Frysk theorie Taalfamyljes

• Fries
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

It fak Frysk

• Praat safolle mooglik Frysk yn'e les!
• Wa praat thús Frysk?
• Wa ferstiet der gjin snars fan? (Tinkt er)
• Wat tinksto dat wy dit jier behannelje by it fak Frysk?

Wat dogge wy hjoed? Do learst wat oer taalfamyljes! 

Ben jij familie? Bisto famylje? Are you family?

Wat learsto hjoed?

• Oan de ein fan de les witsto ta hokker taalfamylje it Frysk heart.
• Oan de ein fan de les witsto dat in soad wurden yn it Frysk, it Ingelsk en it Hollânsk op inoar lykje.
• Oan de ein fan de les kinsto sels wurden betinke dy't lykje op en ferskille fan oare talen.

Wurd fan de wike: Bjusterbaarlik

Taalfamyljes

Talen binne yndield yn famyljes sa't op de kaart te sjen is:

It Frysk, Hollânsk en Ingelsk hearre by de West-Germaanske talen (Mei it Afrikaansk en Dútsk).

It Frysk en it Ingelsk hearre binnen dy tak ta de Anglo-Fryske tak. Dêrtroch ha sy in spesjale relaasje. 

It Frysk stie oan de basis fan it Ingelsk. Om't  de Friezen harren taal meinommen, om't se mei de Juten, Angelen en Saksen, Ingelân binnenfûlen.

It Âld-Ingelsk liket dêrom op it Frysk fan hjoed-de-dei.

‘Bread, butter and green cheese is good English and good Friese.’

De fiskers yn it easten fan Ingelân hiene iuwen lyn in rymke oer de relaasje tusken it Ingelsk en it Frysk. 

De Friezen hawwe dêr harren eigen fariant op makke:

‘Bûter, brea en griene tsiis is goed Ingelsk en goed Frysk.’

Fansels lykje net allinnich it Ingelsk en it Frysk op inoar, ek it Hollânsk hat in soad oerienkomsten mei beide talen. Sjoch mar!

Der binne wurden dy’t itselde binne yn alle trije talen.

Wurden dy’t itselde binne yn twa fan de trije talen:

.. en kaai en bolle yn it Frysk en Ingelsk

.. en ‘wiel’ en ‘vader’ yn it Hollânsk en it Ingelsk

Kwis

De kwis giet oer it werkennen fan wurden yn oare talen.

Skriuw it antwurd op dyn buordsje en hâld it omheech. 

Fraach 1

Wat betsjut it Ingelske wurd 'goose'?

Wat betekent het Engelse woord 'goose'?

Antwurd

Gans 

Guos/Goes

Fraach 2

Wat betsjut it Russyske wurd ‘syn?’

Wat betekent het Russische woord ‘syn’?

Antwurd

Zoon

Fraach 3

Wat betsjut it Iislânske wurd ‘fingur’?

Wat betekent het Ijslandse woord ‘fingur?’

Antwurd

Finger / vinger

Fraach 4

Wat betsjut it Dútske wurd ‘heim’?

Wat betekent het Duitse woord ‘heim’?

Antwoord

Thús (mar it liket op it Fryske wurd ‘hiem’)

Thuis (maar het lijkt op het Friese woord ‘hiem’)

Fraach 5

Wat betsjut it Ingelske wurd ‘rare’?

Wat betekent het Engelse woord ‘rare’?

Antwurd

Seldsum (en dus net ‘raar’ of ‘frjemd’)

Zeldzaam (en dus niet ‘raar’ of ‘vreemd’)

Fraach 6

Wat betsjut it Sweedske wurd ‘snö’?

Wat betsjut it Sweedske wurd ‘snö’?

Antwurd

Snie

Sneeuw

Fraach 7

Wat betsjut it Deenske wurd ‘aeble’?

Wat betekent het Deense woord ‘aeble’?

Antwurd

Appel

Fraach 8

Wat betsjut it Ingelske wurd ‘leaf’?

Wat betekent het Engelse woord ‘leaf’?

Antwurd

Blêd (en dus net ‘lief’ (Ingelsk: sweet) lykas it Fryske ‘leaf’)

Blad (en dus niet ‘lief’ (Engels: sweet) zoals het Friese ‘leaf’)

Sels ûndersykje

- Wurkje yn dyn groepke

- Sykje yn twa- of meartallen trije ferskillende wurden út trije ferskillende talen dy't:

1. Itselde binne yn alle trije talen.
2. Itselde binne yn twa fan de trije talen. (Engels-Fries, Fries-Nederlands enz.)

3. Oars binne yn elk fan de trije talen.

Kies in kategory:

- Objekten op skoalle

- Yn'e winkel

- Thús..

De wurden dy't jim fûn ha wurde presintearre en bepraat yn'e klasse. De presintaasje mei yn it Frysk, mar mei ek yn oare talen jûn wurde. 

https://nl.wikipedia.org/wiki/Germaanse_talen

https://taaldacht.nl/gelijkenissen-tussen-engels-en-fries/