Introductie les H4 stoffen

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

 H4 stoffen

VT-4

Lesplanning

* VT-4 datum: 28 jan

• Starten met H4 
• 4.1 + 4.2 behandelen
• Aan de slag

SE-7

Het laatste SE van leerjaar 3!

H4 & H7: Stoffen en materialen.
90 minuten en telt 10 x mee

H4 stoffen onderwerpen

4.1: Stofeigenschappen

4.2: Smeltpunt en kookpunt

4.3: Veilig werken met stoffen

4.4: Chemische reacties

Vandaag 4.1 stofeigenschappen!

4.1.1 Je kunt uitleggen wat het verschil is tussen een mengsel en een zuivere stof.

4.1.2 Je kunt met voorbeelden toelichten hoe je stoffen van elkaar kunt scheiden.

4.1.3 Je kunt beschrijven wat er met de moleculen gebeurt als je een stof zuivert.

4.1.4 Je kunt vijf stofeigenschappen noemen en stoffen daarmee van elkaar onderscheiden.

Wat is het verschil tussen een zuivere stof en een mengsel?

Zuivere stoffen en mengsels

Zuivere stof: Stof die slechts uit één soort molecuul bestaat.

Mengsel: Stof die uit meerdere soorten moleculen bestaat.

Oplossing

• Oplossing: wanneer een stof oplost in een oplosmiddel (meestal water)
• Een oplossing is altijd helder: je kan er doorheen kijken 
• Een oplossing kan kleurloos of gekleurd zijn

Suspensie

• Suspensie: kleine vaste stofjes die zweven in een vloeistof. 
• Een suspensie is troebel: ondoorzichtig, je kan er niet doorheen kijken. 
• Een suspensie kan wit of gekleurd zijn.​
  

Mengsels

waar of niet waar?

1. Een zuivere stof bestaat uit meerdere stoffen

2. Kraanwater is een mengsel

3. Verf is een oplossing

4. Koffie is een oplossing

Stoffen scheiden

Om uit een mengsel te scheiden, kun je scheidingsmethoden toepassen. 

Leerjaar 1: Extraheren en filtreren. 

Nu ook indampen!

Scheidingsmethoden

scheiden van stoffen door oplossen van kleur- geur- en smaakstoffen

• extraheren
  
  

stoffen scheiden d.m.v. een filter o.b.v deeltjesgrootte

• filtreren
  
  

een vaste stof wordt uit een vloeistof scheiden door de vloeistof te laten verdampen

• indampen 
  
  

Filtreren

Filtreren: 

Scheidingsmethode om een vaste stof te scheiden van een vloeistof.

Indampen

Wat zijn stofeigenschappen?

En welke ken je er nog?

Stofeigenschappen:

• Brandbaarheid
• Geur
• Kleur
• Smaak
• Fase (bij kamertemp.)
• Kookpunt
• Smeltpunt
• Oplosbaarheid in water

Geen stofeigenschappen:

• Temperatuur
• Vorm
• Massa
• Volume
• Dikte

Lees zelf eigenschappen vaststellen.

Wat wordt er nog meer genoemd in de tekst?

Aan de slag

Lees zelf 4.1 door. 

Maak de volgende opgaves:

1 tot en met 7 behalve 3. 

Leerdoelen 4.2

4.2.1 Je kunt stoffen van elkaar onderscheiden op basis van hun fase bij kamertemperatuur.

4.2.2 Je kunt toelichten dat het woord ‘damp’ dezelfde fase aanduidt als het woord ‘gas’.

4.2.3 Je kunt het kookpunt en smeltpunt van een stof aflezen uit een temperatuur-tijddiagram.

4.2.4 Je kunt beschrijven wat er in een vloeistof gebeurt als de stof aan het koken is.

4.2.5 Je kunt uitleggen waarom je bij het kookpunt ook de luchtdruk moet vermelden.

Welke 3 fases van een stof kennen we?

Fases

Vast

Vloeibaar

Gas

Een stof die snel verdampt noemen we vluchtig!

Kookpunt en luchtdruk

•  Hoe hoger de luchtdruk, des te hoger het kookpunt.
  
  
• Dat komt doordat er zich minder gemakkelijk dampbellen vormen als de druk op de vloeistof groter is.
  
  
• Meestal wordt het kookpunt van een stof opgegeven bij een ‘standaard’ luchtdruk van 1000 mbar (100 kPa).
  

4.2 Kookpunt en smeltpunt

Oefening

In tabel 1 staan enkele stoffen en de bijbehorende smelt- en kookpunten.

Welke stoffen zijn gasvormig bij 20 °C?

Aan de slag

Lees zelf 4.1 & 4.2 door. 

Maak de volgende opgaves:

4.1: 1 tot en met 7 behalve 3. 

4.2: 1, 3, 4, 6 en 9