Les 7vLiteratuurgeschiedenis tijdschrift Forum

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5,6

Tijdschrift Forum: literatuur waar een persoonlijkheid uit spreekt

1932-1936

Opbouw presentatie

1. Oprichters Forum
2. Waar stond Forum voor? Forums visie op literatuur
3. Nederlandse auteurs die door Forum werden 'goed- of afgekeurd' 
4. De Forum-visie, aan de hand van een literair werk 'Het land van herkomst' van E. du Perron
5. Jullie vragen en opmerkingen

Menno ter Braak

26-1-1902   -   15-5-1940

E. (Edgar of Eddy) du Perron 2-11-1899  -   14-5-1940

Menno ter Braak

• Nederlands taal- en letterkunde
• redacteur Propria Cures
• bevriend met Joris Ivens: richtten samen Filmliga op om experimentele films toegankelijk maken voor grote publiek
• docent in Rotterdam, vanaf 1933 literair redacteur bij Het Vaderland
• beroemd essay:  Démasqué der Schoonheid
• deze leidde tot discussie Vorm of vent: 
• in hoeverre  is in een kunstwerk de vorm (schoonheid of l'art pour l'art) of de persoonlijkheid van de kunstenaar de leidende kracht of het leidende principe 

E. du Perron 

• opgegroeid in Nederlands-Indië
• verhuisde in 1921 naar Europa
• mengde zich intensief in het literaire en artistieke leven van die tijd
• o.a. goed bevriend met de Franse schrijver en politicus André Malraux, Carel Willink en Paul van Ostaijen
• belangrijkste literaire werk: Land van herkomst

Forum: de oprichters (1)

• Ook de Vlaamse, schrijver Maurice Roelants behoorde tot de oprichters van Formum, maar hij is in Nederland minder bekend
• Daarom wordt in Nederlands vooral over Ter Braak en Du Perron gesproken
• Later: opsplitsing in Vlaamse en Nederlandse redactie en wisselingen redactieleden

Forum: de oprichters (2)

• streefden individualistische houding na als verdediging tegen het collectieve en de massa
• verzetten zich tegen gevestigde orde
• waren fervente tegenstanders facisme, nationaal socialisme en communisme
• vonden veel literatuur uit die tijd 'mooischrijverij' en 'slaafse navolging' van Freud' 
• en vonden dat er te weinig kritiek werd geleverd op de populistische bewegingen van het interbellum (van zowel links als rechts)

Forum: de oprichters (3)

• ze waren grote bewonderaars van Multatuli omdat deze  persoonlijkheid en literair vernuft wist te combineren
• en ze zetten zich af tegen literaire erfenis van de Tachtigers
• en ook tegen de 'vergoding van de vorm' door de avantgardisten
• Ter Braak en Du Perron schreven vooral essays, polemieken en brieven

Waar stond Forum voor? Forums visie op literatuur (1)

• verzet tegen gevestigde orde:
•       -> literatuur begin 20e eeuw: meeste auteurs probeerden te                       vermijden dat hun werk over hun eigen persoonlijkheid ging
• Forum verzette zich ook tegen de heersende aandacht voor vorm en techniek: het gaat om het leven, niet om vorm of stilistische hoogstandjes
• poëtica van Forum: vent-poëtica 

Waar stond Forum voor? Forums visie op literatuur (2)

• 'Vorm of vent'- discussie was geconcentreerd rond Forum
• 'Vorm' staat voor autonomieopvatting
•    - kunstwerk is een losstaand gegeven
•    - het gaat om de schoonheid daarvan of l'art pour l'art
• 'vent' staat voor aandacht voor de levenshouding en de auteur achter en in het werk

• Forum was uitgesproken voorstander van de vent

Waar stond Forum voor? Forums visie op literatuur (3)

 vent-poëtica:

• Forum wilde persoonlijkheid van een schrijver (de vent) kunnen terugzien in zijn werk
• de schrijver moet zich in zijn roman vooral een oorspronkelijke, onafhankelijke geest laten zien
• auteur moest zich niet door collectieve bewegingen laten meevoeren, het draaide juist om het individuele bewustzijn
• engagement was hierbij een pre

Waar stond Forum voor? Forums visie op literatuur (4)

 vent-poëtica:

• polemieken werden aangemoedigd, omdat daarin de standpunten en dus opvattingen van de auteur duidelijk worden
• auteurs moesten zichzelf overtuigend presenteren:
•        - niet met verhalen om de tekst heen
•        - niet met voordrachten of publieke interviews
• maar met
•         -de tekst zelf: een stellige, overtuigde en daardoor ook                             overtuigende auteur
  

Waar stond Forum voor? Forums visie op literatuur (5)

• zeer kritische redactie: vond meeste ingezonden kopij ‘totaal mislukt’ (Roelants) en ‘zeer zwak’ of ‘gelul’ (Ter Braak) 
• teksten werden vaak in harde bewoordingen afgewezen vanwege 'te weinig diepgang', 'te weinig karakter' of 'een te nikszeggende, komische ondertoon'
• commentaren op 'redactieenveloppen' waren berucht

Waar stond Forum voor? Forums visie op literatuur (6)

Het tijdschrift:

• was het belangrijkste literaire tijdschrift tussen de wereldoorlogen
  
• heeft maar vier jaar bestaan
• stond open voor andere dan de traditionele genres poëzie en proza
• propageerde essay en polemiek (met argumenten bestrijden van tegenstanders) en ging maatschappelijke debatten niet uit de weg

Goedgekeurde auteurs:

• Multatuli
• Willem Elschot
• Simon Vestdijk

Afgekeurde auteurs:

• Martinus Nijhoff
• Jan Engelman
• J.H. Leopold

Land van herkomst (1935)

• autobiografische 'roman'
• gerekend tot de beste van de 20e eeuw
• passages over het Nederlands-Indië van zijn jeugd afgewisseld met Europese passages met scherp tijdsbeeld van Europa
• aan de hand van gesprekken met bevriende intellectuelen en kunstenaars (o.a.  Ter Braak alias 'Wijdenes',  Greshoff alias 'Graaflant' en Malraux, alias 'Héverlé')
  
•  afrekening met de hypocriete moraal van zijn tijd (gedweeë houding van  tijdgenoten tegenover het opkomende nationaalsocialisme)

Land van herkomst (2)

inhoud:

• Arthur Ducroo (alter ego van Du Perron) wil vrouw van zijn dromen vertellen wie hij is en hoe hij zo geworden is
• hij vertelt over zijn jeugd in Indië
• afgewisseld met dagboekaantekeningen van discussies met vrienden in Parijs over trouw en jaloezie in de liefde, in hoeverre je als individu autonoom bent, maatschappelijke betrokkenheid en het schrijverschap

Land van herkomst (3)

• door literaire kritiek omschreven als: 'een flitsende caleidoscoop van verhalen, beschouwingen, jeugdherinneringen en wat al niet'
• vanwege het caleidoscopische karakter geen echte 'roman' te noemen
• Land van herkomst past in de Forumvisie op literatuur omdat de schrijver: 
• - toont dat hij over een oorspronkelijke, onafhankelijke geest beschikt
• - zich afzet tegen collectieve beweging van nationaalsocialisme
• - laat zien hoe hij persoonlijk denkt over maatschappelijke en                   filosofische thema's

• dank voor jullie aandacht!
• nog vragen of opmerkingen?