Paragraaf 2.6 Mens en landschap 2

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

2.6 Mens en Landschap 2

H2 Klimaat en Landschap

Domein Aarde

H4

Leerdoelen

Je weet de kenmerken, oorzaken en gevolgen van versnelde bodemerosie, verwoestijning en verzilting als vormen van landdegradatie.

Je begrijpt dat de gevoeligheid voor landdegradatie verschilt tussen landschapszones.

Je begrijpt dat duurzaam landgebruik vormen van landdegradatie kan voorkomen of stoppen.

Je kunt de invloed van de mens op natuur en milieu in de verschillende landschapszones beschrijven en verklaren.

Herhaling par 2.5

Geofactoren

Wat is het verschil tussen een landschapszone en een klimaat?

1. een landschapszone is een gebied met geofactoren, klimaat gaat over de atmosfeer
2. een landschapszone is een soort klimaat
3. een landschapszone is aaneengesloten, een klimaat niet
4. een landschapszone heeft een bepaalde temperatuur en neerslag

Leg uit wat we bedoelen met:
'het landschap is een dynamisch systeem'

Geef een voorbeeld van hoe een verandering in een geofactor leidt tot veranderingen in andere geofactoren

Welke geofactor is voor het Nederlandse landschap erg belangrijk?

1. Klimaat
2. Lucht
3. Plant
4. Water

Er wordt wel eens gezegd dat klimaatverandering zorgt voor het verschuiven van landschapszones. Leg uit waarom het niet zo simpel is als in deze bewering.

Lees paragraaf 2.6

Landdegradatie

Landdegradatie =

landbouwgrond is niet meer geschikt voor het verbouwen van gewassen

Landdegradatie

Achteruitgang van de kwaliteit van het landschap. 

Dit kan ontstaan door overbeweiding, waardoor uiteindelijk verwoestijning kan ontstaan. 

Oorzaak?

natuur of mens

Hoe kan de natuur de kwaliteit van de bodem verslechteren?

en de mens?

• overbemesting
• ontbossing
• overbeweiding
• onzorgvuldige akkerbouw

Bodemerosie = 

door de mens of de natuur veroorzaakt wegspoelen of wegwaaien van het bovenste deel van de grond

• Bovenste deel grond = bodem  >> hierin zitten veel voedingsstoffen

Bodemerosie

Door het weghalen van de plantengroei kan het water meer eroderen in het landschap. 

Dit zien we veel terug in gebieden waar veel regen valt. 
(Af, Aw, BS, Cw)

Oorzaken bodemerosie:

1. ontbossing

2. overbeweiding

3 onzorgvuldige akkerbouw

Duurzaam landgebruik

(terassen)

Druppel irrigatie

Invloed van de mens

Er wordt meer geproduceert in de landbouw dan dat er vraag naar is. 

Waarom is er nog altijd ruimte nodig dan?

Meer zand

Verwoestijning zien we terug in aride en semi-aride gebieden. 

In deze gebieden is de flora en fauna aangepast aan de droogte. 

Hier moet de mens rekening mee houden, anders --> verwoestijning. 

Bevolkingsdruk

3 gevolgen: 

- Meer vee nodig --> overbeweiding. 

- Minder tijd voor de akkers om braak te liggen. 

- Gebruik van hout zorgt voor bodemerosie. 

Bodemerosie door water

Ontbossing

• voor houtwinning of aanleggen bouwland
• bodem ligt onbeschermd
• bij zware regenval of storm 

spoelen of waaien bodemdeeltjes weg

Verzilting

Zouter worden van de bodem 

(waardoor landbouw steeds moeilijker wordt)

Hoe werkt verzilting?

• Water komt op de bodem en zakt er in weg
• Zouten lossen op in het bodem- en grondwater
• Door capillaire werking komt grondwater weer omhoog
• Het water verdampt
• Zout blijft achter op de bodem en vormt daar een laagje

Capillaire werking is het sterkst in een grondsoort met

1. kleine korrels
2. grote korrels

Door irrigatie kan verzilting optreden

> meer water op de bodem

> soms stopt toevoer water

> dan komt water weer omhoog

Soorten irrigatie

Bij druppelirrigatie gebruik je het
meeste/minste (1) water
en is de kans op verzilting
het kleinst/grootst (2)

1. meeste, kleinst
2. meeste, grootst
3. minste, kleinst
4. minste, grootst

Leg met behulp van het begrip hoge luchtdruk uit hoe het kan dat op 30 graden NB en ZB vaak aride gebieden voorkomen.

Verklaar hoe het kan dat de mens ervoor kan zorgen dat een akker verzilt.

Verklaar hoe het kan dat er meer verwoestijning zal ontstaat wanneer de bevolkingsdruk toeneemt.

Versterkte bodemerosie.
1. Wat? 2. Waar? 3. Waarom daar? 4. Maatregelen?

Verzilting.
1. Wat? 2. Waar? 3. Waarom daar? 4. Maatregelen?

Verwoestijning.
1. Wat? 2. Waar? 3. Waarom daar? 4. Maatregelen?

Beantwoord de hoofdvraag van H3: Hoe zorgt de mens voor schade aan het landschap en hoe kan dit worden tegengegaan?

Let op: antwoord in hele zinnen met hoofdletters en interpunctie.

Kwetsbare landschapzones

Kwetsbaar vooral bij:

• lange droge periodes
• veel reliëf
• groot neerslagoverschot

Welke landschapszones zijn dus vooral kwetsbaar voor landdegradatie?

1. subtropische zone
2. tropische zone
3. aride zone
4. gematigde zone

Welke omschrijving hoort bij dit begrip: Landdegradatie

1. wegspoelen of wegwaaien van bodemdeeltjes doordat de mens de vegetatie verstoord heeft.
2. door de mens veroorzaakte schade aan een natuurlijk systeem.
3. Kwaliteitsvermindering van de grond
4. proces van landdegradatie in relatief droge gebieden

Wat is landdegradatie?

1. Het onbruikbaar worden van land.
2. De kwaliteitsvermindering van land.
3. Het uitbreiden van de woestijn.
4. Slechte landbouw.

Benoem het gevolg van duurzaam landgebruik:

Overbeweiding

• meer dieren op de grond dan waarvoor voedsel is
• structureel kale plekken op de grond
• ook wortels sterven af
• >> bodemerosie

In welk werelddeel zal overbeweiding een groot probleem zijn?

1. Europa
2. Noord-Amerika
3. Afrika
4. Oceanië

Is er nog iets aan deze paragraaf onduidelijk?

1. Ja
2. Nee

Zo ja, welke vragen heb je dan nog?