Palliatieve zorg

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

De dood, palliatieve fase en terminale fase 

Nabespreken opdracht

Palliatieve zorg

Doel

Na deze les ...

- weet je wat het verschil is tussen palliatieve- en terminale zorg?

- kan je benoemen wat het doel is van palliatieve zorg.

-ken je de verzorgende taken binnen palliatieve zorg en het stervensproces.

- Heb je kennis van palliatieve sedatie en de regels rondom euthanasie

 

Wat weet je van palliatieve zorg?

Palliatieve zorg

• Doel: goede kwaliteit van leven, als genezen
  niet meer mogelijk is
• Leven volgens eigen wensen en keuzes
  
• Voorkomen/verlichten van klachten/ ongemakken 
• ‘Leven toevoegen aan de dagen, in plaats van dagen toevoegen aan het leven’
  

Wat is het verschil tussen palliatieve en terminale fase? Zoek op (5 min)

3 kenmerken palliatieve zorg

1. Acceptatie van de dood en het aanstaande sterven
   
2. Totale medische, mentale, sociale en spirituele zorg
3. De patient samen met zijn naasten vormt een eenheid

Terminale zorg

• Levensverwachting minder dan drie maanden
• Nadruk op de laatste levensfase
• Zorgen dat iemand goed kan sterven

Terminale fases

• Pre-terminale: 3-6 mnd > stabiliteit
• Terminale: enkele weken tot 2 à 3 mnd > achteruitgang
• Stervensfase: enkele uren tot dagen > snelle achteruitgang 

Wat is jouw taak, als verzorgende-IG, binnen palliatieve zorg?

Wat is een doel van palliatieve zorg?

1. Zo lang mogelijk blijven leven
2. Zo lang mogelijk gezond blijven
3. Kwaliteit van leven
4. Kwaliteit van sterven

Palliatieve zorg begint als het moment van sterven dichterbij komt

1. Waar
2. Niet waar

Wat is een doel van terminale zorg?

1. Zo lang mogelijk blijven leven
2. Zo lang mogelijk gezond blijven
3. Kwaliteit van leven
4. Kwaliteit van sterven

Op welke plaatsen wordt palliatieve zorg verleend?

Opdracht (15 min)

1)Maak een overzicht van veelvoorkomende symptomen en complicaties in de stervensfase (zie theorie). 

2)Welke interventies zou je kunnen bedenken

Interventies in de stervensfase zijn gericht op het bieden van comfort, verlichting van pijn en andere symptomen, en het ondersteunen van de emotionele en psychologische behoeften van de patiënt en diens naasten. De zorg in deze fase is vaak palliatief van aard, wat betekent dat de focus ligt op het verlichten van lijden in plaats van het genezen van de onderliggende aandoening. Hier zijn enkele belangrijke interventies:

Pijnbestrijding en symptoombestrijding:

Medicatie zoals morfine of andere opioïden wordt vaak gebruikt om pijn te verlichten.

Andere medicatie kan worden ingezet om symptomen zoals kortademigheid, misselijkheid, angst of verwardheid te behandelen.

Niet-medicamenteuze technieken zoals warmte, kou, massage of ontspanningsoefeningen kunnen ook helpen bij het verlichten van ongemak.

Ademhalingsondersteuning:

Bij kortademigheid kan zuurstoftherapie worden ingezet.

Patiënten kunnen ook baat hebben bij ademhalingsoefeningen of positionering (zoals het rechtop laten zitten) om de ademhaling te vergemakkelijken.

Voeding en hydratatie:

In de stervensfase is het vaak niet mogelijk of niet wenselijk om de patiënt via de mond te voeden of te hydrateren. In dergelijke gevallen kan vocht via intraveneuze infusie of subcutaan worden toegediend om uitdroging te voorkomen.

Het is belangrijk om te erkennen dat het stoppen van voedsel- en vochtinname in de stervensfase niet per se verergerend werkt voor het stervensproces.

Psychosociale en spirituele zorg:

Het is van groot belang om de psychologische, emotionele en spirituele behoeften van de patiënt en hun familie te ondersteunen. Dit kan bestaan uit gesprekken over zorgen of angsten, of het aanbieden van ondersteuning door een geestelijke verzorger of maatschappelijk werker.

Het is belangrijk om aandacht te besteden aan de beleving van de patiënt over het levenseinde en te helpen bij het verwerken van de ervaringen van het sterven.

Ondersteuning voor familie en naasten:

Het bieden van emotionele ondersteuning en praktische hulp aan de familie is essentieel. Dit kan het begeleiden van het rouwproces, het uitleggen van wat er gebeurt, of zelfs het bieden van hulpmiddelen voor het omgaan met verlies omvatten.

In sommige gevallen kan er ook hulp zijn bij het organiseren van de zorg voor de patiënt, bijvoorbeeld door zorgteams te coördineren.

Zorg voor het lichamelijke aspect van het sterven:

Het monitoren en behandelen van symptomen zoals uitdroging, urine-incontinentie of huidzweren is belangrijk om het comfort van de patiënt te waarborgen.

Het verminderen van stress bij de patiënt door rust en privacy te bieden.

Ethische overwegingen:

Bij het nemen van beslissingen over de zorg in de stervensfase is het belangrijk om rekening te houden met de wensen van de patiënt (bijvoorbeeld geavanceerde zorgplanning) en het familieledenbetrekken bij het besluitvormingsproces.

Deze interventies zijn bedoeld om de kwaliteit van leven van de patiënt te verbeteren in hun laatste fase en om een vredige, respectvolle overgang te bevorderen

Lichamelijke veranderingen

• Slap worden gezichtsspieren
• 'Gebroken' ogen
• Verminderde zintuigelijke functies
• Verslapping spieren
• Vermindering hartfunctie
• Stoornissen spijsvertering
• Incontinentie
• Decubitus
• Pijn
• Ademhalingsstoornissen 

Veranderingen in stervende fase

• Reflexen zijn er nauwelijks
• Moeilijke ademhaling/Cheyne stokes 
• Klamme koude huid
• Vlekken op de huid
• Hartslag wordt weker
• Starende blik
• Bewustzijnsverlies
• Ernstige hikaanvallen
• Hoesten zonder slijm te kunnen opgeven
• Grauwe gelaatskleur
• Onrust, soms sterke verwardheid

De dood is ingetreden:

• Hart staat stil
  
• Ademhaling is gestopt
• Gevoelloosheid
• Totale spierverslapping
• Lijkvlekken
• Lichaamswarmte verdwijnt geleidelijk
• Lijkstijfheid(Rigor mortis)

Zorg na het overlijden

• Vaststellen doodsoorzaak en tijdstip
• Zorg voor jezelf
• Zorg voor familie leden
• Zorg voor medebewoners
• Zorg voor collega's 
• Laatste verzorging
• Religie
• Andere culturen

Euthanasie

Wat weet je van
euthanasie?

Wat is euthanasie?

Euthanasie is een actieve levensbeëindiging op verzoek van de zorgvrager zelf.  

In de meeste landen is euthanasie bij wet verboden en wordt het vervolgd als een misdrijf. In enkele landen, waaronder Nederland en België, is euthanasie gelegaliseerd.  

Euthanasiewet

Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding trad in werking op 1 april 2002.

Euthanasie en hulp bij zelfdoding zijn strafbaar tenzij

• Aan 6 zorgvuldigheidscriteria wordt voldaan
  
• Uitgevoerd door arts
  
• Gemeld aan de gemeentelijk lijkschouwer
  

Grieks voor:

eu = goede   

thanatos = dood  

 

Samen:  

 goede dood 

Palliatieve sedatie	Euthanasie
Lijden verlichten	Lijden stoppen
Niet-levensverkortend	Levensverkortend
Bewustzijn verlagen	Doden
Terminale fase	Niet-terminale fase
Door arts en verpleging	Alleen door arts

Zijn er speciale regels voor euthanasie bij dementie? Zo ja, welke?

Wat heb jij geleerd deze les?

Niks

Opheldering

Nieuw

Alles was nieuw