, wonen en kleren. In arme landen is die grens 1,25 dollar per dag. Het leven is daar goedkoper dan in rijke landen.

In landen hebben mensen vaak eenzijdig voedsel (vaak hetzelfde). Vaak geen schoon drinkwater en onhygiënische sanitaire voorzieningen. 

Mensen worden dan snel ziek, maar de arme mensen hebben geen toegang tot goede gezondheidszorg.

Dit is in arme landen alleen goed in orde voor de rijke burgers.

In rijke landen hebben de arme mensen ook toegang tot gezondheidszorg. Iedereen is ervoor verzekerd.

In rijke landen eten mensen steeds ongezonder (te vet en veel suiker). Hierdoor ontstaan allerlei welvaartsziektes.

In arme landen gaan kinderen soms niet naar school en als ze wel naar school gaan is het onderwijs vaak niet goed. 

In rijke landen is meer geld om kinderen een goede opleiding te geven.

In ontwikkelingslanden (arme landen) gaan wel steeds meer kinderen naar school.

4.2

Wat is arm en rijk?

In arme landen hebben mensen zonder baan geen inkomen. Ze krijgen geen uitkering.
Ze verdienen dan geld door verschillende dingen te doen en verhandelen op straat. Dat heet....

In rijke landen krijgen mensen welvaatsziekten. Deze ziekten ontstaan omdat mensen....

1. te lang op hun school en op hun werk zitten
2. te veel en te zoet eten
3. in de grote steden wonen
4. te weinig vrienden hebben

Welke bewering is niet juist?

1. In ontwikkelingslanden (arme landen) gaan wel steeds meer kinderen naar school.
2. In rijke landen is meer geld om kinderen een goede opleiding te geven.
3. In arme landen gaan kinderen soms niet naar school en als ze wel naar school gaan is het onderwijs vaak niet goed.
4. In rijke landen gaan kinderen soms niet naar school en als ze wel naar school gaan is het onderwijs vaak niet goed.

Welvaart: De rijkdom van een land, gemeten op basis van geld in bnp/hoofd.

Hoe meet je welvaart?

Door Bruto nationiaal product per hoofd (bnp/hoofd) uit te rekenen.

 BNP/hoofd = Alles wat in een land in een jaar wordt verdiend, gedeeld door het aantal inwoners.

Bron:

BuiteNLand

Noordhoff

Vergelijk...

Nederland:     BNP/hoofd    41.000 euro per jaar

Peru:      BNP/hoofd              7.000 euro per jaar

Niger:                                        725 euro per jaar

bron:

BuiteNLand 

Noordhoff

Als je wilt bepalen of een land echt arm is kijk je naar het welzijn:

1. gezondheidszorg en levensverwachting
   
2. alfabetiseringsgraad - %mensen die kunnen lezen en schrijven
3. koopkracht - hoeveel kun je in een land kopen voor 1 $, hoe hoog zijn de prijzen

Levensverwachting

Opdracht:

ga op internet opzoeken wat is het gemiddelde levensverwachting voor Nederland (man - vrouw)

en voor Niger.

Hoe hoog is alfabetiseringsgraad in NL?

 Je kan landen in drie groepen verdelen als je kijkt naar welvaart.

1. koplopers (centrumlanden). de ontwikkelde landen (rijke landen) VS, Japan, Nederland

2. volgers (semiperiferie) Landen die steeds rijker worden. Rusland, India, China

3. achterblijvers (periferie) De armste landen. Veel Afrikaanse landen.

4.3 

Ongelijkheid in arme en rijke landen

Informele sector

-Geen officiele baan.

-Betaald geen belasting.

-Inkomsten anders elke dag.

-Geen inkomsten als je ziek bent

Grote sociale ongelijkheid tussen rijke en arme mensen

Formele sector.

-Vaste baan.

-Betalen belasting

-Verdienen elke maand een vast inkomen

Grote verschillen in 

inkomen in de steden

Regionale ongelijkheid zijn verschillen tussen twee regio´s (regio = gebied)

Grote armoede op het platteland. Hier is nog meer armoede dan in de steden.

Door deze regionale ongelijkheid verhuizen in arme landen veel mensen van het platteland naar de stad.

Beroepsbevolking: Alle mensen die betaald werk doen + alle werklozen 

1. Landbouw

Hoe armer een land is, hoe meer mensen in de landbouw werken.

2. Industrie: Werk in fabrieken. Vooral in China en andere opkomende landen is veel industrie.

3. Diensten

Dienstverlening, mensen die werken op kantoren, in winkels, openbaar vervoer, ziekenhuizen, scholen, horeca, etc.

In rijke landen werken de meeste mensen in de dienstensector.

4.4

Nederland is rijk

Nederland 

-exporteert (producten verkopen aan het buitenland) veel landbouwproducten

-heeft veel multinationals 

-verdienen veel met diensten (transport, geldzaken, waterbouwkunde, etc)

Nederland is 1 vd rijkste landen van de wereld. Op de welzijnslijst staan we zelfs 5e.

Hoog inkomen, hoge koopkracht, hoge levensverwachting, bijna iedereen is alfabeet.

Sociale en regionale ongelijkheid zijn best wel laag.

Handelsland

handelsbalans is positief (we exporteren meer dan we importeren)

Bron: BuitenLand

Noordhoff

Grote dienstensector is een teken van rijkdom.

Bron: BuitenLand Noordhoff

Veel arbeidsintensieve productie is vertrokken naar lagelonenlanden.

De loonkosten zijn daar veel lager en de productie wordt zo veel goedkoper.

Mainport: 

Haven of vliegveld die belangrijk is voor internationaal vervoer.

4.5 

Rijk aan de rand van Europa

Nederland de toeganspoort naar Europa.

Via de rivieren, het spoor en de weg worden goederen vanuit de haven in Rotterdam naar het achterland vervoerd.

Achterland: Het gebied dat voor aanvoer van goederen afhankelijk is van een haven.

Bron: BuiteNLand

Noordhoff

Er zijn veel buitenlands bedrijven in Nederland.

Vestigingsplaatsfactoren: de redenen waardoor buitenlandse bedrijven besluiten zich in Nederland te vestigen.

Er staan 5 hoofdredenen in je boek op blz 86, 87.

Nederland distributieland: Vanuit Nederland worden veel goederen naar het buitenland vervoerd (distributie).

We hebben goede verbindingen nodig over wegen, kanalen, spoorlijnen, etc. Dit noemen we infrastructuur.