H6 Afwijkend gedrag

• Dierverzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Planning

• Woordspin
• De leerdoelen van deze les
• Theorie
• Herhalingsvragen
• Afsluiten 

Natuurlijk gedrag

Afwijkend gedrag

De leerdoelen

Aan het einde van de les kan ik….. 

• Omschrijven wat afwijkend gedrag is
• Uitleggen waarom afwijkend gedrag bij dieren een probleem is
• De oorzaak noemen van afwijkend gedrag
• De verschillende soorten afwijkend gedrag noemen

Waarom is het belangrijk om afwijkend gedrag te kunnen herkennen?

Wat moet je weten over afwijkend gedrag?

1. Het dier ontwikkelt gedrag dat het onder normale omstandigheden niet laat zien.
2. Het is belangrijk om het "normale" gedrag van de dieren te kennen waar je mee werkt, alleen dan herken je afwijkend gedrag.
3. Als een dier bepaald gedrag wilt uitvoeren, maar de omstandigheden laten dat niet toe, dan raakt het dier verveeld of gestrest.
4. Gedragsproblemen geven aan dat het welzijn verstoord is.
   

Afwijkend vs probleemgedrag

Afwijkend gedrag = onnatuurlijk gedrag

Het patroon van handelingen en gedragingen die een dier laat zien, past niet binnen het "normale" soorteigen gedrag van het dier.

Ontstaan:

• Niet kunnen uiten van natuurlijk gedrag
  
• Te veel of te weinig prikkels
  

Afwijkend vs probleemgedrag

Probleemgedrag = alle gedragingen van een dier die door de mens als storend worden ervaren.

• Hoeft niet negatief te zijn voor het welzijn van het dier,
  
• bv. slopen bankstel, sproeien kater
  

• Kan wel negatief zijn voor het dier! Bv likgranulomen.
  

01:27

Vind je het getoonde gedrag natuurlijk gedrag,
afwijkend gedrag, probleemgedrag of anders?

1. Natuurlijk gedrag
2. Probleem gedrag
3. Afwijkend gedrag
4. Anders...

00:45

Vind je het getoonde gedrag natuurlijk gedrag,
afwijkend gedrag, probleemgedrag of anders?

1. Afwijkend gedrag
2. Probleem gedrag
3. Natuurlijk gedrag
4. Anders....

Wat was er nog meer te zien op de filmpjes?

Copingmechanismen (aanpassingsmechanismen) van dieren

om om te gaan met het gebrek aan mogelijkheden om hun natuurlijke behoeften uit te kunnen voeren.

Stelling: probleemgedrag = afwijkend gedrag

Eens

Oneens

Voorbeelden afwijkend gedrag

• Stereotiep
  
• Gestoord
  
• Apathie
  
• Automutilatie
  
• Medische oorzaken

Opdracht

• In de tabel staan 2 of meer afwijkende gedragingen ingevuld
• Vul deze verder in tijdens dit gedeelte van de les

• Aan het einde van de les zoek je klasgenoten op met de andere afwijkende gedragingen, zodat je aan het einde van de les een volle tabel hebt

Stereotiep gedrag

• Een gestrest dier gaat de stress te lijf door afwijkend gedrag te vertonen      - Routinematige herhalingen = stereotiep

• Aanmaak endorfine
  

       - Verdovende stof

       - Verslavende stof! --> gedrag werkt verslavend

Gestoord gedrag

• Langdurig vertonen stereotiep gedrag
  

       - Verzorger grijpt niet in

• Onomkeerbaar
  
• ‘Afkicken’ (vrijwel) niet mogelijk
  

Welke vormen van stereotiep/gestoord gedrag kennen jullie?

Apathie

• Bij gebrek aan prikkels kan dier geen (natuurlijk) gedrag vertonen

• Geen belangstelling voor de omgeving, kan zich niet meer aanpassen aan veranderingen in omgeving --> chronische stress

• Manier om te ontsnappen aan stress, angst en conflicten

Automutilatie

(Zelf)beschadigend gedrag:

• Beschadiging van zichzelf (=automutilatie)
  

       of van een ander dier (=allomutilatie)

• Gedrag komt voor uit natuurlijk gedrag,
  

       maar dat gedrag kan niet op een normale manier uitgevoerd worden.

• Staartbijten bij vleesvarkens, verwijderen van snavelpuntjes bij   leghennen
  

Medische oorzaken

• Afwijkend gedrag kan een medische oorzaak hebben. Als je afwijkend gedrag ziet, moet je daarom eerst zorgen dat medische oorzaken worden uitgesloten.
  
• Voorkomen dat gedrag dat ontstaat bij medische klachten normaal gedrag wordt.
  
• Mogelijke medische oorzaken:
  

       --> Pijn, jeuk, hyperactief of overactief, onzindelijkheid, dementie

Pica

• Eten van en zuigen op oneetbare dingen
• Begint meestal tussen 2-8 maanden
  
• Voorkeur materiaal kan veranderen
  
• Obstructie / darmperforatie
  

Oorzaken pica

• Komt voedingsstoffen te kort???
  

       - Niet bewezen

       - Voeding aanpassen werkt niet

• Genetisch bepaald
  

       - Vaak siamezen of burmezen (of kruising)

• Kitten te vroeg uit nest gehaald
  

       - Zuiggedrag leren uitvoeren op allerlei objecten

Oorzaken pica

• Pijn of stress
  
• Verveling
  
• Bij langdurige stress of verveling: gestoord gedrag (endorfines worden vrijgemaakt)

• Geen gedragsprobleem persé, altijd naar de dierenarts!
  

Dementie

• Cognitieve dysfunctie
  
• Hersencellen sterven af (10-12 jaar)
  

       - Ontstaat door te veel vrije radicalen. Zijn bijproducten van zuurstofverbranding
       - Oudere katten zijn gevoeliger hiervoor
       - Veroorzaakt ontstekingen
       - Ontstekingen slaan neer in hersenen
       - Zuurstoftekort van de cellen
       - Cellen sterven af

• Kat laat gedragsafwijking zien
  

Gedragsafwijkingen bij dementie:

• Minder alert, doelloos gedrag
  
• Gedesoriënteerd
  
• Herkent bekende mensen niet meer
  
• Wil opeens meer / minder aandacht
  
• Minder actief en speels
  
• Verstoord slaappatroon
  
• Onrustig, loopt veel heen en weer
  
• Zomaar (klaaglijk) mauwen
  
• Karakter veranderd
  
• Wordt ineens onzindelijk
  

Dementie

• Herken je deze symptomen, ga altijd naar een dierenarts

• Schildklier- of nierproblemen zijn ook mogelijk met deze symptomen
  

• Geen behandeling, alleen begrip en soms hulp!
  

Stereotiep gedrag

Routinematige herhalingen 

onomkeerbaar, afkicken niet mogelijk

geen belangstelling voor omgeving

(zelf) beschadiging, komt voor uit natuurlijk gedrag

Pica, dementie

Gestoord gedrag

Apathie

Automutilatie

Medische oorzaken

Stereotiep gedrag

Gestoord gedrag

Apathie

Medische oorzaken

Medische oorzaken

Wat kan ik doen met deze informatie?

Hoe vond je de les?

😒🙁😐🙂😃