Psychosociale zorg na overlijden_rouwproces bij nabestaanden

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Psychosociale zorg na overlijden

Rouwproces bij nabestaanden

Begeleiden

Lesonderwerpen

• Herhaling vorige week
• Fasen van rouwverwerking
• Tips omgaan met rouwen
• Rouwproces bij nabestaanden
• Begeleiden bij verliesverwerking
• Gecompliceerde rouw

Rouwen

Rouwen is:

• langzaam maar zeker begrijpen dat jouw leven zo ingrijpend is veranderd door het een verlies waar je veel waarde aan hecht.   
• de bewustwording dat het verlies onomkeerbaar is. ​
• Rouw neem je mee, overal waar je komt en overal waar je heengaat.
  

5 fasen van rouw (Elisabeth Kubler Ross)

1. Ontkenning
   
2. Boosheid
   
3. Het gevecht aangaan
   
4. Depressie
   
5. Acceptatie
   

Accepteren

“Ik ga verder met mijn leven”

Hoeveel verdriet en pijn je ook hebt als nabestaande, er komt een dag dat je gaat proberen om het verdriet een plekje te geven. 

Met ‘een plekje geven’ bedoelen we niet dat je iemand dan niet meer mist of dat je probeert om je overleden dierbare te vergeten. 

Het betekent wel dat je probeert – met vallen en opstaan – om je leven in te richten zonder je dierbare om je heen. Je moet het dus meer zien als een aanpassing dan aanvaarding.

Simone, die haar jongere zus verloor toen zij achttien was, kan hierover meepraten: "Ik denk nu niet meer elke dag bewust aan haar, maar voel haar altijd wel. Ik ben een vrouw die een zus is kwijt geraakt. Het zit gewoon in me, dat verdriet, als een donkere wolk die soms even tevoorschijn komt. Ik kan wel verder met leven. Nadat ik een jaar op school niets had gedaan en was blijven zitten, heb ik het daarna afgemaakt, doorgestudeerd, de hele rataplan. Ik ben dus doorgegaan. Soms voel ik me daarover schuldig. Anna kreeg die kans niet, "

Rouwproces bij nabestaanden

Rouwtaken : https://www.youtube.com/watch?v=Rbfdl61cPO4  

• aanvaarden van de werkelijkheid van het verlies
  
• ervaren van de pijn van het verlies
  
• aanpassen aan een leven zonder de overledene
  
• nieuwe plaats geven aan de overledene en opnieuw leren houden van het leven
  

Manu Keirse

Emoties: uitgebreid 

Woede: furie, verontwaardiging, wrok, toorn, wrevel, verbolgenheid, ergernis, bitterheid, irritatie, vijandigheid, ​

Verdriet: smart, rouw, vreugdeloosheid, zwaarmoedigheid, melancholie, zelfmedelijden, eenzaamheid, bedroefdheid, wanhoop ​

Angst: bezorgdheid, ongerustheid, nervositeit, zorg, wantrouwen (kan leiden tot jaloezie), zenuwachtigheid, schrik ​

Liefde: acceptatie, vriendelijkheid, vertrouwen, aardigheid, toewijding, verliefdheid ​

Vreugde: geluk, plezier, opluchting, tevredenheid, vervoering, verrukking, geamuseerdheid, trots, sensueel genot, extase, voldoening, beloning, euforie​

Walging: minachting, ontzetting, verachting, misprijzen, verafschuwing, aversie, afkeer, weerzin​

Verrassing/verbazing: schok, verbijstering, verwondering​

Schaamte: schuldgevoel, verlegenheid, teleurstelling, wroeging, vernedering, spijt, gene, berouw​

​

Welke emoties kunnen er bij de sociale omgeving spelen?

1. Angst, verdriet, bezorgdheid
2. Boosheid, verdriet, bezorgdheid
3. Angst, verdriet, bezorgdheid en machteloosheid
4. Machteloosheid, boosheid, verdriet, angst

Regulatie van emoties

Het reguleren van emoties betekent dat je om kunt gaan met je eigen emoties. 

Hierbij is het belangrijk:​

Dat emoties er mogen zijn;​

Dat je een manier beheerst om deze emoties te uiten;​

Dat je weet wat je moet doen als je je emoties niet of niet op een passende manier kunt uiten.

Als zorgverlener is het een taak om zorgvragers te begeleiden bij Verlieservaringen. ​
Waar zou dat begeleiden uit kunnen bestaan?

Begeleiden bij gecompliceerde rouw

• Ontkende rouw: onderdrukken
  
• Chronische rouw: blijft onverminderd aanwezig
  
• Getraumatiseerde rouw: niet toekomen aan verwerking vanuit angst en paniek
  
• Uitgestelde rouw: niet vertonen van rouwreacties
  
• Gesomatiseerde rouw: uitblijven van emotionele reacties
  
• Systeemgeblokkeerde rouw: een heel gezin dat rouwt. Soms worden rouwreacties onderdrukt.

Wat is jouw rol bij het begeleiden van een gecompliceerde rouwverwerking?

Aan de slag

met de eindopdracht