Duurzaam Leven

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Duurzaam Leven

Afhankelijkheid van het milieu

1. Zuurstof
2. Water
3. Voedsel
4. Energie
5. Grondstoffen
6. Recreatie

Th7 B1 opdr. 1 laten maken + nabespreken (max 5 min).

Overbevolking 

Manier van leven

De twee belangrijkste oorzaken van milieuproblemen

overbevolking

manier van leven

Invloed op het milieu

Milieuproblemen

Vervuiling - toevoegen van schadelijke stoffen

Uitputting - weghalen van nuttige stoffen

Aantasting - verdwijnen van natuurlijk ecosysteem

Invloeden op het milieu

smog

ontbossing

grondstoffen delven

Bij welk begrip (aantasting, vervuiling, uitputting) hoort elk voorbeeld?

Invloeden op het milieu

smog

vervuiling

ontbossing

aantasting

grondstoffen delven

uitputting

Th7 B1 - opdr. 2 laten maken + nabesprkeen (max. 5 min).

B2 - voedselproductie

      Akkerbouw                  Tuinbouw                  Veeteelt

Akkerbouw

Begrip + voordeel en nadeel

- monocultuur

- gebruik van pesticiden

- bemesting

- bodembewerking

- veredeling & 

  genetische modificatie

Akkerbouw - monocultuur

monocultuur = 1 soort gewas (bijvoorbeeld alleen boerenkool).

voordeel = makkelijker om de bodem te bewerken en te oogsten. Dus minder kosten. 

nadeel = 1) grotere kans op een plaag (snellere verspreiding) + 2) de bodem is sneller uitgeput.

Akkerbouw - pesticiden

pesticiden= bestrijdingsmiddelen (tegen onkruid of insecten)

voordeel = zorgen dat de gewassen niet ziek op opgegeten worden.  

nadeel = 1) vaak nuttige soorten gaan dood + 2) veel pesticiden zijn niet biologisch afbreekbaar, waardoor ze in de voedselketens worden doorgegeven (=bioaccumulatie). Hierdoor gaan juist de toppredatoren dood + 3) ziekteverwekkers kunnen resistent tegen het bestrijdingsmiddel worden.

Akkerbouw - bioaccumulatie

Akkerbouw - bemesting

bemesting = toevoegen van stikstof (nitraat) en fosfaat zodat de gewassen beter groeien.

voordeel = hogere opbrengst.

nadeel = veel extra mineralen komen via de grond in de sloten en zorgen voor enorme toename van hoeveelheid algen. Hierdoor kunnen andere soorten doodgaan.

Akkerbouw - bodembewerking

bodembewerking = de bodem luchtiger maken.

voordeel = 1) planten kunnen meer water en mineralen opnemen + 2) plantenwortels kunnen de dieper de bodem in + 3) meer zuurstof voor reducenten.

nadeel = verstoring van het leven in de bodem.

Akkerbouw - veredeling

veredeling = kruisen van gewassen om zo een combinatie van gunstige eigenschappen te krijgen. 

                          

voordeel = planten zijn beter bestand tegen de omgeving (bijvoorbeeld tegen insecten of veel regen).

nadeel = langdurig en duur proces.

Akkerbouw - genetische modificatie

genetische modificatie = toevoegen van DNA van andere soort om een gewas beter te laten groeien.

                          

voordeel = planten zijn beter bestand tegen de omgeving (bijvoorbeeld tegen insecten of veel regen).

nadeel = deze GM planten kunnen de oorspronkelijke soort overwoekeren waardoor de biodiversiteit afneemt.

B3 - duurzame landbouw

- Vruchtwisseling 

- Natuurlijke bestrijding

- Groenbemesting

- Kringlooplandbouw

- Precisielandbouw

- Verticale landbouw

Duurzaam - vruchtwisseling

vruchtwisseling = nooit twee jaar achter elkaar hetzelfde gewas verbouwen.

voordeel = hierdoor verdwijnen de ziekteverwekkers uit de bodem.   

Duurzaam - natuurlijke bestrijding

natuurlijke bestrijding = het bestrijden van ziekteverwekkers door natuurlijke vijanden te gebruiken (bijvoorbeeld lieveheersbeestjes tegen luizen).

voordeel = 1) geen ophoping van gif in de voedselketen (bioaccumulatie) + 2) ziekteverwekkers worden niet resistent.

Duurzaam - groenbemesting

groenbemesting = geen mest gebruiken, maar nuttige planten (bijvoorbeeld klaver) onder de grond ploegen, zodat de reducenten deze planten afbreken tot mineralen voor de gewassen. 

voordeel = geen overschot aan nitraat en fosfaat dat in de sloten terechtkomt.

Duurzaam - kringlooplandbouw

kringlooplandbouw = alle grondstoffen en eindproducten worden hergebruikt in een kringloop.

voordeel = weinig afval en uitstoot van gassen. 

Duurzaam - precisie-landbouw

precisie-landbouw = hierbij wordt speciale meetapparatuur gebruikt om alleen de stukken grond die het nodig hebben te bemesten etc.

voordeel = 1) er komen veel minder vervuilende stoffen in de bodem + 2) minder gebruik van water.

Duurzaam - verticale landbouw

verticale landbouw = het telen van gewassen in grote steden.

voordeel = 1) geen landbouwgrond nodig + 2) weinig transport (minder CO2 uitstoot, minder kosten).

Veeteelt

Begrip + voordeel en nadeel

- intensieve veeteelt

- kunstmatige inseminatie &      in-vitrofertilisatie

Intensieve veeteelt

Intensieve veeteelt = weinig grond met veel dieren.

voordeel = minder kosten, hogere opbrengst.

nadeel = 1) veel mest + 2) veel uitstoot van schadelijke stoffen + 3) slecht voor de dieren (weinig ruimte, veel ziektes).

Veeteelt - veredeling

Op de natuurlijke manier = fokken + kruisen

Op de kunstmatige manier

      - kunstmatige inseminatie (ki) = sperma van stier met gunstige eigenschappen kunstmatig in de baarmoeder geplaatst.

     - in vitro fertilisatie (ivf) = zaadcellen van stier met gunstige eigenschappen bevruchten buiten het lichaam eicellen van koe met gunstige eigenschappen.

B4 - energie

- Fossiele brandstoffen 

- Kernenergie

- Zonne-energie

- Windenergie

- Waterkracht-energie

- Verbranding biomassa

Fossiele brandstoffen

Fossiele brandstoffen = (verbranding van) aardgas, aarolie en steenkool.

voordeel = goedkoop om uit de grond te halen en makkelijk te vervoeren en gebruiken.

nadeel = er komt veel extra CO2 vrij die niet in de huidige koolstofkringloop zit. Dit houdt warmte in de atmosfeer vast en ontstaat een versterkt broeikaseffect.

Kernenergie

Kernenergie = energie uit het splitsen van atoomkernen van uranium, waarbij veel warmte vrijkomt.

voordeel = geen luchtvervuiling en geen CO2 uitstoot.

nadeel = er komt radioactief afval vrij, wat zeer schadelijk is voor mens en natuur.

Duurzame energie

Duurzame energie = energie die niet opraakt en geen milieuvervuiling veroorzaakt.

               

Voorbeelden = windenergie, zonne-energie, aardwarmte en waterkracht. 

B5 - Versterkt broeikaseffect

B5 - Versterkt broeikaseffect

Extra uitstoot broeikasgassen 

   - CO2 door verbranding fossiele brandstoffen

   - CH4 (methaan) door intensieve veeteelt

   - overige door verkeer, industrie, etc.

Oorzaak

B5 - Versterkt broeikaseffect

1) Stijging van de gemiddelde temperatuur

     - hierdoor smelten de ijskappen en gletsjers

     - en zet het zeewater uit

2) Klimaatverandering

3) Veranderen van ecosystemen (aantasting)

              

Gevolg

B6 - Water

Zelfreinigend vermogen

= door de kringloop van energierijke stoffen kan oppervlaktewater (sloot, etc.) zichzelf reinigen en gezond blijven.

B6 - Waterverontreiniging

Vermesting 

oorzaak: mineralen (nitraat en fosfaat) uit (kunst)mest komt via grondwater terecht in sloten

gevolg: enorme toename van hoeveelheid algen (= waterbloei).

B6 - Waterbloei

Veel nitraat en fosfaat, dus algen gaan zich heel snel en veel delen. Algen gaan ook snel weer dood.

Hierdoor een enorme toename van bacteriën (reducenten). Die gebruiken dan weer veel zuurstof.

Hierdoor sterft al het leven in de sloot 😥 (behalve de algen, want die maken hun eigen zuurstof via fotosynthese).    

B6 - Waterbloei

B7 - Bodem en afval

Deze hoeft gelukkig niet!! 😄😄